Амма улууһун Эмис нэһилиэгин эдэр бөҕөстөрө тренердэрин Аркадий Николаевич Тастыгины кытта сааскы сынньалаҥнарын туһалаахтык атаардылар. Тустууктар ыраах айаннара кулун тутар 18 күнүттэн улуу Москва куораттан саҕаламмыта https://keskil14.ru/moskva-ky-yl-boluossat/
13 хонук устата Кабардино-Балкария өрөспүүбүлүкэтин киин куоратыгар Нальчикка тустууга эрчилиннилэр. Ол туһунан дневниктэригэр суруммуттарын эһигини кытта үллэстэллэр.



ЭДЭР БӨҔӨСТӨР ДНЕВНИКТЭРЭ
Кулун тутар 28 күнэ. Мин бүгүн Эльбрус диэн хайаҕа сырыттым. 5650 миэтэрэ үрдүктээх. Тула өттүм барыта хайа. Хайыһардьыттар бөҕөтө бааллар. Хаартыскаҕа түстүбүт. Канатнай суолга кыратык мэйиим эргийдэ. Онтон саамай үөһэ тахсыбыппар, доруобуйам үөрэннэ быһыылаах, тугум да ыалдьыбата. Төттөрү түһэрбэр мэйиим эргийэн ылла, кулгааҕым бүөлэннэ. Дьоннор бу үрдүктэн хайыһарынан түһэллэригэр муннуларын, иэдэстэрин үлүтэллэр эбит. Эльбрус хайата олус үчүгэй. Ол үчүгэйи бэйэҥ хараххынан көрдөххүнэ эрэ итэҕэйэҕин. Элбэх да элбэх буран баарын көрөн сөхтүм.
Кулун тутар 29 күнэ. Күүстээхтик эрчиллэ сылдьабыт. “1000 ступней” – Нальчик куорат биир саамай аатырар миэстэтэ. Муора тыһымыттан 843 миэтэрэ үрдүктээх. Нальчикка кэлбит дьон бары манна сылдьаллар. “1000 ступней” кросс оҥоробут. Сүүрэн тахсабыт. Тахсарга ыарахан. Айылҕата олус үчүгэй. Сибэккилэрэ хайыы үйэ тыллыбыт, отторо-мастара көҕөрбүт. Маннык үрдүккэ сүүрэн тахсарга киһи сылайар. Миэхэ ордук тыынарбар ыарахан уонна атаҕым сылайар. Онтон төттөрү түһэргэ хараҕым иирэн ылар. Охто сыһабын.
ОФП (общая физическая подготовка). 57-тэ тардынабын, 57-тэ отжимание оҥоробун. Турниктан тутуһан сытан эрэ эмиэ тардынабын.
Кулун тутар 30 күнэ. Кросс ыарахан үлэ. “1000 ступней” сүүрэн тахсабыт. Сылайабын, ол иһин кыратык сынньанабын. Саамай үөһэ тахсабын. 100-тэ тардынабын.
Кулун тутар 31 күнэ. Нальчик куоракка 13 күн хонобут. 17-тэ дьарыктанныбыт. Биэс саҥа оҕону кытта билистим. “Спартак” диэн спорт дыбарыаһыгар дьарыктанныбыт. 5 схваткаттан биирдэ кыайдым, 4-тэ хоттордум. Техникам уонна түргэним тиийбэт.
Нальчикка дьарыктана өссө кэлиэм этэ. Сир-дойду бөҕөтүн көрдүм, элбэҕи биллим. 2-тэ пааркаҕа, биирдэ развлекательнай центрга сырыттыбыт. Манна погода сылаас бөҕөтө. Хаар суох. Тренербит Аркадий Николаевич тустууга эрэ буолбакка, ыраастык суруйарга эмиэ дьарыктыыр. Буочарым син тубуста дии саныыбын.
Бу дьарык кэнниттэн тустууга быдан эбилинним. Аспар тотобун. Элбэх саҥаны биллим. Холобур, вилкаттан хас да приему оҥорору биллим. Накаты хайдах туттарга үөрэнним.
Сеня Васильев, VI кылаас
***


Кулун тутар 28 күнэ. Дьарыкпыт манна син биир разминкаттан саҕаланар. Кэннибитинэн куврок оҥоробут. Сиспитигэр сытан эрэ тустабыт. Тоҥолоҕу тардан ылыыны, атахха киириини элбэхтик оҥордум.
Бүгүн миэхэ олохпор саамай өйдөөн хаалбыт күнүм буолла. Тоҕо диэтэххэ, бүгүн Эльбрус хайатын көрдүм! 120 км 2 чаас айаннаан тиийдибит. Үрдүк да үрдүк хайа. Наһаа кэрэ көсүүлээх хайа эбит Эльбрус диэн!
Кулун тутар 29 күнэ. Кросс. “1000 ступней” тахсабыт. Уһуна 4 км. Түөртэ тохтоон сынньанным. Өрө тахсарбар тыынарбар ыарахан, атаҕым мөлтүүр. Төттөрү түһэргэ аны олус түргэн. 100-тэ тардынным, 100 отжиманиены оҥордум.
Дьарыктанан баран автобуһунан 19 мүнүүтэ айаннаан “Галерея” ТЦ-га тиийэн, батукка сырыттыбыт. Онно 10-на сальто оҥордум.
Дьарык саамай умнуллубат түгэнэ “1000 ступней” кросс сүүрбүппүт буолар. Тохтуу-тохтуу сүүрдүм. 50-на отжимание оҥордум, 50-на тардынным.
Нальчикка Рамадан диэн саамай ытыктыыр бырааһынньыктаахтар эбит. Олунньу 29-тэн кулун тутар 29-гар диэри буолбут. Биһиги сылдьар кэммитигэр бырааһынньыктара буолан бүппүт этэ.
Нальчикка 13 хоннубут, 17-тэ дьарыктанныбыт. 5 схваткаҕа туһуннум. 2-тэ кыайдым, 3-тэ хоттордум. Алирхан, Алхан диэн уолаттары кытта билистим. Нальчикка өссө кэлиэм этэ. Манна саас. Сыаната чэпчэки. Аспар тотобун. Ыйааһыным хамсаабат. Тустууга эбилинним. Күүстээх дьарыктар буолан аастылар.
Эрсан Васильев, IV кылаас
***





Кулун уттар 23 күнэ. Нальчикка кэлбиппит үһүс күнэ. Бүгүн мин төрөөбүт күнүм. Уолаттарым подарок туттардылар. Торт сиэтибит. Үөрдүм.
Саҥа билсибит табаарыстарым Алибек 2015 сыллаах 29 кг тустар, Мансур 2012 сыллаах тустар ыйааһына 42 кг., Давид 2015 сыллаах, 30 кг тустар. Давид атахха үчүгэйдик киирэр.
Дьарык түгэннэриттэн. Разминка. Паараҕа үлэлиибит. Илиитин санныбар уурар, ону үөһэ анньан икки өттүгэр проходтуубун. Сүнньүттэн тардан мельница оҥоробун. Онтон илиитин баайабын уонна хаамтаран мельницалыыбын. Онтон паараҕын кытта атах төбөҕө сытаҕын уонна тустабыт. Схваткаҕа 6:8 хоттордум. Бастаан 4 баллга көппүтүм. Онтон икки баллга быраҕан туше уурбутум. Атаҕын ылан хатыйан түһэрбитим.
Кулун тутар 28 күнэ. Бүгүн 120 км 2 чаас устата айаннаан, Эльбруска тиийдибит. Муора таһымытан 5642 миэтэрэ. Үстэ тохтоон таҕыстыбыт. Дьоннор муннуларын үлэтэллэр эбит. Үөһэ тахсан истэҕин аайы тымныы уонна киһи мэйиитэ эргийэр. Эльбрус хайатыгар канатнай суолунан 1 чаас айаннаатыбыт. Нууччалары кытта бииргэ айаннаатыбыт. Биһигиттэн интервью ыллылар. Сувенир атыыластым. Хотойу чуп-чугастан көрдүм. Эльбрус хайатын дьиҥнээхтик көрбүппүн хаһан да умнуом суоҕа.
Кулун тутар 29 күнэ. “1000 ступней” кросс сүүрдүбүт. Муора таһымыттан 843 миэтэрэ үрдүктээх. Сүүрэн иһэн, таалым анньыбыта, сылайбытым. Овчарка ыты көрдүм. Айылҕата, салгына ыраас. Үөһэ тахсан качалкалаабыппыт. 50-на тардынным, 100-тэ отжимание оҥордум. Растягиваниеҕа дьарыктанныбыт. Сүүрэн атаҕым сылайда. Аҕалаатым. Үөһэттэн түһүү (спуск) быдан чэпчэки эрээри туора-маары сүүрэр курдукпун.
Кулун уттар 30 күнэ. Дьиэбититтэн “1000 ступней” кросстаан бардыбыт. Үөһэ тахсан 100-тэ отжимание оҥордум, 50-на тардынным.
Схватка буолла. Паарам атахха киирбитэ. Бочка оҥоро сатаабытым да аллараа хаалбытым. Боковойдаан кэннибэр таҕыста. Атахпыттан тутан эргиппитэ уонна накаттаата, умса тардан кэннибэр таҕыста. Атахха киирбиппэр отбрасываниелаан кэннибэр таҕыста, кольцолаан икки балл ылла. Атахха киирбиппэр кэннибэр таҕыста. Хоттордум.
Бүгүн өссө батукка сырыттыбыт. Оонньоотубут. Онтон “Дея” игровой центрга сырыттыбыт. Онно сыал ыта оонньообуппут. Тикеттары холбоон оонньуур ылбыппыт.
Манна Рамадан диэн наһаа ытыктыыр, таптыыр бырааһынньыктара буолан бүппүт.
Кулун тутар 31 күнэ. Нальчикка 13 күн буолабыт. 17-тэ дьарыктанабыт. “Спартак”, Спорт дыбарыаһыгар уонна биирдэ Хасанья диэн дэриэбинэҕэ тиийэн дьарыктаммыппыт. Тренердэрбит Аслан, Володя, Алик, Коля. 6 схватканы оҥордубут. 3-тэ хоттордум, 3-тэ кыайдым. Тустарбар наһаа быдаан эбиппин.
Нальчикка өссө кэлиэм этэ. Куораты сөбүлээтим. Манна элбэх рынок баар. Сыаната Дьокуускайдааҕар быдан чэпчэки. Погодата биһиэхэ сөп түбэһэр. Аркадий Николаевич биһигини ыраастык суруйарга эмиэ дьарыктыыр. Буочарым тупсубут курдук диэн көрөбүн. Сбор кэнниттэн эбилинним. Аспар тотобун. Ыйааһыным эбилиннэ.
Даниэл Петров, III кылаас
***

Кулун тутар 28 күнэ 2025 сыл. Бүгүн дойдубут Эмиспит былааҕа Эльбрус хайатыгар тэлээрдэ. Мин онтон астынным. Бу күнү хаһан да умнуом суоҕа. Канатнай суолунан айаннаан тахсыбыппыт. Хаартыскаҕа түстүбүт. Эльбрус үрдүгэ бэрт буолан тыынарга ыарахан, киһи мэйиитэ эргийэр.
Дьарыктана сылдьабыт. Элбэҕи биллим. Ласточка. Хараххын симэҕин уонна аҥаар атаххар тураҕын. Накат. Тас өттүттэн көмүскэнии (защита). Тустуу приема элбэх. Төбөҕүн накааттыырга тааһын уҥуоҕун тутаҕын уонна илиитин холбуугун. Дьарыкка отжимание, приседание оҥоробут. “1000 ступней” кросс дистанцията 4 км. Муора таһымыттан 843 миэтэрэ. Тахсарга ыарахан. Аҕалыыгын, таалын анньар. 100-тэ отжимание оҥордум, 100-тэ тардынным, растяжкаҕа, шпагатка үлэлээтим.
Нальчикка, Хасанья диэн дэриэбинэҕэ дьарыктанныбыт. Схваткаҕа очконан хоттордум. Бу дьарык миэхэ элбэҕи биэрдэ. Сайынным. Эбилинним. Буочарым тубуста дии саныыбын. Аспар тотобун. Ыйааһыным хамсаабата.
Матвей Тимофеев, VI кылаас
***




Нальчикка кулун тутар 20 күнүттэн дьарыктанан саҕалаабыппыт. Бастакы паарам Алхан 2015 сыллаах. Онтон Хасаньяҕа баран дьарктаммыппыт. Онно икки оҕону кыайдым.
Эльбруска сырыттыбыт. Айаннаан иһэн хас да хайаны, дэриэбинэни, үрэхтэри көрдүм. Эльбруска хайыһардьыттар элбэхтэр. Биһиги хаартыскаҕа түстүбүт.
Кулун тутар 30 күнэ. Бу күн батутнай центрга сырыттыбыт. 30 мүнүүтэтэ 350 солк. 10-на сальто саайдыбыт. Онтон игровойга сырыттыбыт. Айгылаан Колялыын баскетбол оонньоотулар, Матвей саанан ытта, Алик матасыыкылынан оонньуурун көрдүм. Сеня виртуальнайга олордо.
Ол кэнниттэн “1000 ступней” бардыбыт. Үөһэ тахсарга сылайдым. Билисипиэттээх дьону көрүстүбүт.
Кулун тутар 31 күнэ. Нальчик куоракка 17-тэ дьарыктанабыт. Икки саҥа оҕону кытта билистим. 8 схваткаттан 4-тэ кыайыдым, 4-тэ хоттордум. Миэхэ техникам, отбрасывание оҥорорум тиийбэт. Приемнары сыыһа туттабын. Сбор үчүгэй. Өссө кэлиэм этэ. Мин Нальчикка Эльбрус хайата баарын биллим. Өссө онно тахса сырыттым. Манна хайдах дьарыктаналларын көрдүм. “1000 ступней” кросска сырыттым. Погодата сылаас, +5 кыраадыс. Сайдыыга эбилинним.
Алеша Захаров, V кылаас
***
Нальчикка “1000 ступней” кроһу умнубаппын. Сүүрэн иһэн атаҕым ыалдьыбыта. Спуск түргэн. Мин Айгылаан уонна Коля буоламмыт бастакы түспүппүт. Эмиэ ыттары көрбүппүт. Хаартыскаҕа түспүппүт. Коля биһиэхэ подтягивание, отжимание оҥотторбута. Мин алта оҕону кытта билистим. Манду 13 саастаах, 2013 сыллаах. Али 9 саастаах, Даня 12 саастаах, Дамир 9 саастаах, Давид 9 саастаах, Коля 17 саастаах.
Эльбрус. Биһигини кытта Чурапчы уола Коля эмиэ барса сырытта. Эльбруска түөрт канатнай суолунан таҕыстыбыт. Хаартыскаҕа түстүбүт. Өссө интервью биэрдибит. Хайыһардьыттар бөҕөтө баллар. Сирэйдэрэ загардаабыт.

Батутнай центрга салто саайан, ыстаҥалаан кэллибит. “1000 ступней” кроссттаан кэлибит. Дьиэбититтэн сүүрэн саҕалаабыппыт. Үөһэ ахсан баран 100-тэ отжиманиялаатым, 50 подтягивание оҥордум.
Мсукаевтыын тустан иһэн хоттордум. Атахпар түргэнник киирэн 2 балл ылла. Мин атахха бытааннык киирбитим, 2 балл биэрдим. Угрозалаан баран эмиэ киирбиппэр кэннибэр тахсан 2 балл ылла уонна иккитэ накаттаата. Хоттордум. Атахха киирэригэр көрсөн күлүүс оҥоруом этэ. Кыайыахтаах этим. Уонна түргэнник атахха киириэхтээхпин. Дьиэбэр олоппосторго мас ууран, түргэнник проход оҥорорго дьарыктаныахтаахпын. Күҥҥэ үстэ оҥоруохтаахпын. Оччоҕо проходу түргэнник оҥорор буолабын. Тренердэрбит Алик, Володя, Аслан. Алта саҥа оҕону кытта билистим. Хасаньяҕа 2 киһиттэн хоттордум, 1 киһини кыайдым. «Спартакка» 1-дэ хоттордум, биирдэ кыайдым, спорт дыбарыаһыгар 2-тэ кыайдым. Тоҕо хоттордум? Бытаммын, киниилэр түргэннэр.
Нальчик сбора үчүгэйдик ааста. Мин маннаа өссө кэлиэм. Элбэх кыраһыабай дьиэлэри көрдүм. Манна сыана чэпчэки. Погода сылаас. Мин тустуум бу сбор кэнниттэн эбилиннэ. Буочарым кытта тубуста. Тото-хана аһыыбын да буоллар ыйааһыным көҕүрээбит.
Алик Ноговицын, III кылаас
***

Нальчикка дьарыктаммыт уолаттарым Руслан 2012 сыллаах 52 кг, Манчур 2012 сыллаах 40 кг, Тамик 2013 сыллаах 64 кг, Астик 2013 сыллаах 46 кг тустааллар. Мельницаны сөпкө оҥорорго үөрэнним. Паараҕа үлэлээтим. Батутнай центрга 10-на сальто оҥордум. “100 ступней” кросс атахпын кэһэттэ. Сытан эрэ 100-тэ тардынным. 5-тэ схваткалаатым. Биир оҕоҕо хаста да мельницаҕа көппүтүм.
Нальчик быдан сылаас эбит. Сыаната биһигиннээҕэр чэпчэки. Мин манна өссө кэлиэм дии саныыбын.
Айгылаан Николаев, VII кылаас