Бүгүн, сэтинньи 26 күнүгэр, саха тылын, литературатын уонна култууратын учууталларын III өрөспүүбүлүкэтээҕи сийиэстэрин чэрчитинэн С.Н.Донской -II аатынан Үөрэҕи сайыннарар уонна идэни үрдэтэр үнүстүүккэ «Орто уонна үрдүкү сүһүөххэ аналлаах сахалыы үөрэх кинигэлэрин, босуобуйаларын, иитэр-үөрэтэр матырыйааллары туһаныы» түһүлгэтэ учууталлары кэпсэтиигэ муста.
Бу түһүлгэҕэ мустубут учууталлар саха тылыгар, саха литературатыгар, кылаас таһынан дьарыкка, төрүт култуураны үөрэтэр учуобунньуктар, босуобуйалар, цифровой өрөсүүрсэлэр тула санааларын атастастылар.
Кэспэтиини С.Н. Донской-II аатынан Үөрэҕи сайыннарар уонна идэни үрдэтэр үнүстүүт үөрэҕирии методическай киинин салайааччыта Вера Аркадьевна Тимофеева иилээн-саҕалаан ыытта.
«Литэрэтиирэ үөрэҕин кыһалҕаларын быһаарыы суоллара, ньымалара» диэн тиэмэнэн М.К.Аммосов аатынан ХИБҮ бэдэгиэгикэ билимин дуоктара, бэрэпиэссэр Евдокия Михайловна Поликарпова түһүлгэҕэ кыттыыны ылла. Кини этэринэн, ийэ тылы үөрэтиигэ, уус-уран айымнньыны ааҕыыга, ырытыыга — киһи толкуйдуур кыаҕын уһугуннарыынан, уйулҕатын, өйүн толкуйун имитиинэн ситиһиллэрин эттэ. Литэрэтиирэ учуобунньуктарын оҥорууга кэм-кэрдии ирдэбиллэригэр эппиэттиир, оҕону үлэлэтэр кыахтаах ньымаларынан таҥыы, арыттаан үөрэтии (полифункциональнай) ньыманы туһанан оҕолору үлэлэтэр ньымалары тобулуу, билиини-көрүүнү тиһиктээн үөрэтии нбымаларын туһаныы, айымнньылаах, айар, чинчийэр ньымалары туһаныы, оҕо үлэтэ түмүктээх, ийэ тылы үөрэтиигэ, ааҕыыга көҕүлүүр кыахтаах буолуутун хааччыйыы ньымаларын туһаналларын билиһиннэрдэ. Учууталлар литэрэтиирэ учуобунньуктарын туһунан бэйэлэрин баҕа санааларын эттилэр.
Литэрэтиирэ учуобунньугун саҥардан оҥорууга санааларын «Лөгөйдөөҕү лицей-интернат” саха тылын, литэрэтиирэтин учуутала, Уус-Алдан улууһуттан Валентина Иннокентьевна Тищенко эттэ. Саха литэрэтиирэтин саҥардан оҥоһуллар учуобунньугар учууталга анаан элетроннай көмө матырыйаалы, тылбаастаммыт айымнньылары киллэриини, QR нөҥүө суруйааччылар туһунан эбии иһитиннэриини киллэриэххэ сөп диэн бэйэтин санааларын үллэһиннэ.
Саха тылыгар саҥа көлүөнэ учуобунньугу оҥоруу дидактикатын туһунан М.К. Аммосов аатынан ХИБҮ билэлиэгийэ билимин хандьыдаата, дассыан Наталья Сергеевна Сивцева кытынна. Саҥа көлүөнэ учуобунньуга уратыта: тылга араас таһымнаах оҕо туһана, үөрэнэр кыахтаах (полифункциональнай), оҕо бэйэтэ толкуйдаан үлэлииригэр, үөрэнэригэр, айар дьоҕурун уһугуннарарыгар кыах биэрэр (проректнай үлэ араас көрүҥэ), аныгы кэм тэхинэлиэгийэтин толору туһанар, араас интерактивнай сорудахтаа, билиини-көрүүнү тиһиктээн үөрэтэр (метапредметнай).
Үөрэнээччилэргэ аналлаах сахалыы таба суруйуу тылдьытын туһунан АНА СС Гуманитарнай чинчийии уонна аҕыйах ахсааннаах омуктар проблемаларын үнүстүүтүн саха тылын билим аҕа үлэһитэ, тыл билимин хандьыдаата Надежда Матвеевна Васильева кытынна.
«Ыллык» — ааҕар сатабылы сайыннарар босуобуйа оҥорбуттарын туһунан С.А. Новгородов аатынан Чурапчы орто оскуолатын саха тылын учууталлара Сардана Дмитриевна Платонова, Екатерина Васильевна Иванова кэпсээтилэр. 5,6,7 кылаас оҕолоругар аналлаах саҥа ФСҮөЫ ирдэбилинэнэргиччи сатабылы сайыннарар, идэҕэ туһаайар, атын предмети кытта алтыһыннаран сорудахтар, эрчиллиилэр, дьарыктар тиһиликтэрин оҥорор сыаллаах оҥоһуллубут.
“Айар” национальнай кыһата оҥорон таһаарар саха тылын, литературатын уонна култууратын уруоктарыгар туттуллуон сөптөөх эбии матырыйааллар, кинигэлэр, оонньуулар, биллэрэр-көрдөрөр таһаарыылар туһунан С.А.Новгородов аатынан “Айар” национальнай кыһа Үөрэх уонна оҕо кинигэтин киинин салайааччыта Марина Георгиевна Никифорова кэлэн билиһиннэрдэ.
Учууталлар бу түһүлгэҕэ саха тылын уонна литэрэтиирэтин учуобунньуктарын туһунан бэйэлэрин санааларын аһаҕастык үллэһиннилэр, араас хабааннаах идеялары, баҕа санааларын эттилэр. Биир эйгэҕэ үлэлиир, биир сыаллаах-соруктаах учууталлар буолалларын быһыытынан саха тылын уонна литэрэтиирэтин үөрэтиигэ туох кыһалҕалар баалларын аһаҕастык ырыттылар.
Keskil14.ru