Ыам ыйын 5 күнэ. Бэнидиэнньик. Улуу Кыайыы күнэ үүнэрэ түөрт эрэ күн хаалла! Бу күн өрөспүүбүлүкэ оскуолаларын хас биирдии кылааһыгар «Дьоһуннааҕы кэпсэтии» уруоктара ыытылыннылар.
Бу күн Ньурба улууһун Марха орто оскуолатыгар Кыайыы 80 сылыгар анаммыт кылаас чаастара буоллулар. Мин орто сүһүөх үөрэнээччилэрин кытары кэпсэттим, санааларын иһиттим.
Сара Ачикасова 6 кылааска үөрэнэр, кылаас чааһын туһунан маннык кэпсиир:
— Учууталбыт Мария Александровна олус интириэһинэй урок ыытта. Бастаан ыам ыйын 9 күнүн бырааһынньыгын туһунан кэпсэттибит, бу күн фашисткай Германия капитуляциялаабыт, Советскай Армия Аҕа дойду сэриитигэр кыайда диэн биллэрбиттэр. Быйыл Кыайыы 80 сыла уонна 2025 сыл Аҕа дойдуну көмүскээччилэр сылларынан биллэриллибит. Биһиги учууталбыт сэрии кэмигэр оскуола оҕолоро хайдах үөрэмиттэрин кэпсээтэ. Кинилэр тэтэрээтэ да, уруучуката да суох тыбыс-тымныы оскуолаҕа, уота суох, арыт чүмэчинэн сырдатан олорон үөрэнэллэр үһү. Ас-таҥас кэмчи, учебниктара да тиийбэт, ону таһынан учууталлара үксэ фроҥҥа барбыттар. Уонна биһиги тыылга олорон оҕолор фронтовиктарга хайдах көмөлөспүттэрин туһунан биллибит. Холобур, эмтээх от үүннэрэн, металлолом хомуйан, заводтарга, фабрикаларга көмөлөһөн, мастерскойга таҥас-сап тигэн, госпитальга бааһырбыт саллааттарга көмөлөһөн араас үлэ хорсун быһыытын оҥорбуттар эбит. Маны барытын иһиттибит-биллибит уонна сэрии кэминээҕи оҕолору олус да аһынныбыт. Билиҥҥи кэмҥэ биһиэхэ барыта баар, ол иһин хос эбээлэрбитигэр, хос эһээлэрбитигэр күн аайы махтана сылдьыахтаахпыт, тыаллаах-самыырдаах диэн толлубакка, Кыайыы параадыгар тахсан кинилэр сырдык ааттарыгар сүгүрүйүөхтээхпит.
5 кылаас үөрэнээччитин Родион Алексеевы кытары эмиэ кэпсэттим:
— Биһиэхэ Улуу Кыайыы 80 сылыгар анаммыт кылаас чааһыгар учууталбыт Анна Петровна сэрии бэтэрээннэриттэн интервьюлаах видеоролигы көрдөрдө. Кинилэр араас дойдулартан төрүттээхтэр эбит: Белоруссия, Абхазия, Россия уо.д.а. Сэриигэ норуоттар эйэлээх буолан фашистары кыайбыттар диэн ветераннар кэпсээтилэр. Ол иһин инникитин дойдулар эйэлээхтик олороллоругар Аҕа дойду сэриитин историятын билиэхтээхпит, саныахтаахпыт. Кылаас чаас кэнниттэн оскуолабыт музейыгар сырыттыбыт, манна Саха сирин, Ньурба улууһун, Таркаайыбыт нэһилиэгин сэриигэ уонна тыылга Кыайыыны уһансыбыт бэтэрээннэр альбомнарын, стендэлэрин көрдүбүт, аахтыбыт. Кырдьаҕастар даҕаны, оҕолор даҕаны сэрии кэмигэр бары ыарахан олоҕу олорон ааспыттар. Мин хос эһээлэрим сэрии кыттыылаахтара этэ. Хос эһээм Колакаров Прокопий Семенович Японияны утары фроҥҥа сылдьыбыта, дьиэтигэр эргиллэн кэлбитэ, онтон биир хос эһээм Иванов Егор Михайлович фашисткай Германия уонна Япония утары фроннарга стрелогунан сылдьыбыта, дьиэтигэр эргиллэн кэлбитэ, “За победу над Германией” 2 степеннээх орденнаах, юбилейнай знактардаах, мэтээллэрдээх. Хос эһээлэрбинэн уонна сэрии кыттыылаахтарынан киэн туттабыт. Бииргэ үөрэнэр доҕотторбунаан Кыайыы күнүн долгуйа күүтэбит.
Александр Федоров,
10 кылаас үөрэнээччитэ, медиакиин юнкора,
К.Д. Уткин аатынан Марха орто оскуолата.
Хатыҥ-Сыһыы сэл., Ньурба улууһа.