Бүгүн, кулун тутар 10 күнүгэр, С.Н. Донской-II аатынан Үөрэҕи сайыннарар уонна идэ таһымын үрдэтэр үнүстүүккэ «Төрөөбүт тыл уонна литература бастыҥ учуутала-2025» күрэс түмүктүүр түһүмэҕэ буолла. 8 бастыҥ учуутал финалга бэйэлэрин үлэлэригэр туттар уопуттарын, араас хабааннаах маастар-кылаастары, сэргэх идеялары, оҕо билиини ыларыгар болҕомтону хайдах тардан үөрэтэр уратыларын көрдөрдүлэр.
- Алексеева Анна Анатольевна, Сунтаар 3-с нүөмэрдээх орто оскуолатын саха тылын уонна литературатын учуутала;
- Андреева Александра Васильевна, Өлөөн улууһун Дьэлиҥдэ орто оскуолатын эбэҥки тылын уонна литературатын учуутала;
- Александрова Анжела Александровна, Ньурба улууһун Күндээдэ орто оскуолатын саха тылын уонна литературатын учуутала, иитэр үлэҕэ дириэктэри солбуйааччы;
- Неустроева Акулина Герасимовна, Амма улууһун Е.С.Никитина аатынан Алтан орто оскуолатын саха тылын уонна литературатын учуутала;
- Каженкин Рустам Николаевич, Дьокуускай куорат «Айыы Кыһата» национальнай гимназия саха тылын уонна литературатын учуутала;
- Халыева Аграфена Павловна, Өлүөхүмэ улууһун А.Г.Кудрин-Абаҕыыныскай аатынан Абаҕа орто оскуолатын саха тылын уонна литературатын учуутала;
- Кузьмина Акулина Павловна, Чурапчытааҕы Д.П. Коркин аатынан олимпийскай эрэллэри бэлэмниир орто оскуола-интернатын саха тылын уонна литературатын учуутала;
- Им Галина Федоровна Таатта улууһун А.И.Софронов-Алампа аатынан Ытык Күөл 1-кы нүөмэрдээх оскуолатын саха тылын уонна литературатын учуутала.
Уопсайа 10 эксперт маастар-кылааһы маннык критерийдарынан сыаналаата:
- Уопут билиҥҥи кэмҥэ төһө тоҕоостооҕо;
- Уопут суолтата, туттуллуута;
- Туруоруллубут сыалы ситиһии, быраактыкаҕа бэйэ ураты уопутун көрдөрүү;
- Информацияны сөптөөхтөхтүк тиэрдии, тыл-өс культурата;
- Маастар-кылааска айымньылаах үлэ.
Бу күрэх эрэ буолбакка, уопут атастаһыы, саҥа билсиһии, санаа атастаһыы эйгэтэ буолар. Кыттааччылар практическай чаастарга атастаһа сылдьан араас сорудахтары толордулар. Сунтаар улууһун учуутала Анна Алексеева артыыстааһын ньыматынан оҕо болҕомтотун урок саҕаланыытын уобарастаан, тэрээһиннээхтик ыытар өйдөбүллэри көрдөрдө. Бу табыгастаах ньыманы тутуннахха оҕо санаата тиллэр, интэриэһэ улаатар, тугу эрэ гыныан баҕарар диэн бэлиэтээтэ.
Өлөөн учуутала Александра Андреева эбэҥки тылын сайдыытыгар аналлаах маастар кылааһын 4 түһүмэххэ арааран кэпсээтэ. Оҕо тыллары түргэнник өйдүүрүгэр эбэҥкилии, сахалыы уруһуйдардаах карточкалары оҥорбут. Холобур, эбэҥкилии тыл сахалыы тылбааһын булан уратытын быһааран, оҕо этии оҥоруохтаах.
Ньурба улууһуттан сылдьар Анжелика Александрова «Күн Дьөһөгөй Айыы бэлэҕэ» диэн кылтан, сиэлтэн өрүү ньыма маастар-кылааһын көрдөрдө. Кылы хайдах сууйан, өрөн оҥостору уонна суолтатын быһаарда. Маастар кылааска кыттыбыттар кылтан илиигэ кэтэр браслет оҥоһуннулар.
Амма улууһуттан Акулина Неустроева өбүгэлэрбититтэн кэлбит «баайы-дуолу» оонньуу ньыматынан үөрэтии, иҥэрии көдьүүстээх буоларын кэпсээтэ. Тыл баайын, өс хоһооннорун ситэрэн биэрии, илии уонна өй дьарыгын лентанан чорооҥҥо тиһии маастар-кылааһын көрдөрдө.
Өлүөхүмэттэн Аграфена Халыева оҕону сайыннырыыга «4К» ньымаларын туттуу маастар-кылааһын көрдөрдө. «4К» диэн кооперация (бииргэ үлэлээһин), коммуникация (кэпсэтии), креативность (ураты толкуй), креативное мышление (ырыҥалааһын). Маастар-кылааска «Таал-таал эмээхсин» остуоруйаны оруолларынан аахтылар, ойуулук дьоруойдарын саҥаларын бэйэлэрэ толкуйдаан саҥардылар. Бу оҕо өйө-санаата тобулларыгар, уран тыла сайдарыгар көдьүүстээҕэ көһүннэ.
Чурапчыттан Акулина Кузьмина ойуу көмөтүнэн айымньылары таайтарда, оҕолору хоһооннору, ырыаны хайдах дорҕоонноохтук, сөпкө ааҕарга, ыллыырга маастар-кылаас көрдөрдө.
Им Галина Федоровна, Таатта улууһун А.И.Софронов-Алампа аатынан Ытык Күөл 1-кы нүөмэрдээх оскуолатын саха тылын уонна литературатын учуутала:
— Биһиги бу күрэскэ үс күннээх улухан тургутууну аастыбыт. Биир өттүттэн ылан көрдөххө, үлэбит түмүллүүтэ уонна олохпутун анаан үлэлиир үлэбитин тиэрдии, көрдөрүү буолар. Бэйэбэр элбэх саҥаны арыйдым, үлэбэр элбэх сонуну көрдүм. Салгыы үлэлииргэ өссө кынаттанным!
Александрова Анжела Александровна, Ньурба улууһун Күндээдэ орто оскуолатын саха тылын уонна литературатын учуутала, иитэр үлэҕэ дириэктэри солбуйааччы:
— Бу күрэс бастакы ыытыллар сылыгар, оччолорго Дьокуускай куорат биир оскуолатыгар үлэлиир эрдэхпинэ, завуһум кыттаҕын дуо диэн ыйыппыттаах. Онно олус соһуйбутум, тоҕо миигиттэн ыйытта диэх айылаах буолбуппун өйдүүбүн, ситэ илигим сыттаҕа. Онтон быйыл бу күрэс тэриллибитэ номнуо 4-с сылыгар, үөрэх эйгэтигэр үлэлээбитим толору 10-c сылын туолуутугар кыттыыны ыларга сананным.
Күрэххэ кыттар олус долгутуулаах уонна сылаалаах эбит, кыттааччылар бары дириҥ уопуттаах, бииртэн биир күүстээх дьон мустубуттар. Дьүүллүүр сүбэ олус чиэһинэйдэр, сөптөөхтүк сүбэлээн, ыйан-кэрдэн биэрдилэр. Ол курдук, Бугаев Н.Н. этиилэрин, сүбэлэрин төбөбөр күүскэ хатаатым, инники үлэбэр хайаан да туһаныам.
Өрөспүүбүлүкэбит бастыҥ учууталларын түһүлгэлэригэр тапталлаах Ньурбам улууһун, Күндээдэм оскуолатын аатыттан кыттарбыттан дьоллоохпун, бүтэһик түһүмэххэ диэри тиийэн «Бастыҥнар» ааттарыгар киирбиппиттэн өссө бүк дьоллоохпун. Ол аата үлэлиирим-хамныырым, айарым-тутарым мээнэҕэ буолбатах эбит.
Миэхэ итэҕэйэн алҕаабыт, үтүөнү баҕарбыт дьоммор махтал буоллун. Эһиги итэҕэлгитин таҥнарбатым.
Кыттааччылар бары аныгылыы көрүүлээх, бэйэлэрин санааларын сөптөөхтүк сааһылаан этэр, оҕолорго истиҥ сыһыаннаах, уопуттаах учууталлар буолалларын бигэргэттилэр!
Keskil14.ru