89 сыл анараа өттүгэр, 1936 сыллаахха ыам ыйын 15 күнүгэр оскуола оҕолоругар аналлаах сахалыы «Бэлэм буол» хаһыат бастакы нүөмэрэ тахсыбыта. Бу оҕо аймахха анаммыт хаһыаты биһиги эбэлэрбит, эһэлэрбит, ийэлэрбит, аҕаларбыт сөбүлээн аахпыттара. Хаһыат матырыйаала үөрэнээччилэри киэҥ билиилээх, үтүө майгылаах дьон буолан иитиллэн тахсалларыгар көҕүлүүрэ.
Биһиги дьиэ кэргэммитигэр оҕо хаһыатын кытта доҕордоһуу 1960-с сыллартан саҕаламмыт. Эбэм Татьяна Петровна Ан 4-с кылаастан саҕалаан «Бэлэм буол», «Пионерская правда» хаһыаттары суруттаран ааҕар буолбут. Ол туһунан кини маннык кэпсиир:
— Оскуолаҕа эрдэхпиттэн бу хаһыаттары сөбүлээн ааҕар этим. «Мин баһаатай» диэн кэпсээн хаһыакка уһуннук бэчээттэммитэ. Салгыытын ааҕаары кэтэһэн да биэрэр этибит. Союзнай республикалартан аадырыс бөҕө тахсааччы, элбэх оҕону кытта суруйсан, пачканан суруктары тутар этим. Венгрияттан Аради Марта диэн кыыһы кытта суруйсан элбэҕи билбитим. Брянскай уобаластан Приходько Тома диэн кыыстыын оскуолаттан саҕалаан студенныы сылдьан, ыал буолуохпар диэри суруйсубуппут. Бу суруктартан биһиги хардарыта дойдубут туһунан араас интэриэһинэйи, сонуну билэрбит.Кэлин учуутал буолан баран, хаһыаппын син биир суруттаран, баай матырыйаалын үлэбэр туһанар этим. 90-с сылларга эдэр кэрэспэдьиэннэр куруһуоктарын тэрийэн үлэлэппитим. Элбэх оҕо бу куруһуокка дьарыктанан олохторугар сөптөөх идэни талыммыттара.
Эбэм Татьяна Петровна нуучча тылын, литературатын учууталынан өр сыл Дүллүкү орто оскуолатыгар үлэлээбитэ, элбэх көлүөнэ оҕону иитэн-үөрэтэн таһаарбыта, РФ үөрэҕириитин туйгуна, билигин бочуоттаах сынньалаҥҥа олорор.
Эбэлээх эһэм «Бэлэм буолтан» саҕалаан ааҕыы киэҥ эйгэтигэр киирбиттэр. Кинилэр дьиэтээҕи библиотекаларыгар ааҕар кинигэлэрин ахсаана 4000-ҕа тиийбит. Кэлин сороҕун оскуола уонна нэһилиэк библиотекатыгар бэлэхтээбиттэр.
Эһэм Иван Иванович Ан Дүллүкү нэһилиэгэр хаста да талыллан баһылыгынан үлэлээбитэ. Бэйэтэ ааҕарын олус сөбүлүүр буолан, оҕолорго нэһилиэк дьаһалтатын аатыттан 10-20-лии эксэмпилээр «Кэскил» хаһыаты 2007 сылтан саҕалаан сыл аайы суруттарбыт. Ол үгэс күн бүгүҥҥэ диэри салҕанар. Өссө кини «Эрчим» эдэр кэрэспэдьиэннэр түмсүүлэригэр хаһыат таһааралларыгар анаан компьютер, боростуой уонна өҥнөөх принтер уонна нэһилиэккэ ыытыллар тэрээһиннэри усталларыгар видеокамера бэлэхтээбит. Онон эһэм оҕолору ааҕарга көҕүлээбит, билиилээх, сайдыылаах дьон буолан тахсалларыгар олук уурбут.
Ийэм Розалия Кирилловна Ан – «Кустук» оҕону сайыннарар киин музыкальнай үлэһитэ. Кини эмиэ оҕо сылдьан хаһыаты кытта алтыспытын маннык кэпсиир:
— «Бэлэм буол» хаһыаты ийэм Мария Николаевна суруттарбыта.Хаһыаттан атын оскуолалар сонуннарын, түбэлтэлэри ааҕарбын сөбулээччибин.Биирдэ кылааһынан хоһоон суруйан ыыппыттаахпыт. 1985 сыллаахха Москваҕа буолбут Ыччаттар уонна студеннар Бүтүн аан дойдутааҕы XII фестивалларыгар быыстапкаҕа куукулалары сахалыы киэргэтэн таҥыннаран кыттыбыппыт. Ол «Бэлэм буол» сорудаҕа этэ. Хаһыаппытын өрүү кэтэһэрбит, уларса сылдьан ааҕарбыт.
Онтон мин «Кэскили» кытта ыкса доҕордоспутум биир сыл буолан эрэр. Бу кэмҥэ мин оҕо хаһыата тэрийэр «Төрүччү» НПК-ҕа ситиһиилээхтик кытынным. Дьокуускайга патриотическай форумҥа аҕам Владимир Ивановичтыын кыттан кэлбиппит. Оскуолабар үлэлиир медиакииҥҥэ дьарыктанан интервью ыларга, хаартыскаҕа түһэрэргэ үөрэнним.
Онон биһиги, үс көлүөнэ Ан дьиэ кэргэттэрэ, 70-ча сыл кэриҥэ кэмҥэ оҕо хаһыатын сөбүлээн ааҕабыт, сибээспитин быспаппыт. Хаһыат ыытар үлэтигэр кыттан үүнэбит-сайдабыт, инники олохпутугар бэлэмнээх, тус толкуйдаах, сыаллаах-соруктаах буоларга дьулуһабыт.
Игорь Ан , VI кылаас үөрэнээччитэ. «Эрчим» медиакиин, Дүллүкү, Үөһээ Бүлүү