Кустуур – мин төрөөбүт дойдум. Бу күннэргэ нэһилиэгим баһылыгын Роберт Афанасьевич Колесовы көрүстүм. Нэһилиэкпит ситиһиитин, баар кыһалҕаларын, кини уратытын туһунан атах тэпсэн олорон кэпсэттибит.
Баһылыкка бастакы ыйытыым маннык этэ: «Киэҥ сиргэ тиийдэхпинэ, төрөөбүт нэһилиэгим туһунан аан бастаан тугу кэпсиэхтээхпиний?» диэн. Онуоха Роберт Афанасьевич: «Бастатан туран, биһиги Эбээн Бытантай национальнай улууһа буолабыт. Бу статуһу өрөспүүбүлүкэҕэ Арассыыйа таһымыгар аан бастакынан ылбыт улуус буолабыт. Биир уратыбыт диэн арктическай хотугу улууска олорор эрээрибит тыа хаһаайыстыбатын көрүҥнэринэн дьарыктанабыт. Ынах-сүөһүнү, сылгыны, табаны иитэбит», – диэн санаатын үллэһиннэ.
– Биһиги Кустуурга саха ынаҕын иитэбит.
– Наум, ити саамай сөпкө бэлиэтээн эттиҥ. Саха ынаҕын иитии Кустуурбут эмиэ биир сүрүн уратыта буолар. Тоҕо диэтэххэ, саха бэйэтин төрүт ынаҕа Эбээн Бытантай эрэ улууһугар ордон хаалбыта. Биһиги ынахтарбыт саха улуустарыгар тиийэн төрөөн-ууһаан, үөскээн, тэнийэн, кэнники сылларга өрөспүүбүлүкэҕэ киэҥник тарҕанан эрэр. Саха ынаҕа букатын эстиэҕин, биһиги улууспут тутан хаалан, киэҥник тарҕаттыбыт. Онон норуот биир кэскиллээх хайысхатыгар иккис тыыны биэрбит саха ынахпытынан киэн туттуохтаахпыт. Билигин биһиги нэһилиэкпитигэр «Саха ынаҕа» диэн тэрилтэ иһинэн үлэлиир хаһаайыстыба баар. Онно 150-ча саха ынаҕын иитэбит.
– Онтон сылгыбыт, табабыт ахсаана төһөнүй?
– 247 сылгылаахпыт, 5700-кэ табалаахпыт.
– Роберт Афанасьевич, тутуу боппуруоһугар Кустуурга туох үлэ ыытылларый?
– 2022 с. нэһилиэкпитигэр фельдшерскэй-акушерскай пуун тутуллан үлэҕэ киирбитэ. Биһиэхэ, хоту дойду тыйыс айылҕатын кытта алтыһан олорор дьоҥҥо, доруобуйа саамай улахан сыаннаспыт буолар. Саҥа пуун билиҥҥи кэмҥэ эппиэттиир аныгы оборудованиелаах үлэлии-хамсыы олорор. 2024 с. эдэр специалистарга түөрт квартиралаах толору хааччыллыылаах дьиэ үлэҕэ киирээри турар.
Тутуу боппуруоһугар билигин сүрүн сорукпут – оскуолабыт тутуута. 2021 с., хомойуох иһин, оскуолабыт умайан хаалбыта. Онон бэйэҥ да билэ-көрө сылдьаҕын, усулуобуйа мөлтөх буолан, оҕолор элбэх ыарахаттары көрсөҕүт. Саҥа оскуола-саад тутуутун боппуруоһун быһаарыыга сүрдээх элбэх үлэ, кэпсэтии ыытылынна. Ол түмүгэр госэкспертизатын ааста, бырайыага барыта оҥоһулунна. Онон харчыта көрүлүннэр эрэ 2024 с. тутуу үлэтин саҕалыахтаахпыт.
– Роберт Афанасьевич, нэһилиэкпит сайдыытыгар биһиги, оҕолор, көмөбүтүн Эһиги туохха көрөҕүтүй?
– Төрөөбүт оскуолаҕытыгар элбэх билиини-көрүүнү ылаҥҥыт, салгыы үөрэнэн, идэ ылан, үүнэн-сайдан баран, төрөөбүт нэһилиэккитигэр кэлэн олохсуйуоххутун, Кустуурга үлэни-хамнаһы салгыыр дьон буолуоххутун баҕарабын.
Кэпсэттэ Наум НАУМОВ,
IX кылаас, Кустуур, Эбээн Бытантай