Быйыл «Амма кэскилэ» коммерческайа суох тэрилтэ нөҥүө биһиги «Дьөһөгөй сир эдэр хаһаайыттара» бырайыакпыт Россия Бэрэсидьиэнин гранын ылла. Бу — «Дьөһөгөй сылгыны таптааччылар кулууптара» бырайыак салгыыта буолар. 2022 сыллаахха Амма, Бөтүҥ, Сатаҕай нэһилиэктэригэр «Дьөһөгөй» кулууптар тэриллэн, биир сыл устата үлэлээбиттэрэ. Аны күһүн бу кулууптар сэттэ оскуола базатыгар арыллан үлэлиэхтэрэ.
70 уол сылгы мэччирэҥ сирдэрин, ходуһалары үөрэтэр сыаллаах-соруктаах наукаҕа олоҕуран, чинчийэр үлэлэрин саҕалыахтара. Кинилэргэ Арктикатааҕы судаарыстыбаннай агротехнологическай университет преподавателлэрэ, Дьокуускайдааҕы Тыа хаһаайыстыбатын научнай-чинчийэр институтун учуонайдара сүбэ-ама биэриэхтэрэ, оскуолаттан химия, биология, география учууталлара салайааччынан сылдьыахтара. Сылгы иитиитинэн дьарыктанар ыал аҕата уолун кытары кинилэри сылгыны иитии ньымаларыгар уһуйуохтара, үөрэтиэхтэрэ.
Маны таһынан сыл устата сэттэ тэрээһин тэриллиэҕэ. Ол курдук, научнай үлэ туһунан сырдатар-кэпсиир сэминээр буолуоҕа. Чинчийиллэр мэччирэҥ сирдэргэ, сылгы базаларыгар тахсыахтара. Наукаҕа бастакы хардыыларын түмүгүнэн оҥоһуллубут үлэлэрин туһунан иһитиннэриилэри кылаас чаастарыгар, төрөппүт мунньаҕар сэһэргиэхтэрэ. Бырайыак түмүгэр «Сир эдэр хаһаайыттара» диэн научнай-практическай кэмпириэнсийэ ыытыллыаҕа.
Бырайыакпыт пуонда үбүлээһининэн олоххо киирэн, тыа хаһаайыстыбата сайдарыгар сэмэй кылаатын киллэриэ диэн эрэнэбит. Уолаттар тыа хаһаайыстыбатын инникитин түстүүр, төрөөбүт нэһилиэктэрин сирин-уотун билэр, сир эдэр хаһаайыттара буолуохтарын баҕарабыт.
Александра Егорова,
О.П.Иванова-Сидоркевич аатынан Амматааҕы айар сайдыы киин методиһа