Орто Халыма улууһун Өлөөкө Күөл оскуолатыгар сэтинньи ый бүтүүтүгэр сылын аайы ыытыллар «Байанай киэһэтэ» буолар. Бары билэрбит курдук, Байанай диэн булдуттан бэрсэр хара тыа хаһаайына буолар.
Быйылгы киэһэ ыалдьытынан олохтоох музей үлэһитэ Винокуров Юрий Алексеевич кэлэн, былыргы булт тэриллэрин аҕалан, кэпсээтэ. Онно кыл илимтэн саҕалаан талах чааркааны, маһы хаһан оҥоһуллубут оноҕос хаатын, талах айа уонна чокуур саа туһунан элбэҕи биллибит.
Өссө биир интэриэһинэй түгэнинэн оскуола маастара Явловский Дмитрий Васильевич куобаҕы хайдах сүлэргэ маастар кылаас көрдөрдө. Булду 10 эрэ мүнүүтэнэн сүлүөххэ сөбүн сөхтүбүт.
«Саамай улахан балык”, “Саамай улахан сордоҥ” куонкурустарга кылаастар бары кэриэтэ кытыннылар. Саамай муҥутуур улахан балыктаах Милена Ноговицына буолла. Кини балыга 4 киилэ ыйааһыннаах.
Оттон саамай улахан сордоҥу Коля Еремеев балыктаабыт. Кини сордоҥо 9 киилэлээх, 105 м усталаах. Оттон «Дьикти балык» диэн аан бастакытын ыытыллар куонкуруска Виталий Винокуров чахчы дьикти сордоҥу аҕалбыт. Бу сордоҥ үөһээҥи сыҥааҕа алларааҥытааҕар туох эрэ биричиинэнэн кылгас буола үөскээбит. Онон көстөр дьүһүнэ сүрдээх кутталлаах баҕайы. Виталий дьикти балыгын туһунан маннык кэпсиир: «Күһүҥҥү сынньалаҥым саҕана эһэбин кытта бөһүөлэктэн чугас баар Байҕал күөлүгэр илим үппүппүт. Күөлбүт сордоҥноох баҕайы этэ. Биир үтүө күн илиммитигэр дьикти сордоҥ түбэспит этэ. Олус соһуйбуппут, эһэм: “Мин да манныгы көрө иликпин», — диэбитэ”.
Киэһэбит түмүгэр «Тоҥ-шоу» буолла. Манна 8-11 кылаастартан икки кыыс, икки уол балыгы кыһарга күрэхтэстилэр. Дьүүллүүр сүбэ балыгы түргэнник хатырыктыыры, кыһары, иһиккэ кэрэ көстүүлээхтик уурары, ыраастык туттууну сыаналаата. Соһуйуохпут иһин, кыргыттар уолаттардааҕар түргэн туттунуулаах буолан таҕыстылар.
Кыайыылаахтар грамота, минньигэс бириис ыллылар. Дьоро киэһэбитин минньигэс тоҥ балыгы амсайан түмүктээтибит.
Ааптар: Кюннэй Винокурова.