В.П. Ларионов аатынан Майа орто оскуолата агро уонна бизнес хайысханан үлэлиир. Мүөттээх ыҥырыалары иитиинэн VI кылаастан саҕалаан, интэриэһиргээн дьарыктаммытым. Ол кэмҥэ ийэбиниин оскуола пасекатыгар ыҥырыалары иитиигэ үлэлэспитим.
Мин ыҥырыаны иитии уопсай өйдөбүлүн, хайдах үөрэммитин, туох ыарахаттары көрсөрүн, Саха сиригэр иитии уопутун, сылаас дойдуттан туох уратылааҕын, көрөр тэриллэри хайдах тутталларын, сайыҥҥы үлэ туһунан билиэхпин баҕарар этим.
Ол курдук, сайын 5 ыҥырыа ыалын кэтээн көрөр күннүк оҥостубутум, ону күһүн бэлиэтээбиппин чөкөтөн чинчийэр үлэ суруйбутум. Араас таһымнаах научнай ааҕыыларга кыһын устата кыттан, миэстэлэспитим. Оттон өрөспүүбүлүкэтээҕи “Инникигэ хардыы” кэмпириэнсийэҕэ үһүс истиэпэннээх дипломант буолбутум.
Быйыл сайын эмиэ ыҥырыа ииттим. Саха сиригэр мүөтүнэн дьарыктанааччы элбэх. Ыҥырыабытын, сүрүннээн, бары биир сиртэн – Алтаайтан – сакаастыыбыт. Манна Алтаай ыҥырыаларын Марат Залялов диэн киһи аҕалан тарҕатар. Киниэхэ эрдэттэн сакаас оҥорбуппут.
Ыҥырыа “ыҥырыалаах бакыат” (пчелопакет) диэн анал уйаҕа угуллан кэлэр. Ол уйаҕа 10 тыһыынча мүөттээх ыҥырыа баар буолар. Миэхэ 3 итинник бакыаты төрөппүттэрим атыыласпыттара.
Бу салааҕа саамай үлэлээҕэ – ыҥырыа уйатын оҥоруу. Ыҥырыа бэлэм дьиэлээх кэлбэт. Онон хонууга турарга аналлаах уйа оҥороҕун. Бэлэми атыылаһыахха сөп эрээри, сыаната ыарахана бэрт.
Бэйэм уһанарбын олус сөбүлүүбүн. Инньэ гынан ыҥырыаларбар бэйэм дьиэ туппутум. Ыҥырыа уйата, айылҕатынан көрөн, араастаах буолар. Саха сирин усулуобуйатыгар “Дадан” диэн ааттаах барсар.
Ыҥырыалар бэйэлэрэ бып-бытархайдар, сахсырҕа эрэ саҕалар эрээри, тиктэхтэринэ уокка сиэппит курдук «аһый» гынар. Онтулара иһэн, хабыллан тахсар. Анал таҥаһа суох киирдэххинэ, таах быстахха былдьанаҕын. Биирдэ хап-халыҥнык таҥнан, бырдахтан көмүскүүр сиэккэлээх эҥин киирбитим да, туһалаабатаҕа. Кыралара бэрт буолан, син биир ханан эрэ дьөлөҕөс булан киирэллэр эбит. Оччоҕо, дьэ, бүтэҕин. Аны, тиктэҕинэ иннэтэ туллан хаалан хаалар. Ол дьаата хааҥҥар киирэр, сүһүрдэр, аһыйан, ыалдьан барар. Оннук буолбатын туһугар, тиктэрдиҥ да ол хаалбыт иннэтин пинцетинэн сэрэнэн хостоон ылыахтааххын. Оччоҕуна улаханнык эмсэҕэлээбэккин.
Ыҥырыаны иитии кэскиллээх дии саныыбын. Саҥа, сонун салаа. Билигин мүөт номнуо күннээҕи аһылыкпыт сорҕото, ас астыырга бастыҥ эбилик буолла. Уонна бэйэбит айылҕабыт киэнэ 100 төгүл минньигэс, иҥэмтэлээх, доруобуйаҕа туһалаах. Күн бүгүн өрөспүүбүлүкэҕэ хас эмэ сүүһүнэн киилэ кэлии, хайдах оҥоһуллубута, төһө бэрт хаачыстыбалааҕа биллибэт мүөтү сиибит. Саха сиригэр ыҥырыа иитиитэ кыаллар дьыала эбит диэн түмүккэ кэллим. Быйыл сайын кураан буолбута мэһэйи үөскэппитэ. Ааспыт нэдиэлэҕэ мүөт хомуйбутум, сөптөөх нуорманы ыллым диэн үөрэбин. Мантан кыһын быыстапкаларга уонна Интернет ситимин нөҥүө атыылаан көрүөм. Билигин ыҥырыаларбын кыстыкка бэлэмнии сылдьабын, этэҥҥэ кыстыахтара диэн эрэнэбин.
Ааптар: Дархан Жирков, VIII кылаас.
Мэҥэ Хаҥалас.