Ньурба улууһа успуорт араас көрүҥнэринэн урут-уруккуттан аатырбыт, биллибит, элбэх чөмпүйүөннэри, маастардары үүннэрбит диэтэхпинэ, бука сыыспатым буолуо. Ол туоһутунан, бүгүн, дьэ чахчы, успуорду өрө туппут, чөл олоҕу тутуһар Федоровтар дьиэ кэргэттэрин туһунан сырдатыаҕым.
Ыал аҕа баһылыга, Иван Александрович Федоров, Таркаайыттан төрүттээх, бэйэ дьыалаах (самозанятай) тутааччы. Кини дьиэ кэргэнигэр тирэх буолан, успуорка тапталы иҥэрэр. Ыал ийэтэ Алена Ивановна, Н.И. Кочнев аатынан Хаҥалас орто оскуолатын физкультура учуутала. Кини үлэтинэн даҕаны, дьиэ кэргэнин олоҕор даҕаны спорт үрдүк суолталааҕын, чөл турук тутааҕын көрдөрөр. Федоровтар алаһа дьиэлэригэр үс оҕо күн сирин көрбүтэ: Лияна, Лева уонна Максим. Кинилэр бары успуорка тардыһыылаахтар.
Ыал орто оҕото, 7-с кылаас үөрэнээччитэ Лева, бэһиэлэй кэпсэтиигэ барытыгар эппиэттээтэ.
— Дорообо, Лева! Биһиги эйигин спортсмен быһыытынан билэбит. Эн улааттаххына успуорду өрө тутан тренердыыгын дуу, эбэтэр атын идэни баһылыыгын дуу?
— Дорообо, Мин улааттахпына успуорпун бырахпакка, бэйэм бэйэбэр дьарыктанар былааннаахпын. Бэйэм улааттахпына пилот буолар баҕа санаалаахпын.
— Оскуолаҕа саамай сөбүлүүр предметтэриҥ ханныктарый?
— Мин саамай сөбүлүүр уруоктарым спортсмен буоларым быһыытынан физкультура уруогун ордоробун, эбиитин информатика уруогун сөбүлүүбүн.
— Дьэ, уонна успуорка ситиһиилэриҥ туһунан кылгастык кэпсээ эрэ.
— Мин бэйэм көҥүл тустуунан дьарыктанабын, наар араас күрэхтэһиилэргэ кыттабын — оройуоҥҥа даҕаны, өрөспүүбүлүкэҕэ даҕаны. Билэрбит курдук, наар кыайыы-хотуу баар буолбат, миэстэлэспэт да түгэннэр бааллар. Сүрүнэ — уопут ылабын, бу барыта улахан үлэттэн тахсар диэххэ наада.
Ыал улахан оҕото, 9-с кылаас үөрэнээччитэ Лияна, бэйэтин ураты толкуйун кэпсээтэ.
— Дорообо, Лияна! Улааттаххына туох идэни баһылыаххын баҕараҕыный?
— Дорообо, кыра сылдьан муода, дизайн эйгэтигэр олус интэриэстээх этим. Мин онно бэйэм ис санаабын киллэрдим. Уонна таҥас эбэтэр архитектура дизайнера буолуом диэн тылбын биэрбитим. Билигин 9-с кылааска үөрэнэбин, 9-с кылааһы бүтэрэн баран «Айар уустарга» дизайн колледжыгар киириэм. Модельер буолуу бэйэҥ тус бэйэҥ уонна айар дьоҕургун көрдөрөр ураты кыаҕы биэрэр. Ураты коллекциялары уонна таҥаһы оҥоруу дьоҕуру уонна айымньылаах толкуйу эрэйэр. Дьону угуйар, уратыларын уонна стиллэрин көрдөрөр таҥас дизайнын оҥорор баҕа санаалаахпын. Дьон этэринэн, саамай үчүгэй үлэ диэн үчүгэй хамнастаах хобби.
— Оскуолаҕа саамай сөбүлүүр уруоктарыҥ ханныктарый?
— Оскуолаҕа сөбүлүүр предметим элбэх, ол эрээри саамай сөбүлүүр предметим искусство. Мин санаабар олус кэрэхсэбиллээх, киһини тардар хайысха. Мин уруһуйдуурбун уонна илиибинэн оҥоһуктары оҥорорбун олус сөбүлүүбүн. Бэйэм санаабын тиэрдэрбэр бэрт ньыма дии саныыбын. Киһи иһигэр тутар барытын кистэлэҥинэн, харандааһынан таһаарыан сөп.
— Успуорка ситиһиилэриҥ туһунан кылгастык кэпсээ.
— Мин ситиһиилэрим үҥкүү уонна волейбол уонна араас көрүҥнэр. Үҥкүүнү сөбүлүүрүм сүрүн төрүөтэ — бэйэни көрдөрүү. Хас биирдии киһи тус-туһунан үҥкүүлүүр, хас биирдиилэрэ туспа истииллээх, туспа импровизациялаах, туспа дьоҕурдаах. Мин билигин «Күн бытархайдара» үҥкүү ансаамбылыгар баарбын. Салайааччыбыт Ольга Владимировна кэрэхсэбиллээх импровизациялаах, кини биһигини өрүү үөрдэр, күллэрэр. Кыыһырдаҕына, биллэн турар, куттанабыт, ол эрээри кыыһырбыта эмиэ үчүгэй. Киниэхэ улахан махталбын тиэрдэбин. Уонна бастакы салайааччыбар Милена Прокопьевнаҕа эмиэ улахан махталбын тиэрдэбин, кини барытын кэрийэн, көрдөрөн биэрбитэ. Мин дьикти эмоциялары билэбин уонна үҥкүүттэн үөрүүнү ылабын. Саамай сөбүлүүр көрүҥүм — волейбол. Мин волейболга 5-с кылаастан дьарыктанабын уонна бу түөрт сыл ааста. Бу сыллар саамай үөрүүлээх уонна күндү сыллар буоллулар. Бу долгутуулаах хамаанданан успуорт көрүҥэ миэхэ өрүү ураты сэҥээриини уонна тапталы үөскэтэр.
Максим — ыал кыра оҕото, уһуйаан иитиллээччитэ. Кини эмиэ улааттаҕына спортсмен буолуон баҕарар, убайын-эдьиийин холобур оҥостор. Лияналаах Лева К.Д. Уткин аатынан Марха орто оскуолатыгар ситиһиилээхтик үөрэнэллэр.
Федоровтар дьиэ кэргэттэрэ Ньурба улууһун успуорка үгүс ситиһиилэрэ барыбытын үөрдэр. Оҕолор төрөппүттэрин холобурун ылынан, успуорду өрө туталлара кэлэр кэскилбит биир үтүө көстүүтэ буолар. Федоровтар дьиэ кэргэттэригэр ситиһиилэри баҕарыаҕыҥ.
Александр Федоров, «Уткин сонуннара» медиа-киин юнкора,
К.Д. Уткин аатынан Марха орто оскуолатын 11 кылааһын үөрэнээччитэ.
keskil14.ru