“Star Team” (Сулустаах хамаанда) диэн Саха сирин дьоҕурдаах оҕолорун аан дойду бастыҥ университеттарыгар киирэргэ бэлэмниир аналлаах бырайыагы Sinet Spark тэрийээччитэ, IT-урбаанньыт Арсен Томскай олохтообута. 10 оҕо талыллан бэлэмнэнэн, быйыл АХШ Лос-Анджелес Калифорнийскай, Нью-Йорк, Бостон, Беркли университеттарыгар уонна Канада Британскай Колумбия университетыгар киирдилэр. Кинилэр «математика», «химия», «международные отношения», «дизайн», «киноиндустрия», «компьютерная наука», «data science» хайысхалары үөрэтиэхтэрэ. Бүгүн билиһиннэрэбит Беркли университетыгар үөрэнэ сылдьар Сардаана Егинованы.
— Сардаана, дорообо. Оскуолаҕын ситиһиилээхтик бүтэрэн, аан дойду биир бастыҥ университетыгар киирбиккинэн эҕэрдэлиибин. Бастаан бэйэҕин билиһиннэрэргэр көрдөһөбүн, кимтэн кииннээххиний, хантан хааннааххыный?
— Махтал эҕэрдэҕэр, Валерия! Мин бэйэм Дьокуускай куоракка ыал бастакы оҕотунан төрөөбүтүм. Бырааттаахпын уонна балтылаахпын. Ийэм, Татьяна Брониславовна, Хатастан төрүттээх, аҕам Айаал Анатольевич -Амматтан. Биллэрин курдук, силиһэ суох мас үүммэт. Миигин «Сардаана» диэн эбэм аатынан ааттаабыттара. Эбэм, Сардаана Дмитриевна, тыл үөрэхтээҕэ, учуонай, филологическай наука хандьыдаата, доцент, ХИФУ саха тылын кафедратын сэбиэдиссэйинэн өр сылларга үлэлээбитэ. Онтон хос эһэм, Гаврильев Дмитрий Николаевич, документалист–суруйааччы, Аҕа дойду сэриитигэр сүппүт саха буойуннарын дьылҕаларын чинчийэн, уопсайа, 40-тан тахса кинигэни суруйбута.
— Саамай интэриэһиргиир ыйытыыбыт: Эн бу университекка хайдах киирдиҥ, ханнык түһүмэхтэри аастыҥ?
— Мин быйыл РЛИ физика-математика хайысхатын ситиһиилээхтик бүтэрбитим. 2020 сылга саха биир бастыҥ айти-урбаанньыта Арсен Григорьевич Томскай Саха сирин оҕолорун аан дойду бастыҥ университеттарыгар бэлэмнээн киллэрэр “Star Team” диэн бырагырааманы олохтообута. Онно 3 түһүмэх сүүмэрдээһинин түмүгүнэн 200-тэн тахса оҕоттон 10 буолан талыллыбыппыт. Дьэ, ол кэннэ күүстээх бэлэмнэнии саҕаламмыта. Аан дойду бастыҥ университеттарыгар киирэргэ ирдэбил кытаанах. Холобур, SAT диэн тест баар. Уонна эссе суруйуохха наада. Арсен Григорьевич аан дойду бастыҥ адвайзердарын кэпсэтэн, биһигини бэлэмнээбитэ. Ону таһынан, бастыҥ университеттарга үөрэммит ситиһиилээх дьону кытта билсиһиннэрбитэ. Дьэ, оннук гынан, ангылычаан тылын билэри бигэргэтэр IELTS уонна SAT эксээмэннэри ситиһиилээхтик туттарбытым, эссебин суруйбутум. Бэйэбэр айти хайысхатынан бастыҥ испэсэлиистэри бэлэмниир университеттар испииһэктэрин оҥостубутум. Ол талбыт университеттарбар Common App сайт нөҥүө докумуоннарбын ыыталаабытым. Уонна, дьэ, долгуйуулаах күүтүү саҕаламмыта. Бастаан Delaware диэн университетка киирбитим туһунан сурук кэлбитэ. Олус үөрбүтүм, бэйэм күүспэр эрэнэ санаабытым. Онтон олунньуга Берклиттан ыҥырыы сурук кэллэ! Бу мин саамай баҕарбыт университетым этэ. Оннук гынан, уһун бэлэмнэнии түмүгүнэн баҕарар университеппар киирбитим. “Star Team” бырагыраама үөрэххэ киирэрбэр сүрүн көмө буолла.
Онон үөрэххэ киириини, уопсайынан, 3 түһүмэххэ араарыахха сөп:
1. Тыл. Мин икки сыл иһигэр тыл эксээмэнин туттарарга, мотивациялыыр сурук суруйарга бэлэмнэммитим. IELTS эксээмэнин 8 баалга, SAT 1450 баалга уонна Duolingo English Test 135 баалга, ол эбэтэр B2-C1 таһымҥа туттарбытым.
2. Мотивационнай сурук. 2-3 эссени суруйуохха наада. Бу манна икки сүрүн ыйытыыга эппиэттиэхтээххин: Эн тоҕо чопчу бу университекка үөрэниэххин баҕараҕын? Бу университет тоҕо эйигин үөрэххэ ылыахтааҕый?
3. Дьарыктар. Чахчы дьоһун суолталаах интэриэһиргиир дьарыктаах буолуохтааххын: холобур, эбии дьарыктар, куруһуоктар, күрэхтэһиилэр. Манна лидер хаачыстыбаларын уонна араас өрүттээх интэриэстээх, дьарыктаах киһи буоларын көстөн тахсар. Мин түөрт сыл программирование уонна дизайн куурустарыгар үөрэммитим. Бу идэлэри баһылаан, кэмпириэнсийэлэргэ, хакатоннарга ситиһиилээхтик кыттыбытым.
— Туруоруммут сыалы ситиһэргэ киһи ханнык хаачыстыбаларын сайыннарыахтааҕый? Туохха ордук болҕомто ууруллуохтааҕый?
— Мин санаабар, сыалгын ситиһэргэр дьаныар эбэтэр өһөс буолуохха наада. Ону таһынан, тылы үөрэтиэххэ наада. Көрдөөбүт көһүйэ көмүһү булар!
— Америкаҕа тугу сөбүлээтиҥ, туох ыараханы көрүстүҥ?
— Манна ордук дьону-сэргэни сөбүлээтим. Мин санаабар, манна үөрэнэр оҕолор биһиги лиссиэйбит үөрэнээччилэригэр олус майгынныыллар: бары күүстээх мотивациялаахтар, араас интэриэстээх уонна көхтөөхтөр. Чугас дьоммун, дойдубун олус ахтабын. Бастаан ыарахан соҕус этэ. Түгэнинэн туһанан, төрөппүттэрбэр, учууталларбар уонна Арсен Григорьевичка ис сүрэхпиттэн махтаныахпын баҕарабын!
— Омуктары кытары биир тылы төһө тургэнник буллуҥ? Америка дьоно-сэргэтэ хайдах эбитий? Саха омук туһунан төһө интэриэһиргииллэрий?
— Атын үөрэнээччилэри кытары түргэнник биир тылы булбутум. Бары олус эйэҕэс майгылаахтар уонна аһаҕас көрүүлээхтэр. Швейцарияттан, Ирантан, Кытайтан, Индонезияттан сылдьар оҕолору кытта доҕордостум. Саха сирин туһунан бары олус интэриэһииргиллэр, биһиги тыйыс тымныыбытын дьиибэргииллэр.
— Дойдугун ахтаҕын дуо? Төрөөбүт дойдуҥ сайдарын туһугар тугу оҥоруоҥ, тэрийиэҥ этэй?
— Дойдубун олус да ахтабын. Мин тылы үөрэтэрбин, көмпүүтэр бырагырааматын оҥорорбун сөбүлүүбүн. Өссө искусственнай интеллегы олус интэриэһиргиибин. Мин баҕа санам -сахам дьонугар туһалаах искусственнай интеллектээх бырагырааманы оңоруу. Онно билигин хас даҕаны санаа баар.
— Иллэҥ кэмнэр тугунан дьарыктанаҕыҥ?
— Ааҕарбын сөбүлүүбүн, дизайнынан дьарыктанабын. Университеппар билигин икки кулуупка баарбын: Cal Hacks хакатон тэрээһинигэр кыттабын уонна ох саанан ытарга эрчиллэбин.
— Сахаҥ дьонугар-сэргэтигэр, биир саастыылаахтаргар, үөрэнээччилэргэ баҕа санааҥ, сүбэҥ?
— Тылы үөрэтиигэ болҕомтоҕутун ууруҥ. Программирование тылын эмиэ үөрэтиҥ. Уонна бэйэҕит кыаххытыгар куруутун эрэниҥ.
Блиц-ыйытыы:
— Сөбүлээн аахпыт кинигэҥ?
“Рудин” (Иван Тургенев).
— Дьиҥнээх доҕордооххун дуо?
Доҕордоохпун.
— Сарсыарда үчүгэй дуу, киэһэ дуу?
Сарсыарда!
— Сөбүлүүр аниме киинэҥ?
“Ветер крепчает” (Хаяо Миядзаки).
— Арай элбэх харчылаах буол. Ханна туттуоҥ этэй?
Төрөөбүт дойдум сайдарыгар.
Кэпсэттэ Валерия Михайлова, РЛИ гуманитарнай хайысхатын X кылааһын үөрэнээччитэ.
Источник: keskil14.ru