Бүгүн РФ Наркотигы эргитиини хонтуруоллуур федеральнай сулууспатын Саха сиринээҕи управлениетын үлэтин кытта билсиһиннэрэбит.
Өрүү бэлэм сылдьабын
Управление начальнигын солбуйааччыта Ольга Евгеньевна Скрябина үлэһиттэр, полиция үлэтин туһунан, туттар тэриллэрин, эпикировкаларын туһунан кэпсиир.
– Полицияҕа үлэлээбитиҥ хас сыл буолла?
– Быраабы харыстыыр оргаҥҥа 2011 сылтан баарбын. Наркотигы утары охсуһар федеральнай сулууспаҕа үлэлээн саҕалаабытым. 2016 сылтан полиция үлэһитэ буолбутум.
– Хас сааскар полиция идэтин таларга быһаарыммыккыный?
– Улаатан баран, биирдэ быһаарыммытым. Полиция үлэтэ уратылаах, биһиги алтыһар эйгэбит сокуону кэһээччилэр, онон күннээҕи үлэбит үөрүү-көтүү үктэллээх дииртэн ыраах соҕус. Ол да буоллар, сокуону кэһиини аҕыйатарга, киһи дьылҕата көнө суолунан барарыгар үлэлиибит.
– Бэйэҥ туох үөрэхтээххиний?
– Икки үөрэхтээхпин. Бастакым техническэй, иккиһим юридическай. Биһиги эйгэбитигэр юрист үөрэхтээхтэр эрэ буолбатахтар. Эксперттарга филологтар, химиктар, экономистар, физиктар бааллар. Ол иһин полицияҕа ханнык баҕарар идэлээх киһи туһалаах.
– Күннэҕи үлэҥ хайдах ааһарый?
– 8:30 үлэ саҕаланар. Бастаан күннээҕи былааммытын быһаарабыт. Оттон бэйэм үлэһиттэрбин хомуйан мунньахтыыбыт. Ол кэнниттэн лекция буолар. Киэһэ сэттэҕэ диэри үлэлиибит. Киэһэлик дьиэҕэр тиийдэххинэ эмиэ ыҥырыахтарын сөп. Онно хайаан да барабын. Ол иһин өрүү бэлэм сылдьабын.
– Эн санааҕар, оҕолорго полиция идэтин ханнык мультик эбэтэр киинэ ордук үчүгэйдик билиһиннэрэр?
– Дядя Стёпа. Эйэҕэс майгылаах, үтүө санаалаах оҕолорго тута сыһыаны булар, дьоҥҥо убаастабыллаахтык сыһыаннаһар. Кинини холобур оҥостон, кини курдук олоҕу күүскэ таптыырга, уопсастыбаҕа көхтөөх өрүттээх буоларга тардыһалларыгар баҕарабын.
– Оҕолорго тугу сүбэлиэҥ этэй?
– Бастатан туран, чэгиэн доруобуйалаах буолуохтаахтар. Ол иһин, эрдэттэн ханнык да куһаҕан дьаллыкка чугаһаамаҥ, ол оннугар бэйэҕитин эргиччи сайыннарарга кыһаллыҥ диэн сүбэлиэм этэ. Өй-санаа өттүнэн дириҥ билиилээх, толкуйдаах, мындыр буолуу, сыалы-соругу ситиһэргэ дьулуурдаах буолуҥ. Бэйэ-бэйэҕэ харыстабыллаах, эппиэтинэстээх сыһыаннаах буолуоҕуҥ. Туох баар куһаҕан быһылаан арыгыттан, табахтан тахсарын ханнык да түгэҥҥэ умнумаҥ!
“Гром” спецназ этэрээтэ
“Гром” спецназ этэрээтэ 2004 сыллаахха ФСКН (наркотигы утары охсуһар федеральнай сулууспа) систиэмэтигэр олоҕуран тэриллибитэ. Сүрүн сыаллара ыарахан, кыаллыбат быһыыга-майгыга полицияҕа эбии күүс-көмө буолаллар.
Владимир майор званиелаах, спецназ туһанар анал тэриллэрин туһунан, бистэлиэти уонна аптамааты кытта билиһиннэрэн, хас биирдии анал тэрил ханна, хайдах туттулларын быһааран, көрдөрөн кэпсээтэ.
–Спецназовец ис дьиҥэ, бэйэҕэ эрэниитэ ыарахан түгэҥҥэ көстөр. Бэлиэтиир эбит буоллахха, эт-хаан, күүс-уох өттүнэн бэлэм буолуу иккис былааҥҥа барар. Манна баҕа күүһэ, ис кыах улахан оруолу оонньуур. Сылайдарбыт даҕаны, саҥа сорудахтарр кутулла тураллар.
Экипировка туһунан. Биһиги таҥаспыт барыта хара өҥнөөх. Куоракка бу ордук табыгастаах өҥ буолар. Экипировкабыт сылтан сыл аайы сайдан иһэр. Ол курдук, илиигэ уонна тобукка кэтэр көмүскүүр тэриллэрбит тубуста. Бронежилет алта кылааска арахсар. Сэрии сэбиттэн тутулуктаах. I-IV кылаас – бистэлиэт, V кылаас – аптамаат, VI кылаас – снайперскай бинтиэпкэ буулдьаларын тулуйар туруктаах. Биһиги сулууспаҕа үксэ бэсиһи кэтэбит. Кааскабыт “сфера” диэн ааттаах. Кытаанах матырыйаалтан оҥоһуллубут буолан, аптамаат, саа, бистэлиэт буулдьатын аһардыбат.
Баҕалаах оҕолор эрдэттэн күүскэ дьарыктаныҥ, бэлэмнэниҥ диэн этиэхпин баҕарабын. Манна эт-хаан, былчыҥ, күүс-уох эрэ ѳттүн дьарыктаабакка, ѳй үлэтигэр эмиэ улахан болҕомтону ууруҥ. Маны барытын дьүөрэлээн дьарыктанныххытына, спецназ ахсааныгар киирэр чиэскэ тиксиэххит.
Полиция үлэһитэ буолуом
Никита Иванов Саха гимназиятыгар үөрэнэр. Кини убайа спецназка сулууспаны ааспыт. Онон уол байыаннай эйгэ өттүгэр билиитэ киэҥ. Экскурсияҕа сылдьан, бииргэ үөрэнэр оҕолоругар аптамааты, бэстэлиэти тутарга көрдөрөн, ыйар.
– Бу олус ураты, сонун тэрээһин буолла. Оҕолор элбэх билиини ылбыттара буолуо. АК-47 Калашников сааны тутан-хабан көрдүм. Спецназ таҥаһын кэмплиэгиттэн бронежилеты уонна шлемы кэттим. Ыйааһына олус ыарахан. Бронежилет хас кылааска арахсарын биллим. Саамай халыҥ алта нүөмэрдээх. Спецназ үлэтэ диэн олус сэрэхтээх, кутталлаах, ыарыхан. Өйдүүр-толкуйдуур, күүстээх, тулуурдаах, туруорбут соругун ситиһэр дьулуурдаах киһи эйгэтэ. Кыра эрдэхпиттэн спордунан утумнаахтык дьарыктанабын. «Модуҥҥа” сахалыы атах оонньуутунан (куобах, ыстаныы) эрчиллэбин.
Мин улааттахпына полиция үлэһитэ буолуохпун баҕарабын. Бэрээдэги сөбүлүүбүн, дьоҥҥо эйэлээх, дьоллоох олоҕу баҕарабын.
РФ Наркотигы эргитиини хонтуруоллуур федеральнай сулууспатын Саха сиринээҕи управлениетын “итэҕэл төлөпүөнэ” үлэлиир – 74112-21-12-12. Дьуһуурунай ханнык баҕарар иһитиннэриини (суругунан буоллун, төлөпүөнүнэн буоллун) хайаан да регистрациялыыр. Ааккын-суолгун этимиэххин сөп. Хас биирдии иһитиннэриинэн бэрэбиэркэ ыытыллар. Манна даҕатан эттэххэ, гражданнар наркотикка сыһыаннаах буруйдары булууга көхтөөх буолбуттарын бэлиэтиибин.
Ааптар: Павел Ильин.