Көмүс күһүн кэлэн, тулабыт кыһыллыҥы, араҕастыҥы өҥнөрүнэн кырааскаламмыт курдук көрүөхтэн кэрэ. Күһүҥҥү айылҕа ураты, туспа. Дьокуускай куорат 17-с нүөмэрдээх орто оскуолатын V «б» кылааһын үөрэнээччилэрин күһүҥҥү айылҕа, сэбирдэх туһунан суруйууларын ааҕыаҕыҥ.
Сэбирдэх тоҕо саһарарый?
Күһүн сэбирдэх от күөх өҥүн сүтэрэн, саһархай, кыһыл өҥнөргө кубулуйар. Тоҕо сэбирдэх өҥө күһүн уларыйарый? Күһүн күн көрөрө кылгыыр, халлаан тымныйар, оччоҕо сэбирдэхтэн хлороффил диэн эттик тахсан барар. Ол иһин өҥө уларыйар, уонна сиргэ түһэн, сытыйан кэлин буорга кубулуйар. Ити курдук сэбирдэх сылга тыллар, кэхтэр кэмнэрдээх.
Сайнаара ЗЫРЯНОВА
Хатыҥ сэбирдэҕин туһата элбэх
Мин күһүн хатыҥ чараҥҥа күүлэйдиирбин олус сөбүлүүбүн. Күһүҥҥү хатыҥ чараҥ – айылҕа саамай дьикти көстүүтэ. Маҥан туостаах аарыма хатыҥнары кытта тэҥҥэ эдэркээн оҕолоро үүнэн тураллара көрөргө үчүгэйин, сэбирдэхтэрэ кыһыл көмүс өҥүнэн сыдьаайаллар. Кыра да тыал илбийэн аастаҕына, үрдүбүнэн көмүс сэбирдэхтэр тэлээрэн түһэллэр. Мин оргууй биир сэбирдэҕи ытыспар ылан, болҕойон көрөбүн. Хатыҥ сэбирдэҕэ кыптыыйынан кырыллыбыт курдук кырыылара тэбис тэҥ буолар. Аҕыйах сэбирдэҕи дьиэбэр аҕалан, кинигэ быыһыгар уган хатарабын.
Саас сэбирдэх саҥа тыллыытыгар киһи илиитигэр сыстаҥнас буолар. Бу сүмэһин буолар. Ону ылан дьон эмтэнэр, чэй оҥостон иһэллэр. Оттон хаппыт сэбирдэҕи хомуйан, кирээдэ анныгар көмөн, сири уоҕурдаллар. Онон хатыҥ сэбирдэҕэ туһата элбэх. Сэбирдэх өҥүн уларытара бу айылҕа дьикти көстүүтэ буолар.
Александр КИРИЛЛИН
Күһүҥҥү сэбирдэхтэр тугу эрэ кэтэһэр, күүтэр курдуктар
Самаан сайын ааhан, күһүммүт тиийэн кэлэ оҕуста. Тулалаан турар үүнээйилэр араас өҥнөөх сэбирдэхтэринэн киэргэннилэр. Ол курдук кыһыл, араҕас, от күөҕэ өҥнөр элбээтилэр. Мин сэбирдэх тэлээрэн түһэрин олус сөбүлүүбүн. Дьиэм таһыгар хатыҥ бөҕө баар. Олор араҕас күһүҥҥү соннорун кэттилэр. Бу кэмҥэ ийэбиниин араас өҥнөөх, быһыылаах сэбирдэхтэри хомуйан, гербарий оҥоробут. Күһүҥҥү сэбирдэхтэр тугу эрэ кэтэһэр, күүтэр курдуктар. кыһын иһэрин, онно чуумпуга утуйалларын саныыллара буолуо.
Валерия ФИЛИППОВА
