Эмис нэһилиэгэр олунньу 14 күнүгэр Саха өрөспүүбүлүкэтин Үөрэҕин уонна наукатын миниистирэ Ньургуна Афанасьевна Соколова салайааччылаах отчуоттуур бөлөх үлэлээтэ.
Аан бастаан «Чуораанчык» оҕо саадыгар сырыттылар. Оҕо саадыгар хас оҕо баарын, үлэһит ахсаанын, усулуобуйаларын, оҕону иитии, сахалыы саҥаралларын туһунан кэпсэттилэр. Оҕо саада олоҥхо ньыматынан үлэлиирин сэргээтилэр. Физкультурнай инструктор Нонна Николаевна Ноговицына бастыҥ көрдөрүүлээх, ситиһиилээх оҕолор муннуктарын көрдөрөн кэпсээтэ.
Салгыы орто оскуолаҕа сырыыларын саха норуотун поэта В.М. Новиков-Күннүк Уурастыырап искибиэриттэн саҕалаатылар. Биһиги оскуолабыт төһө да эргэрбитин иһин, элбэх өрүмүөн үлэтэ барарын хайҕаатылар. Оскуолаҕа баар истиэндэлэри көрөн, оскуола бастыҥ көрдөрүүлээх, талааннаах, барыны бары сатыыр оҕолордооҕун бэлиэтээтилэр. Ордук атынан айаны, муҥханы, муус-мас бэлэмнээһинин, сиэри-туому үөрэтии, эт-хаан, өй-санаа өттүнэн сайыннарар тимуровскай үлэлэрин сэҥээрдилэр. Спорт сааланы, кылаастары көрдүлэр. Учууталларбыт ыалдьыттары арыылаах алаадьынан уонна чэйинэн күндүлээтилэр.
Ол кэнниттэн Е.А. Захарова-Саха Күөрэгэйэ аатынан култуура киинигэр отчуоттуур мунньах саҕаланна. Баһылык Прокопий Петрович Бубякин бөлөх састаабын билиһиннэрдэ.
Бастакынан тылы Ньургуна Афанасьевна ылла уонна Саха өрөспүүбүлүкэтин Бырабыыталыстыбатын 2023 сылга ыытан кэлбит үлэтин билиһиннэрдэ. Ааспыт сыл Саха сирин олоҕор улахан суолталаах тэрээһиннэр буолан ааспыттарын, онно Амма улууһа көхтөөхтүк кыттыбытын туһунан бэлиэтээн эттэ. Ол курдук, Ил Дархан баһылыгын быыбарыгар Амма улууһа бэйэтин өйөбүлүн, күүһүн биэрэн өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн 10-с миэстэҕэ тахсыбыт. “Онон Амма улууһун олохтоохторугар өрөспүүбүлүкэ салалтата махталын тиэрдэр”, – диэн эттэ Ньургуна Афанасьевна.
Ил Дархан Айсен Сергеевич Николаев дьон-сэргэ олоҕун тупсарарга анаан дьадайыыны утары уурааҕы таһаарбыта. Онно олоҕуран, олох-дьаһах тупсарын туһугар анал дьаһаллар ылыллыахтара диэн бэлиэтээн эттилэр.
Нэһилиэк олохтоохторо элбэх ыйытыыны биэрдилэр. Мин санаабар, онтон саамай сүрүннэрэ саҥа оскуола тутуутун туһунан буолла. Улуус депутата, оскуолабыт дириэктэрэ Гаврил Дмитриевич Захаров: «Бүгүҥҥү күҥҥэ нэһилиэккэ сүрүн боппуруоһунан оскуола, оҕо саадын тутуута буолар. Билигин үөрэнэ олорор оскуолабыт 1973 сыллаахха тутуллубута. Ол кэмтэн ыла үйэ аҥара ааста. Ааспыт сылга оскуолабыт 100 сыллаах үбүлүөйүн бэлиэтээтибит. Бу оскуолаҕа норуот поэта Күннүк Уурастыырап үөрэммитэ. Биир үйэ тухары Эмис оскуолата өрөспүүбүлүкэ сайдыытыгар кырата суох кылаатын киллэрдэ. Онон баараҕай, саҥа, сырдык, таас оскуолаҕа үөрэнэр кэммит кэллэ», – диэн эттэ.
Дьиэ-уот коммунальнай хаһаайыстыбатын оператора, төрөппүт Алексей Спиридонович Соловьев саҥа оскуола, учууталлар олорор уопсай дьиэлэрин тутуу нэһилиэк сайдыытын ыкса сибээстээҕин туһунан бэлиэтээн эттэ.
Үөрэх миниистирэ Ньургуна Афанасьевна Соколова олохтоохтор боппуруостарыгар маннык эппиэттээтэ: «Билигин дьиэ-уот, оскуола тутуутугар программалар элбэхтэр. Айсен Сергеевич этэринэн, тиэмпэ аччыа суохтаах. Холобур, бу күннэргэ дьиэ-уот тутааччыларын кытта көрсөн кэпсэттэ. Сүрүн кыһалҕа – үп-харчы тиийбэтэ. Ол эрэн ити кыһалҕа үлэни, сайдыыны тохтотуо суохтаах. Нэһилиэккэ 50 миэстэлээх оскуола уонна оҕо саада тутуллуохтаах. Уочаракка 24-с нүөмэргэ тураҕыт. Ити өр кэтэһиллэр уочарат буолбатах. Быйылгыттан, эһиилгиттэн саҕалаатахха, бары түмсэн сүбэлэстэхпитинэ, 3-4 сылынан саҥа оскуола үлэҕэ киириэн сөп».
Отчуоттуур мунньах кэмигэр балыыһабыт медбратыгар Егор Иосифович Петровка “Саха өрөспүүбүлүкэтин доруобуйатын харыстабылын туйгуна” ааты туттардылар. Егор Иосифович үлэтин өрөспүүбүлүкэ салалтата маннык үрдүктүк сыаналаабытыттан олус үөрдүбүт.
Онтон оскуолабыт учуутала Василиса Валерьевна Неустроева СӨ Үөрэҕин уонна наукатын министиэристибэтин Бочуотунай грамотатынан наҕараадаланна.
“Эдэр ыал” программа чэрчитинэн, Айза, Аркадий Новиковтарга дьиэ тутталларыгар диэн нэһилиэк уонна улуус дьаһалталара кыттыһан, харчынан сертификаты туттардылар. Бу программа тыа сиригэр эдэр ыал дьиэ-уот туттан олохсуйарыгар туһалаах уонна наадалаах.
***
Ити курдук мин олорор нэһилиэкпэр Бырабыыталыстыба отчуоттуур мунньаҕа буолан ааста. Олохтоохтор өрөспүүбүлүкэ салалтатын үлэтин үрдүктүк сыаналаатылар.
Мин отчуотуур мунньахтан бары бииргэ кыттыһан үлэлээтэхпитинэ, нэһилиэкпитигэр саҥа оскуола тутуутун ситиһиэхпитин, өссө сайдыахпытын сөп эбит диэн толкуйдаах таҕыстым.
Эрчим НИКОЛАЕВ, VIII кылаас, Эмис, Амма