Олоҥхо Ыһыаҕа буолара 16 күн хаалла! Быйыл өрөспүүбүлүкэтээҕи биир сүрүн тэрээһиммит, Олоҥхо Ыһыаҕа, Нерюнгри сиригэр-уотугар от ыйын 4-5 күннэригэр ыытыллара күүтүллэр.
Нерюнгри — Саха сирин соҕуруу өттүгэр тайаан сытар биир улахан промышленнай оройуон. Дьокуускай куораттан 787 км. тэйиччи турар. Быйыл Нерюнгри оройуона тэриллибитэ үбүлүөйдээх 50 сылын бэлиэтиир. Маннык бэлиэ түгэҥҥэ Олоҥхо Ыһыаҕа ыытыллара өссө суолталаах, долгутуулаах уонна устуоруйаҕа хаалар суоллаах-иистээх. Оттон Нерюнгрига тиийэн тугу көрөбүн, ханна сынньанабын?
- Бытыылка Хайа. Нерюнгри куораттан 100 км тэйиччи сытар айылҕа биир дьикти уонна кэрэ көстүүтэ. Бу сэдэхтик көстөр хромдиопсид диэн минералтан айылҕа оҥорбут дьиктитэ. Хромдиопсид от күөх дьүһүннээх таас курдугун иһин инник ааты биэрбиттэр. Олохтоох эбэҥкилэр харахтара ыалдьар дьону эмтиир диэн этэллэр. Хайа эмтиир эрэ буолбакка, куту-сүрү арыйар диэн эмиэ этэллэр эбит. Дууһалыын арыллыбыт киһи бу таастарга көтө сылдьар чыычааҕы көрүөн сөп диэн араас итэҕэллэр кэпсэнэллэр.
2. «Тимптонскай каскад» айылҕа пааматынньыга. Кыра иэннээх сиргэ ыраас уулаах, кыһынын тоҥмот 70 тахса дьүүктэни хабар хранилище. Бу сир тымырдара Тимптон өрүс хаҥас кытылыгар, Чульман бөһүөлэктэн 55 км хотугулуу-илин өттүгэр тайаан сыталлар. Ирбэт тоҥҥо турар сир тымырдара Саха сиригэр эрэ буолбакка, бүтүн Сибииргэ биллэллэр. Тимптон диэн тоҥмут оҥхой сир диэн тылбаастанар.
3. «Нахот» сынньалаҥ базата. Чульман бөһүөлэктэн 18 км соҕуруулуу-илин уонна Нерюнгри куораттан 30 км илин өттүгэр “Малый Нахот” үрүйэ хочотугар баар сынньалаҥ сирэ буолар. База артезианскай дьөлөҕөстөн кэлэр айылҕа бэйэтин сылаас минеральнай уулаах тупсаҕай бассейнардаах: аһаҕас халллааҥҥа уонна дьиэ иһигэр. Кыһынын уутун температурата +32 кыраадыстан аллара түспэт.
4. Нерюнгритааҕы И.И. Пьянков аатынан Соҕуруу Якутияны олохтооһун историятын түмэлэ. Түмэл 1976 сыллаахха алтынньы 13 күнүгэр КПСС куораттааҕы комитетын көҕүлээһининэн арыллыбыта. Соҕуруулуу Саха сиринээҕи территориальнай-производственнай комплекс экономическай сайдыытын уонна Нерюнгри куорат тутуллубут историяларын сырдатар сыаллаах-соруктаах. Музей бастакы дириэктэринэн Л.И. Першко анаммыта
5. Саха өрөспүүбүлүкэтин куукула тыйаатыра. Саха сиригэр биир соҕотох куукула тыйаатыра буолар. 1985 с. Нерюнгри куоракка аанын арыйбыта. Ыам ыйын 19 күнүгэр, тыйаатыр төрүттэммит күнүгэр, В. Коростылев «О чем рассказали волшебники» («Доктор Айболит») айымньытынан маҥнайгы испэктээкил турбута.
Нерюнгри — биир баай устуоруйалаах, кэрэ-бэлиэ сирдэрдээх, ураты айылҕалаах, киһи сынньанарыгар табыгастаах оройуон. Онон Олоҥхо Ыһыаҕар барааччылары бу сирдэринэн сылдьан сынньанаргытыгар, саҥаны билэргитигэр-көрөргүтүгэр, сайдаргытыгар, Сахабыт сирин киэҥ нэлэмэн сирдэрин бэйэҕитигэр арыйаргытыгар ыҥырабыт.
keskil14.ru