Алтынньы 21 күнүгэр биһиги, В.П. Ларионов аатынан Майа орто оскуолатын эдэр кэрэспэдьиэннэрэ, бэйэбит нэһилиэкпит, Майабыт, олоҕун-дьаһаҕын, кэлэр сылга соруктарын туһунан баһылык солбуйааччытын Дмитрий Александрович Игнатьевы кытта аһаҕас кэпсэтиигэ сэһэргэстибит.
— Үтүө күнүнэн, Дмитрий Александрович! Бүгүн биһиги, В.П. Ларионов аатынан Майа орто оскуолатын “Мэҥэбил” медиа-киин юнкордара, эһигини аһаҕас кэпсэтиигэ ыҥырабыт. Майабытыгар демография чааһа хайдах туруктааҕый? Эдэр ыал ахсаана төһө эбиллиннэ?
— Үтүө күн буолуохтун! Интервью ыла ыҥырбыккытыгар махтал. Демография боппуруоһа остуоруйа кэрчигинэн Майаны ылан көрдөххүнэ, биһиэхэ наар эбиллиигэ бара турар. Тоҕо диэтэххэ, географиянан сирдэтиннэххэ, Майа нэһилиэгэ Мэҥэ Хаҥалас ортотугар турар. Бу бүтэһик 5 сылы ылан көрдөхпүтүнэ, саха стат этэринэн, прописканан 800 киһи эбиллиэҕэ. 2020 сыллаахха 2700 киһи баар буоллаҕына, билигин биһиги 8000 буолан олоробут.
— Нэһилиэкпитигэр саҥа специалистар төһө кэлэллэрий? Үлэнэн хааччыйыы боппуруоһа хайдаҕый?
-Үлэһиттэр ахсааннара элбии турар. Биһиэхэ саҥа дьиэлэр тутуллаллар, балыыһабыт комплекса олус улахан, ол иһин эбии үлэһиттэр кэлэ тураллар. Хааччыйыы боппуруоһа үчүгэй. Нэһилиэнньэ дьарыктаах буолуутун Киинэ (салайааччы — Роман Романович Плотников) үлэ министиэристибэтин аннынан олорор уонна үлэнэн хааччыйыы боппуруостарын күннэтэ ыыта турар. Биһиэхэ былырыын балыыһаларбытыгар саҥа специалистар кэлбиттэрэ, саҥа дьиэнэн хааччыллыммыттара. «Добрые дела” бырагыраамманан Мэҥэ Хаҥалас оройуона саҥа квартиралары атыылаһан, специалистар кэллиннэр диэн усулуобуйа бөҕө тэрийэн, бу саҥа үлэһиттэри кытта тэҥҥэ үлэлии сылдьабыт.
— Майаҕа дьиэ-уот, саҥа тутуулар тустарынан сырдатыаххыт дуо?
— Билигин “Хаарбах дьиэттэн көһөрүү” федеральнай бырагыраамма үлэлии турар, 2025 сылга түмүктэниэхтээх. Ол кэнниттэн 2026-30 сс. саҥа бырагыраамма үлэҕэ киириэҕэ. Билигин түмүктэнэн эрэр бырайыагы эттэхпинэ, биһиэхэ “Мегинострой” диэн бэйэбит Майабыт территориятыгар тэрилтэ баар. Ити урут уруккаттан биһиэхэ үлэлиир тэрилтэ. Саҥа дьиэ бөҕөтүн тутар, бу билигин икки тутуу бара турар. Биирэ — 96 квартиралаах Исаева диэн уулуссаҕа тутулла турар уонна иккис дьиэ — 40 квартиралаах Герой Попов аатынан уулуссаҕа тутуллар. Ити дьиэ билигин ахсынньыга толору киирдэҕинэ, биһиги хаарбах дьиэттэн быйыл 18 дьиэни көһөрүөхтээхпит. Ол көстөхтөрүнэ, 2025 сылга диэри ылыллыбыт былааммыт биһиэхэ сүүс быраһыан туолуохтаах.
—Таһырдьа тымныйан, хаарбыт аргыый түһэн, саамай уһун дьылбыт кэмэ чугаһаан эрэр. Кыһыҥҥа, кыстыкка бэлэммит хайдаҕый?
— Бэлэм олох үчүгэй. 560 тонна оту оттуохтаахпыт диэн былааннаан ылбыппыт, ол былааммытын 100% толорон олоробут. Ол аата биһиги тыабыт хаһаайыстыбата толору кыстыкка бэлэм. Билигин күөллэрбит муустара 15 см халыҥаатылар, сотору тахсаммыт аҕам саастаах кырдьаҕастарбытыгар, тыыл бэтэрээннэригэр уу, муус ылыытын хааччыйыахпыт, барыларыгар Майа тэрилтэлэрэ буолан, тэҥҥэ субботниктааммыт ылыахпыт. Уопсай дьиэлэрбитигэр сылаас киллэриитэ 100% киирэн, ОдьКХ-лар котельнайдара оттуллан олороллор уонна бу оҕолорбут ууһуйааннара, оскуолаларбыт эмиэ барыта 100% холбонон, күн бүгүн этэҥҥэ үлэлии тураллар.
— Уонна дьэ, түмүккэ, кэлэр 2026 сылга туох үлэ былааннанан турарый?
— 2026 сылга биһиэхэ улахан сыалбыт-сорукпут диэн бу 2025 сылга бигэргэммит бюджеппытын олох итэҕэһэ суох көмүскүөхтээхпит. Ол аата биһиэхэ бу быйыл төһө суолу, төһө сырдатыы үлэтин оҥордугутуй, төһө бу благоустройство линиятынан бырагырааммаларыгар кытынныбытый диэн. Ол кыттыбыт үлэбититтэн 2026 сылга урукку сыллар көрдөрүүлэриттэн итэҕэһэ суох үлэ ыытыллыахтаах диэн былааннаахпыт уонна бу суолларбыт өрөмүөнүгэр “Дорожный фонд” диэн бырайыакка заявка ыытан олоробут. Маны таһынан, почтабыт иннигэр, билэргит курдук, массыына тохтоон турар сирэ суох, ол баар буоларын туһугар эмиэ бырайыак оҥоттордубут. Ааспыт нэдиэлэҕэ «Формирование современной комфортной среды” диэн өрөспүүблүлүкэтээҕи бырагырааммаҕа “Кыталык” территориятын благоустройстватын оҥорооһуҥҥа 14,3 млн солкуобай кыайан, үөрэн-көтөн олоробут.
— Дмитрий Александрович, бириэмэҕитин аттаран, биһиги боппуруостарбытыгар эппиэттээбиккэр махтанабыт, үлэҕитигэр ситиһиини, табыллыыны баҕарабыт!
Кэпсэттэ Лида Кириллина, Х «б» кылаас үөрэнээччитэ
Лилиана Слепцова видеоҕа уһулуута, таҥыыта, Х «б» кылаас үөрэнээччитэ
Суруйда Нюргуяна Васильева, Х «в» кылаас үөрэнээччитэ
«Мэҥэбил» медиа киин, Мэҥэ-Хаҥалас