Амма улууһун Эмис нэһилиэгиттэн төрүттээх 83 саастаах Егор Егорович Пестерев сэрии сылын оҕото. Аҕата Егор Алексеевич Пестерев-II 1916 сыллаах төрүөх. Сталин аатынан холкуос чилиэнэ эбит. 1942 сыллаахха сэрии толоонугар ыҥырыллан барарыгар баара-суоҕа 7 ыйдаах оҕо хаалбыт.
Уот кураан дьыл сатыылаан, Эмис нэһилиэгэр от үүммэккэ аҕата Амма уҥуор 10-тан тахса көстөөх Миль үрэххэ оттуу тахсыбыт. Ол оттуу сырыттаҕына 1942 сыл атырдьах ыйын 2 күнүгэр армияҕа ыҥырыллан барбыт. Дьиэтигэр-уотугар сырытыннарбакка, оннук илдьэ барбыттар. Ийэтэ Өлөөнө оччолорго 22 саастаах кыыс-дьахтар 7 ыйдаах оҕотун көтөхпүтүнэн айан суолугар тоһуйан кэргэнин көрсөөрү киирбит да, массыынаны тохтотон көрүһүннэрбэтэхтэр.
– Массыына кузовар толору симиллэн, бүүс-бүтүннү буруонан бүрүллэн олорор дьону кэннилэриттэн эрэ көрөн хаалбытын туһунан уйадыйа кэпсээхтиирэ. Ийэм үлэһит, кыайыгас дьахтар колхуос бары үлэтигэр сылдьара. Бэл диэтэр, кыһынын таһаҕас таһыытыгар сылдьар эбит. Ол кэмҥэ миигин кырдьаҕас сылгыһыт оҕонньор көрөн абыраабытын туһунан ийэм махтанан кэпсиир буолара. Мин оскуолаҕа 1949 сыллаахха киирбитим. Оччолорго интернат диэн баара. Сэрииттэн төннүбэтэх, өлбүттэрин туһунан биллэриилэрэ кэлбит дьон оҕолоро интернакка олороллоро, аһынан-таҥаһынан толору хааччыллаллара, көмө пособие оҥоһуллара. Мин аҕам сэрии толоонугар сураҕа суох сүппүт уонна өлбүтүн туһунан биллэриитэ кэлбэтэх буолан, интернакка ылбаттара. «Аҕаҥ, баҕар, таҥнарыахсыт, күрээйэх буолуо”, – диэн кырыылаах тыллары элбэхтик истэн улааппытым, сирэй-харах анньылларым. Ама да ааспытын иһин, оҕо ылынарыгар ыарыылаах тыллар этэ... – диэн 83 саастаах сэрии тулаайаҕа Егор Егорович ахтар, хараҕын уутун туора соттор.
Фермалары кэрийэн, бииртэн биир ыалы кытта дьукаахтаһан, Эмис түөрт кылаастаах оскуолатын син үөрэнэн бүтэрбит. Онтон Алтан нэһилиэгэр үөрэҕин салгыыр санаалаах барбыт. Эмиэ интернакка ылыллыбакка биир эрэйи көрсүбүт. Дьукаах ыалы көрдүүр түбүгэр түбэспит. Оннук ыаллары булан, айаҕын суотугар үлэлээн, Алтан сэттэ кылаастаах оскуолатын син бүтэрбит. Салгыы Аммаҕа киирэн үөрэнэргэ билэр ыала суох буолан, эмиэ интернакка ылыллыбакка үөрэҕин тохтоппут.
– Үлэни өрө тутан, дьон-сэргэ ортотугар сылдьан, суоппар идэтин баһылаабытым. Амма лесопуунугар суоппарынан, 10-ча сыл Амматааҕы МПМК тэрилтэтигэр механигынан, Эмис нэһилиэгин баһылыгынан үлэлээн, дьиэ-уот туттан, кэргэннэнэн, оҕолонон, сиэннэнэн, биир киһи олоҕун сиэрдээхтик олорон кэллим. Тулаайах үөскээбит оҕо сааһым, сэрии аҕата суох хаалларбыт ыар кэмнэрэ, сирэй-харах анньыллан ааспыт түгэннэрим олоҕум устата сүрэх бааһа буолан сылдьар. Аҕам Сталинград туһаайыытынан кырыктаах кыргыһыыга хайа диэки, сэрии ханнык толоонугар охтубутун билбэккэ, үйэбин моҥоон эрэбин. Бу кэнники кэмҥэ «сэрии кэмин сылын оҕото» диэн статус баар буолбута миэхэ олус күндү. Сураҕа суох сүппүт аҕам сырдык кэриэһин тилиннэрбит кэриэтэ, – диэн сэрии сылын оҕото Егор Егорович Пестерев Улуу Кыайыы 80 сылыгар санаатын үллэстэр.
Сардаана МАТВЕЕВА
Хаартыскаҕа: Е.Е. Пестерев кэргэнин тыыл ветерана
Марфа Николаевна Павлованы кытта, ыам ыйа, 2025 сыл, Амма
keskil14.ru