Олунньу 12 күнүгэр оскуолабытыгар Ийэ тыл уонна сурук-бичик күнүн көрсө уолаттарга «Сахат» кыргыттарга «Аламай» үөрэх кыһаларын, «Күн Тэгил» уһуйаан салайааччыта Анатолий Бурнашев уолун Күн Тэгили кытта көрсүһүү буолла.
Анатолий Бурнашев тула мустан олороммут уол оҕо сиэрин-туомун, саха тылын баайын-сүмэтин, кыргыттарга, уолаттарга аналлаах оскуолатын, уһуйаанын туһунан кэпсиирин иһиттибит. Көрсүһүүгэ ыаллыы сытар нэһилиэкпит Сатаҕай орто оскуолатын учууталлара, үөрэнээччилэрэ кыттыыны ыллылар.
Кэлбит ыалдьыттарга VI кылаас үөрэнээччилэрэ оскуолабыт музейыгар нэһилиэк историятын сырдаттылар.
Анатолий Бурнашев оҕолорго сахалыы тыын, эйгэ диэн тугун, саха тылын сүппэтин туһугар тугу гыныахпытын сөбүн туһунан олус киэҥник хабан кэпсээтэ.
Саха тылын суолтатын Анатолий Бурнашев уол оҕо иитиитин кытта ситимнээн уратытык көрөр эбит.
Саха эр киһитин үрдүк хаачыстыбатын туохха көрөрбүтүн, уол оҕо хайдах буолуохтааҕын туһунан ыйытта. «Саамай сөптөөх хоруйу биэрбит оҕоҕо төлөпүөнүн ыйдааҕы ороскуотун сабыам» диэн балаһыанньалаах күрэх буолла. Оҕолор үгүстэрэ «сэмэй, көрсүө, күүстээх буолуохтаах» диэн хоруйдаатылар.
Онтон 9-с кылааһын үөрэнээччитэ Коля Солдатов: «Уол оҕо сүрэхтээх, үлэһит буолуохтаах», – диэн хоруйдаан, кыайыылаах буолла. Колябытын ытыспытын таһынан эҕэрдэлээтибит. Бу ыйытыыны кини атын оскуолаларга сылдьан, үгүстүк биэрэр эбит да, биһиги Колябыт эппиэттээбитин курдук чаҕылхай хоруйу өссө истэ илигин туһунан эттэ.
Чааһынай оскуолатын туһунан кэпсээбитин интэриэһиргээн иһиттибит. Барыта холбоон 300 оҕо үөрэнэр. Оҕотун бу оскуолаҕа үөрэттэрэ аҕалар төрөппүт илии баттаан дуогабардаһар эбит. Оскуола сынньанар сирдээх, сылгы иитэр базалаах. Оҕолор аһылыктара бары ирдэнэр нуормаҕа эппиэттиир. Сарсыарда 9-тан киэһээ 6-ҕа диэри үөрэнэллэр, ол иһигэр үөрэх, араас хайысхаларынан дьарыктар буолаллар. Анатолий Бурнашев оскуолаларыгар кыһыҥҥы, сааскы сынньалаҥнар балтараа ый буолаллар. Сайын үөрэнэллэр. Оскуолаларын оҕо хараҕынан көрөн, кинилэр баҕаларын учуоттаан оҥороллор эбит. Бырааһынньыктары, банкеттары көрүнэн-нарынан буолбакка, күрэхтэһэн, сүүрэн-көтөн, ис хоһоонноохтук бэлиэтииллэр.
Анатолий Бурнашов этэринэн, айылҕа уонна киһи биир ситимнээхтэр. Оҕо кыһын өйө бытаарар, сылайара, утуктуура элбиир. Бу туһунан биһиги Бастакы Президеммит М.Е. Николаев «полярный синдром» диэн эппитин туһунан санатта.
– Мин кыһынын оскуолам оҕолорун, үлэһиттэрин – барыларын сынньатабын. Оҕо кыһын төһө кыалларынан утуйуохтаах. Оччоҕуна уҥуоҕа уһуур, өйө-санаата ырааһырар. Учууталлартан отчуот ирдээбэппин. Ол оннугар оҕолоргутунан дьарыктанын диэн ирдиибин. Аны оскуолаҕа кыыс, уол диэн арахсан үлэлиибит, – диэн кэпсээтэ Анатолий Бурнашев.
Түмүккэ төрөппүттэри кытта көрсөн дьиэ кэргэн, олох сыаннастарын туһунан кэпсэттэ. Күннүк Уурастыырап «Үрүмэччи маҥан атын» паамытынньыгын норуот поэта төрөөбүт алааһыгар тиийэн көрдө. «Чуораанчык» уһуйаан иитээччилэрин кытта уопут атастаста.
Эрчим НИКОЛАЕВ, IX кылаас,
В.М. Новиков-Күннүк Уурастыырап аатынан Эмис орто оскуолата, Амма