Хатан – спорткулууп Нам улууһугар быйыл саҥа арыллан үлэтин саҕалаабыта. Номнуо 80 киһилээх. Салайааччы Афанасий Назаров идэтинэн физкультура учуутала. Кроссфит көрүҥүнэн дьарыктана сылдьан, кулууп арыйарга санаммыта. Кини функциональное многоборье диэн саҥа спорт маассабай көрүҥүн кытта саха төрүт оонньууларын дьүөрэлиир былааннаах.
Афанасий Назаров соторутааҕыта РФ Президенин гранын кыайыылааҕынан буолбута. Аны билигин республика граныгар кытта сылдьар. Куоластааһын бу ый 11 күнүгэр түмүктэниэ.
Бастакы улахан гранын ааспыт ый саҥатыгар ылбыта. Сайыҥҥы дьарыктанар площадка оҥорон, нэһилиэнньэҕэ аһаҕас дьарыктары, маастар-кылаастары ыытыаҕа. Ону таһынан нэһилиэктэргэ, оскуолаларга сылдьан дьоҥҥо-сэргэҕэ кроссфит эрчиллиилэрин көрдөрүөҕэ, сүбэ-ама биэриэҕэ.
— Бу маассабай спорт көрүҥэ. Ханна баҕар, туох да инвентарьа, анал формата суох дьарыктаныахха сөп. Киһи этэ-хаана тэҥинэн сайдар, уһун тыыннаах, сүүрэр, бэйэтин лаппа кыанар, харбыыр буолар, итиэннэ бэйэтин организмын билэр буолар. Ханнык да экстремальнай усулуобуйаҕа өлөн-охтон биэриэ суоҕа, — диир Афанасий.
Үгүс клиеннар саалаҕа сылдьыбыттара ыраатта. Номнуо үтүө түмүктээхтэр. Ыйааһыннарын түһэрбиттэр, күүстэрин эбиммиттэр, доруобуйаларын тупсарыммыттар элбэхтэр. Билиҥҥи үйэҕэ, кырдьык, олохпут сүрдээх чэпчэки. Араас бытовой техника, Интернет, телефон, киинэ арааһа олохпутун лаппа чэпчэттэ даҕаны, киэргэттэ даҕаны.
— Дьон билигин харчылаах буоллаҕына ас астаммат, «доставка еды» өҥөнөн туһанан сакаастаан ылар, ыарыйдылар да аптекаҕа эмп ыла сүүрэллэр. Үлэлэрин «стреһын таһаарар» аатыран, нэдиэлэни аһыы утаҕынан түмүктүүллэр. Спортсаалаҕа сылдьыахха наада, онтон саҕаланар чөл уонна сэргэх олох, — диир Афоня. — Дьон онтон сүргэлэрэ көтөҕүллэр. Куһаҕан дьаллыктарын быраҕаллар, астарын, доруобуйаларын туругун көрүнэр буолаллар. Бэйэлэригэр эрэллэрэ улаатар.
Билигин кини тренердары иитэн-үөрэтэн таһаара сатыыр. Намҥа бэйэтин саалатыгар көмөлөһүннэрэр, атын нэһилиэктэргэ дьарыктыыр уолаттарданыан, кинилэри ботуччу хамнастыан баҕарар. Афанасий ыра санаата ыпсан иһэр.
Нэһилиэнньэҕэ өйдөтөр үлэ күүскэ ыытыахха наадатын өйдөөн олохтоох поликлиниканы кытта бииргэ үлэлэһэр сөбүлэҥ түһэрсибитэ. Соторутааҕыта маассабай спорду нэһилиэнньэҕэ күүскэ тарҕатар туһунан бырайыак суруйан РФ Президенын гранын ылла. Онно кинини Ил Түмэн депутата Наталья Румянцева кынаттаабыта. Улууска «Колми» ХЭТ саҥа саҕалыыр предпринимателлэргэ грант олохтообутугар кыттан, биһирэбил бириис туппута. Ол кэмҥэ кини номнуо үлэтин олохтоох бизнесмен Степан Шапошников өйөбүлүнэн саҥа бэртээхэй саалаҕа саҕалаабыт этэ.
Кроссфит профессиональнай спорт буолбатах эрээри, киһини бэрээдэктиир. Былчыҥнара тэҥҥэ үлэлээн, хамсаныылары сөпкө оҥорор буолан, киһи ис уорганнарын үлэтэ тупсар, оннуларын булаллар. Киһи аа-дьуо сөпкө аһыыр, утуйар буолар.
Функциональнай многоборье биир уратыта ити — киһи этин-хаанын бэйэтин айылҕатынан үлэлэтэр, ис кыаҕын толору арыйар. Афанасий бу спортка саха национальнай көрүҥнэрин дьүөрэлиэххэ сөп эбит диэн түмүккэ кэлбит. Биһиги өбүгэлэрбит үйэлэргэ муспут муударастара Тыгын оонньууларыгар баар эбээт. Атах оонньуутуттан ураты (атахха ноҕурууската улахан) тутум эргиир, хапсаҕай, мас тардыһыы, ыараханы көтөҕүү — кроссфиты ситэрэн биэрэллэр.
Бу сайын Афанасий оҕолорго лааҕыр арыйан үлэлэтэн көрбүт. Уолаттар дьарыктарын сөбүлээбиттэр, көрдөрүүлэрэ лаппа тупсан, үөрэн-көтөн тарҕаспыттар. Спорткулууп салайааччыта бу саҥа ньыманы улахан спортка сыыйа киирэр суол оҥоруохха сөп диэн түмүккэ кэлбит, ол эрээри дьон харчыга ыктарарын өйдүүр. Онтон төһөлөөх кыһалҕалаах, очурга оҕустарбыт, кыаммат-түгэммэт ыаллар оҕолоро спордунан дьарыктаныахтарын, күүстээх-уохтаах буолуохтарын баҕараллара буолуой? Сыта-тура толкуйдаан баран, Афанасий эмиэ бырайыак оҥорон, билигин көмүскүү сылдьар.
Оҕолорго, ол иһигэр кыаммат, ыарахан социальнай балаһыанньалаах ыаллар оҕолоругар, сылы быһа секция арыйаары, эмиэ граҥҥа кытта сылдьар: https://yakutia-daily.ru/contest-photo/53/.
Бу ссыылканан киирэн сэтинньи ый 11 күнүгэр диэри куоластаан, бырайыагы өйүүргүн биллэриэххин син. Манна төгүрүк сыл кыра, орто саастаах уолаттарга дьарык эрэ буолбакка, комплекснай эбиэт уонна күрэхтэһиигэ барар айаннарын ороскуота киирэллэр.
Сайын лааҕырга сылдьыбыт уолаттар элбэхтик хамсанар, таһырдьа уһуннук сылдьар, дьиэ тас үлэтин тук курдук толорор буолан дьоно үөрэллэр. Афанасий мантан саас «Кэскил» оҕо издательствотын YouTube канаалыгар оҕолорго анаан видеоуруоктары оҥоруоҕа. Оччоҕо республика бары муннугар хас биирдии уол оҕо этин-хаанын эрчийэр кыахтаныаҕа. Инникитин Афанасий уопутун республикаҕа киэҥник тарҕатар санаалаах.
Ааптар: Сардаана Эверестова