Биһиги нэһилиэкпит дириҥ историятыгар Витус Беринг Тамма үрэххэ тимири уһаарар, оҥорор собуота 1735 сылтан үлэлээн олорбута улахан суолталаах. Быйыл собуот аһыллыбыта 290 сылын туолар.
Онон сибээстээн балаҕан ыйын 23-24 күннэригэр “Өбүгэлэргэ сүгүрүйүү” өрөспүүбүлүкэтээҕи тэрээһин буолан ааста. Манна Амматтан, Уус Алдантан, Намтан, Горнайтан, Бүлүүттэн уонна бэйэбит Мэҥэбит ааттаах-суоллаах тимир уустар түмсэн руданы уһааран болгуо таһаардылар.
Уустар бастакы күн Беринг собуота турбут миэстэтигэр бэлиэ тааска сүгүрүйэн, көрөн-истэн кэллилэр уонна оһохторун, оҥостон бэлэмнээтилэр.
Иккис күн дьэ оһохторун оттон уһаарыыны саҕалаатылар. Уһаары ымпыга-чымпыга элбэҕин көрөн сөхтүбүт. Ол курдук руданы бириэмэтинэн көрөн, ыйааһыннаан куталлар уонна күөттэрин үрдэрэллэрэ эмиэ туспа уустуктардаах эбит.
Уустар уһаарар кэмнэригэр оскуолабытыгар “История Тамгинского железоделательного завода” диэн семинар ыытылынна. Семинарга Любовь Иннокентьевна Платонова толоруутугар олоҥхо иһиттилэр. Кыраайы үөрэтээччи, маастар Артур Аммосов собуот схематын, картатын кэпсээтэ, көрдөрдө. Оскуолабыт үөрэнээчилэрин тэҥэ Дьокуускай куорат 10 №-дээх оскуолатын үөрэнээччилэрэ кытыннылар. Дириҥ ис хоһоонноох, элбэх билиини биэрэр семинар буолла.
Витус Беринг собуота 290 сылынан биология билимин дуоктара М.М. Чоросов, бизнес-сүбэһит, айанньыт И.Ю. Маматов эҕэрдэлээтилэр.
Тэрээһиммитигэр улууспут баһылыга Д.И. Тихонов, Ил Түмэн депутаттара А.М. Находкин, З.Н. Никитин, өрөспүүбүлүкэ Ытык Сүбэтин бэрэссэдээтэлэ Л.Н. Григорьева, Дьокуускайдааҕы Арктика институтун устудьуоннара, учууталлара кыттыыны ыллылар.
Иккис күҥҥэ дьэ кэтэһиилээх болгуобут тахсан үөрүү өрөгөйө буолла. Тэрээһиммит үөрүүлээх чааһыгар Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх артыыската Софья Баранова Мыланыыскай уустарга аналлаах олоҥхону толордо. Дьэ уонна икки күннээх уһаарыыга кыттан уус аатын ылар сүрэхтэниитэ буолла. Аҕыс уус хара оҕус быарыгар, сүрэҕэр тэриллэрин хааннаан уус буоларга сүрэхтэннилэр. Сүрэхтэнии биир түгэнэ Мандар Уус уустарга эҕэрдэтэ уонна алгыһа буолла.
Хаһан да манна буолбатах улахан, интэриэһинэй тэрээһин диэн бэлиэтиибит. Икки күн устата сырдатыыга “Кустук” медиа-студия оҕолоро, педагог А.А. Антонова үлэлээтилэр.
Карина АНТОНОВА, Х кылаас, Василена ДМИТРИЕВА, ХI кылаас,
“Кустук” медиа-студия, Кеша Алексеев аатынан Хаптаҕай орто оскуолата, Мэҥэ Хаҥалас