Таатта Уолбатыгар оскуола оҕолоругар «Казарма» диэн бэртээхэй бырайыак 2007-2008 үөрэх сылыттан ыла тиһигин быспакка үлэлиир. Манна уолаттар олус сөбүлээн кытталлар. Бастакы сылларга 9-11-с кылаас үөрэнээччилэрэ сылдьаллар этэ, кэлин үс сылга 5-с кылаастан саҕалаан кыттар буоллулар.
Уолба уолаттара үс күн устата оскуолаҕа хоно сылдьан дьиҥнээх армия быраабылатынан олороллор. Быйыл тэрээһин ыам ыйыгар Кыайыы күнүн көрсө ыытылынна. Уолаттар үс отделенияҕа арахсан сырыттылар. Мин отделение командирдарын кытта кэпсэттим уонна биирдиилээн оҕолор санааларын иһиттим.
Саня Собакин 10-с кылаас үөрэнээччитэ, үһүс отделение командира:
— Мин быйыл бастакы сылбын командир буоллум, онон кыратык ыарырҕаттым. Бастакы күммэр саҥа кыттар уолаттарга быраабылалары, усуслуобуйаны билиһиннэрдим, араас мындырдарга үөрэттим. Отделенияларга арахсан күрэхтэһэн, байыаннай оонньуулары оонньоон, армия олоҕунан олорон, үс күммүт биллибэккэ ааста. Биһиги отделениябытыттан Мосоркин Айаал КСУ диэн көрүҥҥэ бастыҥ көрдөрүүнү ситиһэн улуус военнай комиссариатыттан юноармеец беретынан наҕараадаланна.
Виталий Константинов, 10-с кылаас үөрэнээччитэ, бастакы отделение командира:
— Мин бастакы отделение командирынан иккис сылбын талыллан үлэлээтим. Отделениям иккис сылын бастакы миэстэни ылла уонна бэйэм «Лучший командир» аатын эмиэ иккис сылбын буоллум. Онон ситиһиибиттэн олус үөрэбин. Үс күн устата биир да мүнүүтэ туһата суох ааспат, барыта туохха эрэ үөрэтэр, үгүһү биллэрэр, иитэр суолталаах. Манна хас биирдии оҕо бэйэтин ис күүһүн, кыаҕын уонна бэрээдэгин чочуйар, көрүнэр кэмэ дии саныыбын. Тулуурга, дьулуурга, хамаанда туһугар кыһалларга үөрэнэллэр. Бу бырайыак оскуолабыт уолаттарыгар умнуллубат үтүө өйдөбүл хаалларар.
Денис Рахлеев, 10 кылаас үөрэнээччитэ, «Ил Ситим» оҕо тэрилтэтин председателэ, 2-с отделение командира:
— Үс күн устата дьиҥнээх армия олоҕор сылдьарбытыттан астынабыт. Барыта сэттэ көрүҥҥэ күрэхтэстибит, бастакы күн КСУ, иккис күҥҥэ «полоса препятствий», «пулевая стрельба», үһүс күҥҥэ «не полная разборка и сборка АК-74», «строевая подготовка», «военизированная эстафета», «выпуск стенгазет». Күрэхтэһиилэр барыта үгүс бэлэми, тулууру, күүһү эрэйэллэр. Бу бырайыак биһиги оскуолабытыгар буолара олус үчүгэй. Уолаттар бириэмэни сөпкө туһанарга, бэрээдэккэ, бэйэ бэйэҕэ болҕомтолоох, үчүгэй сыһыаҥҥа үөрэнэллэр.
Айаал Мосоркин, 10 кылаас үөрэнээччитэ:
— «Казарма» бырайыак олус үчүгэйдик түмүктэннэ. Хас биирдии кыттыбыт уол байыаннай олоххо, бэрээдэккэ үөрэнэр, ол инники олоххо олус туһалаах дии саныыбын. Биир үчүгэйэ диэн — бу үс күн устата телефону илиигэр туппаккын, киинэ, араас оонньуулар көҥүллэммэттэр. Уруогу бириэмэнэн ааҕаҕын. Иллэҥ кэм диэн суох. Биир өйдөнөн хаалбыт түгэним КСУ-га бастаан подполковниктан анал бириис туттум, берет уонна значок. Бырайыак тохтообокко үлэлээтин, өссө сайдан истин.
Айтал Неустроев, 10-с кылаас үөрэнээччитэ:
— Мин бастакы отделенияҕа баарым, түмүккэ бастакы миэстэ буоламмыт үөрүү бөҕө буоллубут. Бырайыак бэрээдэккэ уонна инники олоххо армияҕа да, атын сиргэ үөрэххэ да бардахха бэлэм буоларга иитэр, үөрэтэр. Олус суолталаах, элбэх инникилээх. Инникитин өссө күрэхтэһиитэ эбиллэн үс эрэ күн буолбакка, биэс күн буоларыгар баҕарабын.
Боппосов Трофим, Мосоркин Степа, Окоемов Ариан, Никонов Миша, Товаров Андрей, Постников Харитон алтыс кылаас уолаттара:
— Биһиги «Казармаҕа» иккис сылбытын сырыттыбыт. Буоларын наһаа кэтэһэбит. Астынан туран сылдьабыт. Төрөппүттэрбититтэн көҥүл сурук аҕалабыт. Хоммокко сылдьар оҕолор эмиэ бааллар, кинилэр сарсыарда 5.30 кэлэллэр, киэһэ 20.00 бараллар. Ким да хойутаабат, бары бириэмэтигэр баар буолаллар. Сарсыарда 6.00 туруу буолар стойдуубут, онтон сүүрүү, зарядка, суунуу, сарсыардааҥы аһылык, стройдааһын, күннээҕи былааны истии. 8.30-тан үөрэнэбит. Хас перемена аайы уопсай стройдааһын отделениянан, дежурнайдар, дневальнай барыта бириэмэнэн графигынан буолан иһэр. Элбэх араас күрэхтэһиилэр, үөрэхтэр буолаллар, таҥаспыт эмиэ барыта бэрээдэк, подшива тиктэбит, атахпыт таҥаһа ыраас буоларыгар кыһаллабыт. Уолаттар бары биир санаалаах, тулуурдаах, дьулуурдаах буоларга үөрэнэбит.
Бырайыагы уопуттаах физкультура уонна ОБЖ учууталлара Неустроев А.М., Кусатов В.Г., директор Рахлеев С.Р. уонна оскуола эр дьоно бары иилээн-саҕалаан ыыталлар.
Ааптар: Алина Никонова, 8-с кылаас, Уолба орто оскуолатын «Дьөҥкүүдэ» эдкора