Россиятааҕы оҕо хамсааһына кэнники кэмҥэ лаппа сэргэхсийдэ. Өрөспүүбүлүкэҕэ аахсыйалар, сүлүөттэр, социальнай бырайыактар, атын да тэрээһиннэр тиһигин быспакка ыытыллаллар. Оҕо түмсүүлэрэ көхтөөхтүк сайдаллар, салайааччылар, лидердэр элбииллэр. Саҥа технологияны, ураты ньыманы, сонун уопуту, аныгылыы идиэйэлэри киллэрэр оҕо түмсүүлэрэ кэккэлэрэ хаҥыыр.
Бастыҥтан бастыҥнар
Таатта улууһа биир бастыҥ көрдөрүүлээх, өрөспүүбүлүкэҕэ оҕо хамсааһынын бырагыраамаларын олоххо киллэриигэ холобур буолар «Үрдэл» оҕо түмсүүлээх. Кинилэр 100 бырыһыан уопсастыбаннай үлэҕэ-хамнаска көхтөөхтүк кытталлар.
Ангелла Ермолаева аҕа саастаах дьоҥҥо көмө буолан, кэнсиэрдэри, оонньуулары тэрийэр. Кыыс ырыаһыт, хоһоон суруйар дьоҕурдаах. Талааннаах киһи араас тэрээһини ыытара, салайара чэпчэки.
Сайыына Васильева «Үрдэл» түмсүүнү салайар. Быйыл бэрэссэдээтэлинэн талыллан, айар түбүгэ өссө кэҥээтэ. Кини сүрдээх эппиэтинэстээх. Үлэҕэ-хамнаска барытыгар кыттар, элбэх тэрээһини ыытар, көҕүлүүр. Сайыына биир интэриэстээх үөрэнээччилэри түмэн үлэлэтэ сылдьарыттан олус үөрэр:
– Мин оҕолорум бука бары олус чугастар, эйэлээхтэр, мэлдьи бииргэ сылдьаллар. Итинник биир сомоҕо буолуу, биир сыаллаах, биир интэриэстээх буолуу кыайыыга сирдиир. Үөрэхпитигэр мэһэйдэппэппит. Мин күнүс үөрэҕим кэнниттэн уопсастыбаннай хамсааһыммар үлэлиибин, киэһээҥҥи өттүгэр дьиэтээҕи үлэбин толоробун. Оскуолаҕа ыытыллар тэрээһиннэртэн эмиэ туора турбаппын.
Саамай көрүдьүөстээх уоллара Женя Баишев. Кини уһанарын сөбүлүүр, сатабыл куруһуогар мас оҥоһуктары – бөлүөк, дуоска, массыына оҥортообут. Көхтөөх оҕону оскуола түмсүүтүгэр ыҥырбыттар. Онно уол үөрэ-көтө сөбүлэспит.
– Киһи сөбүлүүр дьарыктаах буоллаҕына, үөрэҕэр да ордук кыһаллар эбит. Билэбин уонна итэҕэйэбин – дьарыгым, мунньуммут уопутум кэлин олус туһалыа диэн. Элбэҕи билэр-көрөр, кыайа-хото саҥарар киһи өрүү ситиһиилээх буолар.
Саша Березкин – Уус Алдан Сыырдааҕын орто оскуолатын X кылааһын үөрэнээччитэ. “Майаҕатта удьуордара” оҕо түмсүүтүн бэрэссэдээтэлэ. Иллэҥ кэмигэр баскетболлуурун сөбүлүүр. Бэйэтин саастыылаахтарыгар улахан аптарытыаттаах, холобур буолар.
– Россиятааҕы оҕо хамсааһына ыытар бэстибээлигэр ким баҕарар сөбүлээн сылдьар. Уопут ылаары, сайдаары кэлэллэр. Барыларын билбэппин, ол да буоллар, хараҕым далыгар сылдьар үөрэнээччилэри, хайдах сайдалларын, киһи быһыытынан ситэллэрин-хотоллорун кэтээн көрөбүн.
Дьулус Павлов – Мүрү 1 №-дээх орто оскуолатын XI кылааһын үөрэнээччитэ. Бу бэстибээлгэ үһүс сырыытын сылдьар. Бастакы кэлиитигэр билсибит доҕотторо улаатан, баһаатай буолбуттарын көрөн соһуйбут аҕай.
– Кыра эрдэхпиттэн актыбыыс буоламмын, иллэҥ кэм аҕыйах соҕус буолааччы. Оскуолабыт иһигэр оҕо биир сомоҕо хамсааһына баарын истэн, онно киирэргэ санаммытым. Номнуо түөрт сыл ааспыт эбит. Бу хамсааһын миэхэ элбэх доҕоттору бэлэхтээтэ.
Нарыйаана Тарабукина Лөгөй орто оскуолатын X кылааһын үөрэнээччитэ. Кини урут туохха даҕаны кыттыбат, бэйэтэ-бэйэтигэр сылдьар симик, холку кыыс эбит. Онтон оскуолатын актыыбыгар киирэн, саамай көхтөөхтөрө буолбут.
– Оҕо кэрэ эйгэтигэр сыстан, куһаҕан дьаллыктан тэйэр, доҕоттордонор, ис кыаҕа арыллар, киһи быһыытынан сайдар. Өскөтүн эн көхтөөх олоххо тардыһыаххын, кистэлэҥ талааҥҥын арыйыаххын баҕарар буоллаххына, биһиги кэккэбитигэр киир.
Jeedda көмөлөстө
Юля Николаева уонна Игорь Гаврильев – Мэҥэ Хаҥалас улууһун Майа орто оскуолатын үөрэнээччилэрэ. «Мэҥэ кэскилэ» түмсүүгэ былырыын тэҥҥэ киирбиттэр. Бүтүн өрөспүүбүлүкэ таһымнаах бэстибээлгэ олус үчүгэйдик кытынныбыт диэн бэйэлэрин сыаналыыллар.
– Визиткаҕа кыра күлүүлээх сыаҥканы көрдөрбүппүт. Онно Евгений Пивоваровы ыҥыран, олоҕун туһунан “телешоу” курдук оҥорбуппут. Бүтэһиккэ бэйэбит тыл эппиппит, ол кэнниттэн Гоша Васильев (Jeedda) “Мөккүспэппин” ырыатын толорон, сааланы “хайа тардыбыта”, – диэн Юля кэпсиир.
– Гошалаах Евгений иккиэн Майаттан төрүттээхтэр. Кинилэр оскуолаҕа үөрэнэ сылдьан, биһиги курдук, Мэҥэ Хаҥалас үөрэнээччилэрин түмсүүтүгэр сылдьыбыттара. Ол саҕана «Сүбэ» диэн ааттаах эбит. Уруккуларын санаан, үөрэн-көтөн барбыттара, – диэн Игорь быһаарда.
Киинэ уһуллубут
Семён Сивцев уонна Кирилл Егоров Нам улууһун Хатыҥ Арыы орто оскуолатыгар үөрэнэллэр. 2014 сылга «Ылдьаа ыччаттара» оҕо биир сомоҕо хамсааһыныгар киирбиттэрэ. Ону кытта “Саха КВН – өрүү баар буол” диэн баран «Тиэрэ-маары» хамаанданы тэрийэн, 2018 сылга өрөспүүбүлүкэҕэ бастаабыттара.
– «Ылдьаа ыччаттара» былырыын РФ Президенин гранынан Крымҥа «Голоса далёкой войны» диэн документальнай киинэ уһулбуппут. Онно матырыйаал бөҕөтө хомуйан, дьонтон ыйытан, улахан түбүктээх үлэ буолбута. Бэйэбит нэһилиэкпитигэр «Хатыҥчаана» диэн устуудьуйаҕа видеоны наардаан таҥмыппыт. Мин каадыр кэннигэр саҥарбытым. Киинэни YouTube-ка көрүөххүтүн сөп, – Семён кэпсээтэ.
– Саха сирин саллааттара Крымы ньиэмэстэртэн босхолуурга кыттыыны ылбыттара. Ол умнуллубатын гына, Крымҥа тиийэн ааттарын көрдөөбүппүт. Уопсайа саха 13 саллаатын булбуппут. Биһиги, «Ылдьаа ыччаттара», 17 буолан уһулбуппут. Режиссер Саймон Сергеев көмөлөспүтэ. Киинэ сценарийын бэйэбит суруйбуппут. Онон инникитин да үлэ өссө салҕаныахтаах, – диэн Кирилл кэпсээнин ситэрэр.
Ааптар: Павел ИЛЬИН, ааптар хаартыскаҕа түһэриилэрэ.