Мин эбэм Калитина Матрена Егоровна 1935 сыллаахха муус устар 20 күнүгэр Орджоникидзевскай оройуон (билиҥҥитэ — Хаҥалас улууһа), Үөдэй нэһилиэгэр эбэҥки дьиэ кэргэнигэр төрөөбүтэ. Бииргэ төрөөбүттэр аҕыс этилэр. Эбэм төрүттэрэ бары удьуор булчуттар.
Эбэм аҕата Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа. 1942 сыллаахха сэриигэ ыҥырыллан, 1945 сыллаахха кэлбит.
Сэрии сылларыгар эбэм сэттэ саастааҕар дьиэ дьиэлиир, кыра быраатын көрөр, чэй өрөр, ас астыыр эбит. Ийэтэ, эбэтэ бултуу бараллар. Сэрии кэмэ буолан, оскуолаҕа олох үөрэммэтэх. Сылдьан эрэ бэйэтэ ааҕа, суруйа үөрэммит.
Ити бириэмэҕэ кинилэр Буотамаҕа олорбуттар. Табанан көһө сылдьан, балаакка туруоран олорор эбиттэр.
1945 сыллаахха аҕата сэрииттэн эргиллэн кэлбитин кэннэ, 1948 сыллаахтан уон үс сааһыттан бултуу үөрэммит.
1951 сылтан колхуос чилиэнэ буолбут. Колхуоска араас үлэни үлэлээбит: саас оҕуһунан сир хорутуута, сайын от үлэтэ, отчуттарга ас астааһына. Онтон кыһынын дуогабар быһыытынан булт кэмэ бүтүөр диэри бултуура. Былаан быһыытынан тииҥ, кырынаас, солобуй тириитин туттараллара. Саамай элбээбитэ, тозовка саанан биир күн 32 тииҥи өлөрбүт. Улахан булка: эһэҕэ, тайахха эмиэ сылдьыбыта.
Эбэм кадровай булчут буолан, 1957 сыллаахха республикатааҕы булчуттар слёттарыгар кыттыбыт. Почётнай грамотанан уонна «Звезда» диэн хары чаһытынан наҕараадаламмыт.
1960 сыллаахха алтынньы 6 күнүгэр үчүгэй үлэтин иһин оройуоннааҕы конференцияҕа сылдьыбыта. Хайҕал суругунан уонна көстүүм таҥаһынан наҕараадаламмыта.
Өр сыллаах үлэтин иһин 1989 сыллаахха «Үлэ бэтэрээнэ» диэн мэтээлинэн наҕараадаламмыта. 1998 сыллаахха «Аҕа дойду сэриитин кэмигэр килбиэннээх үлэтин иһин» мэтээлинэн наҕараадаламмыта. 2004 сыллаахха «Аҕа дойду Улуу сэриитин бэтэрээнэ» статуһун ылбыта. Кыайыы үбүлүөйдээх мэтээллэрин тутан үөрбүтэ.
Калитина Даша,
М.Е. Васильева аатынан
2 Малдьаҕар орто оскуолатын
10 кылааһын үөрэнээччитэ