Боотурдар оонньуулара «Боотурдар оонньуулара-2025» саха дэгит көрүҥнэрин күрэхтэһиитэ сэтинньи 23 күнүгэр Дьокуускай куоракка «Дохсун» спортивнай уораҕайыгар ыытылынна. Бу оонньуулары «Зема» өрөспүүбүлүкэтээҕи эдэр ыччат уопсастыбаннай тэрилтэтэ сылын ахсын Алексей Никифоров сырдык кэриэһигэр анаан тэрийэр.
Өлөксөйү билбэт киһи диэн суох буолуохтаах. Кини хапсаҕайга өрөспүүбүлүкэ спордун маастара, көҥүл тустууга маастарга кандидат, боевой самбоҕа уонна греплиҥҥа Саха сирин хас да төгүллээх кыайыылааҕа, ММА көрүҥэр Уһук Илин чөмпүйүөнэ. «Зема» ыччат тэрилтэтигэр 2006-2013 сылларга актыбыыс, 2012-2013 сылларга Кэбээйи улууһун «Дабаан» эдэр ыччатын түмсүүтүн салайааччыта этэ. Хомойуох иһин, чаҕылхай олоҕо 2015 сыллаахха кини хорсун быһыытынан түмүктэммитэ.
Күрэхтэһии арыллыытыгар Алексей Никифоров күлүм гынан ааспыт олоҕун көрдөрөн актыбыыстар, 200 ыччат кыттыылаах дьүһүйүү көрдөрдүлэр. Түмүк көстүү олус долгутта, уйадытта: Өлөксөй үөһээ, балкоҥҥа турар, сырдатар уот киниэхэ тыгар, холобур гынар киһилэрин ыччаттар алларааттан астына, ахта көрөллөр…
СӨ ыччат дьыалатыгар уонна социальнай коммуникацияларга миниистирэ Петр Витальевич Шамаев:
— Алексей Кэбээйи улууһун землячествотын улахан таһымҥа көтөхпүтэ. Хаһан даҕаны аккаастаабат этэ, куруук биһигини кытта тэҥҥэ сылдьыспыта. Билигин суох да буолбутун иһин, кини күн бүгүҥҥэ диэри биһиэхэ көмөлөһө сылдьар. Бэйэтин холобурунан биһигини сырдык олоххо тардар, олоххо үөрэтэн мотивациялыыр.
«Зёма» салайааччыта, «Боотурдар оонньууларын» сүрүн тэрийээччитэ Никита Аянитов:
— Спектакльга режиссертан саҕалаан хас биирдии кыттааччы, тэрийээччи, судьуйалыы сылдьар дьоммут барыта — устудьуоннар. Саамай аҕа саастаахтара 23 саастаах – ол мин. Ыччаттар ис сүрэхтэн убайбыт, доҕорбут-атаспыт Өлөксөй Ньикииппэрэп сырдык кэриэһигэр ыытыллар «Боотурдар оонньуулара» үрдүк таһымҥа аастын диэн биһиги кыһаллан-мүһэллэн эһиэхэ анаан оҥоробут.
Сахабыт Сирин улуустарыттан уопсайа 17 хамаанда кыттыыны ылла. Боотурдар үс төгүл үс, тутум эргиир, мас тардыһыыта, өһөс торбос уонна балык былдьаһыыта көрүҥнэригэр күөн көрүстүлэр, күрэс былдьастылар.
Хамаандаттан биирдии бөҕөс кииристэ. Ону тэҥэ, сүүрүү (эстафета), 3х3 хапсаҕай, хомуур хапсаҕай көрүҥнэрэ ыалдьааччыны ордук көҕүлээтилэр, үөртүлэр. Бу күн саҥа рекорд олохтонно. Ол курдук Чурапчы «Хатыҥ Чараҥ»-ын аатыттан кыттар «Манчаары оонньууларын» икки төгүллээх муҥутуур кыайыылааҕа Кай Адамов ыстаҥаҕа «үс төгүл үс» көрүҥҥэ Саха Сирин рекордун олохтоото. Кини Дыгын оонньууларын биэс төгүллээх кыайыылааҕын Егор Филипповы куоһуран 37 миэтирэ 54 сантиметры ыстанна.
Боотурдар оонньуулара сылын аайы олус элбэх көрөөччүнү түмэр. Кинилэр бэйэлэрин түмсүүлэрин өйөөн плакат, сурук бэлэмнээн кэлэллэр, улуустарын былаахтарын өрүү илдьэ сылдьаллар. Күрэхтэһээччилэргэ кинилэр хаһыылара уонна өйөбүллэрэ күүс-сэниэ биэрэр, кыайыыга кынаттыыр.
Хабыр хапсыһыылар, кылбар кыайыылар түмүктэринэн маҥнайгы миэстэни «Дойду» Мэҥэ-Хаҥалас улууһун түмсүүтэ ылан 200 тыһыынча харчынан наҕараадаланна. Былырыыҥҥы оонньууларга эмиэ кинилэр бастаабыттара. Иккис миэстэҕэ Кэбээйи «Дабаан»-а тахсан 150 тыһыынчанан, үсүһү Амма ааттаахтара «Күндүл»-лэр ыланнар 100 тыһыынчанан наҕараадаланнылар.
Мас тардыһыытыгар аан дойду икки төгүллээх кыайыылааҕа, Европа чөмпүйүөнэ, Арассыыйа икки төгүллээх бастыҥа, Арассыыйа спордун маастара, бу курэхтэһиигэ мас тардыһыытыгар 3 буолбут, Амма мадьыныта Василий Захаров бэйэтин санаатын үллэһиннэ:
— Эһиги хамаандаҕыт бү күрэхтэһиигэ хайдах састааптаах хомуллан кэллэ? Бэлэмнэнии хайдахэтэй?
— Састааппыт үчүгэй, бэлэмнэнии наһаа буолбатах, дьарыкпытын саҥа саҕалаабыппыт. Холобура, Бориспыт травмалаах сылдьар. Этэҥҥэ 3 буоллубут быһыылаах.
— «Боотурдар оонньууларын» туһунан туох санаалааххыный?
— Олох үчүгэй күрэхтэһии ааста, таһыма «жесткай», туох эрэ чемпионат мира курдук (үөрэр). Бэйэм 2019 сыллаахха киирсибитим, эмиэ маска 3 миэстэ буолбутум.
— Аммалар бүгүн бэркэ тэринэн кэлбиккит. Эһигини маннык күрэстэргэ кыттан, сомоҕолоһон бииргэ сылдьарга ким түмэрий, ким көҕүлүүрүй?
— Дмитрий Шестаков — биһиги саамай бастыҥ тэрийээччибит. Кини биһигини түмэр, олус маладьыас уол. Уонна Аммабыт улууһа, спорт салалтата өйүүр.
«Боотурдар оонньуулара» саха дэгит көрүҥнэригэр Алексей Никифоров сырдык аатыгар ыытыллар күрэхтэһиибит сылын аайы таһыма үрдээн иһэр. Бу сылга «Саха» НКИХ нөҥүө быһа эфирга көһүннүбүт, ол улахан, оннооҕор буолуох күрэхтэһиилэри көрдөрбөттөр. Сахабыт Сирин ааттаах-суоллаах спортсменнара турунан кэлэн кытталлара, биһиэхэ, актыбыыстарга улахан үөрүү буолар, күрэхтэһиибитин өссө үрдүкү таһымҥа таһаарарга кынаттыыр. Тэрийээччилэр уонна бары кыттыбыт ыччаттар сырабытын, күүспүтүн ууран туран ыыппыт тэрээһиммит этэҥҥэ, улахан тыастаахтык ааспытынан астынабыт!
«Эдэр ыччат — биир сомоҕо, Эдэр ыччат — биир тыын, Эдэр ыччат — Саха Сирэ!».
Анжелина Жданова, ХИФУ устудьуона, «Баай Тиит» Ньурба улууһун эдэр ыччатын түмсүүтүн актыбыыһа.
«Зема медиа» хаартыскалара.
keskil14.ru