Балаҕан ыйын 27 күнүгэр Саха Өрөспүүбүлүкэтин Судаарыстыбаннаһын күнүгэр “Кэскил” медиа- оскуола юнкордара Алена Ноева, Аристрах Лукин нэһилиэкпит баһылыгын солбуйааччыта Перизат Бакболотовна Дьячковскаяны кытта көрсөн олох-дьаһах туһунан кэпсэттилэр. https://t.me/keskil_media2020/19291 https://max.ru/join/mwQKTzgOgUx0GKAQGHHcKysb432FtcAWEYH5AUZQ79U
– Перизат Бакболотовна, дорооболорун! Ааспыт сайын нэһилиэкпитигэр туох саҥа, бэлиэ түгэннэр буолан аастыларый?
– Ааспыт сайын нэһилиэкпит тупсаран оҥорууга общественнай территориялары сүүмэрдээһин Бүтүн Арассыыйатааҕы куоластааһыҥҥа 2026 сыллааҕы “Формирование комфортной городской среды” федеральнай бырагырааммаҕа Саха сирин үрдүнэн 5-с миэстэ буолла. Ол түмүгэр эһиил 2026 сылга нэһилиэкпитигэр оскуола аттыгар спортивнай площадка тутуллуоҕа. Маны таһынан олохтоохтор көҕүлээһиннэрин өйүүр бырагыраамманан (ППМИ) нэһилиэкпит суола оҥоһулунна.
– Кыстыкка бэлэмнэнии үлэтэ хайдах ыытыллан иһэрий?
– Кыстыкка киириигэ бэлэммит. Быйыл от үүнүүтэ үчүгэй. Онон бааһынай, чааһынай хаһаайыстыбаларбыт бары сыл тахсар отторун ылан олороллор. Балаҕан ыйын 15 күнүттэн сылааһы биэрии саҕаланан, оскуола, оҕо саада о.д.а. тэрилтэлэрбит, олорор дьиэлэрбит – бары сылааһынан хааччыллан олоробут.
– Перизат Бакболотовна, тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктанар дьоммутун өйүүргэ, ону таһынан бу хайысхаҕа саҥа дьону көҕүлүүргэ ханнык бырайыактар баалларый?
– Тыа хаһаайыстыбатыгар анаан олохтоох бюджеккэ, нэһилиэкпитигэр сыл аайы субсидия көрүллэр. Субсидия сууммата биһиги нэһилиэкпитигэр 300 тыһ. кыра буолбат. 2025 сылтан тыа хаһаайыстыбатын өйүүр боломуочуйа улууска бэриллибит буолан, мантан чугастан, аттыгар олорон тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктаныан баҕарар эдэр дьоммутун түмэн, суолун-ииһин ыйан-кэрдэн, сүбэлээн биэрэбит.
– Нэһилиэкпит инники сайдыытыгар, дьон аҕыйаабатын, олоҕо тупсарын туһугар, ыччат дойдутугар олохсуйа хааларыгар туох дьаһаллар ылыллалларый?
– Биһиги үлэбит саамай биир сүрүн соруга нэһилиэккэ дьон ахсаана аҕыйаабатын диэн буолар. Нэһилиэкпитигэр дьон олохсуйарыгар, олороругар усулуобуйаны бары өттүнэн хааччыйабыт, социальнай эбийиэктэрбит – оскуолабыт, оҕо саада барыта саҥалар. Элбэх квартиралаах саҥа уопсай дьиэлээхпит. 2023 сылга саҥа үлэҕэ киирбит тыа сирин сайдыытын киинэ баар. Газ ситимигэр холбонон олоробут. Онон олорорго, үлэлииргэ, ыччат манна салгыы олохсуйа хааларыгар табыгастаах усулуобуйалара баар.
– Перизат Бакболотовна, нэһилиэкпит инники кэскилин эһиги хайдах көрөҕүт, туох сүрүн, стратегическай сыаллары туруораҕыт?
– Нэһилиэкпит инники кэскилэ дьоммутугар, ыччаппытыгар дии саныыбын. Өрөспүүбүлүкэбит бастакы президенэ Михаил Ефимович Николаев эппитин курдук, саха норуота олус дьоҕурдаах, кини үйэлэртэн үйэҕэ билиигэ-көрүүгэ тардыһыыта күүстээх. Нэһилиэкпит инники сайдыытын бары хайысхалара ыччаттарбытын кытта сибээстээх.
– Нэһилиэк салалтата ыччаты кытта төһө ыкса сибээстээҕий? Биһиги санаабытын, этиилэрбитин истэллэригэр туох ньымалар баалларый?
– Нэһилиэкпит ыччаттарыгар олохтоох дьаһалта аана куруук аһаҕас. Ыччат политикатыгар үлэлиир исписэлииспит 2022 сыллаахха мобилизацияланан анал байыаннай дьайыыларга барбыта. Ыччат кэлэн бэйэтин этиитин, санаатын истэбит. Холобур, 9-с кылаас үөрэнээччитэ Айаал Никонов бырайыак суруйуохпун баҕарабын диэн этиилээх биһиэхэ кэлбитэ. Айаалы кытта “Россмолодёжь” федеральнай куонкуруска сайаапкабытын ыыттыбыт. Олус интэриэһинэй тиэмэлээх – “Новые уроки труда” диэн. Айаал маһынан уһаныан баҕарар эбит. Ол идеятыгар тирэҕирэн, сааһылаан, нууччалыы эттэххэ, “үчүгэйдик упаковкалаан” оҥорон ыыттыбыт.
Хадаар ыччата эрэлбит, инники кэскилбит буолар. Биһиги ыччаттарбыт олус көхтөөхтөр. Бары тэрээһиннэргэ, субуотунньуктарга кытталлар. Ыччаттарбытын салгыы экологическай иитиигэ ыҥырыахпытын баҕарабыт. Бары билэрбит курдук, сылтан сыл сирбит сиҥнэн, алдьанан иһэр. Ол иһин ыччаттарбытын мас олордуутугар, бөх-сыыс суох буоларыгар күүскэ ылсалларыгар ыҥырабыт.
– Эһиги бу үлэҕитигэр ордук тугу сөбүлүүгүт? Эһигини туох үөрдэрий, өссө күүскэ үлэлииргэ туох көҕүлүүрүй?
– Нэһилиэкпит дьоно-сэргэтэ аһаҕастык хайҕаан, сороҕор мөҕөн өссө күүскэ үлэлииргэ күүс-уох биэрэллэр.
– Перизат Бакболотовна, хоруйдарын иһин махтанабыт. Олус туһалаах кэпсэтии тахсыбытыттан астынныбыт.
Сэһэргэһиини сурукка тистэ Алена КСЕНОФОНТОВА, IX кылаас,
С.Д. Флегонтов аатынан Хадаар орто оскуолата, Чурапчы