Бүгүн Саха сиригэр Национальнай бэчээт күнэ бэлиэтэнэр. Онно сиэттэрэн биһиги биир киэҥник биллибэтэх историческай чахчы туһунан сырдатыахпытын баҕардыбыт.
1913-1915 сыллардаахха Дьокуускайга кистэлэҥ литературнай түмсүү үлэлиир эбит. Бу түмсүүгэ 4 кылаастаах реальнай училище, икки кылаастаах миссионерскай оскуола, фелдьшерскай уонна педагогическай курс, учуутал семинариятын үөрэнээччилэрэ уонна устудьуоннара киирэллэр эбит.
Былатыан Ойуунускай тэрийбит түмсүүтүгэр Н.Д. Неустроев, М.К. Аммосов актыыбынайдык кытталлара. Манна баран эттэххэ, Ойуунускай уонна Аммосов реальнай училищеҕа биир паартаҕа олорон үөрэммиттэрэ, хайа эрэ кэмҥэ оннооҕор биир квартираҕа олоро сылдьыбыттара. 1915 сыллаахха түмсүү биллэ кэҥиир, манна 70 тахса чилиэн баар буолар. Түмсүү сыала соруга диэн үөрэнэр ыччаты литература өттүнэн сайыннарыы, эдэр суруйааччылары иитии. Манна литературнай диспуттар, саха, нуучча уонна аан дойдутааҕы суруйааччылар айымньыларын ырытыы көхтөөхтүк ыытыллара. Ону таһынан илиинэн суруллан литературнай сурунаал тахсар эбит. Бу сурунаалга түмсүү кыттааччылара бэйэлэрин хоһооннорун, ыстатыйаларын, бэлиэтээһиннэрин таһаараллара.
Дьэ, уонна саамай сүрүнэ – түмсүү аата… «Кэскил» диэн, оттон сурунаал – «Юность» диэн ааттаахтар эбит! Онон биһиги кыһабыт уонна «Кэскил», «Юность Севера» таһаарыыларбыт олус дириҥ силистээх-төрүөттээх эбиттэр диэн бу чахчыны киэн тутта ылынныбыт! Бу чахчы Дьокуускайга Емельян Ярославскай аатынан кыраайы үөрэтэр түмэлгэ, Ярославскайга аналлаах экспозицияҕа турар.
keskil14.ru