Үөһээ Бүлүү улууҺун Дүллүкү нэһилиэгэ 1911 с. төрүттэмитэ. Нэһилиэкпитигэр билигин 1200-тэн тахса киһи олорор. Оскуолаҕа 142 оҕо үөрэнэр.
Биһиги, медиа киин оҕолоро, Дүллүкү нэһилиэгин баһылыгын Николай Петрович Романовы кытта көрсөн, нэһилиэкпит бүддьүөтүн, Кыайыы 80 сылыгар туох бэлэмнэнии үлэтэ бара турарын туһунан уонна баһылыкпыт, бэҕэһээ эрэ суһал байыаннай дьайыы буола турар сириттэн кэлбитинэн, ол туһунан ыйыталастыбыт.
-Үтүө күнүнэн, Николай Петрович! Хас биирдии ыал бүддьүөттээх, үптээх-харчылаах. Биһиги нэһилиэкпит бюджета туохтан турарый?
-Үтүө күнүнэн! Хас биирдии нэһилиэк бүддьүөтэ дохуоттан уонна ороскуоттан турар. Биһиэхэ социальнай объектарбытыгар сыллааҕы оттук харчыта көрүллэр. Муниципальнай программалардаахпыт, онно харчы көрүнэбит. Ол аата ол харчыттан хас сылын аайы благоустройствоҕа, ититиини, уоту киллэрэргэ, уулуссалары өрөмүөннүүргэ, суол оҥоруутугар харчы көрүллэр. Онтон биһиги бюджеппыт турар. Бүддьүөккэ дохуот чааһа диэн баар. Ол аата эбии үп киллэринэр чааһа. Дүллүкү нэһилиэгэр арендаҕа турар сирдэрбит уонна манна баар ИП-ларбыт нолуок нөҥүө биһиэхэ харчы киллэрэллэр. Нэһилиэккэ баар массыына, трактор нолуоктара эмиэ биһиэхэ түһэр.
— Нолуок нэһилиэк бүддьүөтүн кытта туох сибээстээҕий?
— Хас биирдии дьиэ-уот, транспорт, сир нолуогун харчытын бырыһыана биһиэхэ түһэр. Үлэлиир дьон хамнаһыттан тутуллар нолуок 13 %-на эмиэ бюджеккэ түһэр.
— Быйыл Кыайыы 80 сылын бэлиэтиибит. Нэһилиэкпитигэр Кыайыыга аналлаах пааматынньык хас сыллаахха баар буолбутай уонн ону көрүүгэ-истиигэ туох ирдэбиллэр баалларый?
— Бастакы пааматынньык 1965 с. Улуу Кыайыы 20 сылыгар туруоруллубута. Нэһилиэк уус дьоно Аталларов В.С., Дойдуков В.Т. оҥорбуттара. Пааматынньык турар былаһааккатыгар сыл аайы Кыайыы парада ыытыллар. Сэрии, тыыл ветераннарын чиэстиибит. 1995 с. Дүллүкүттэн 35 км. ыраах баар «Оттоох» алааска ”Арбаҥда” колхуостан сэриигэ баран төннүбэтэх буойуттарбытыгар аналлаах обкелиск турбута. Ааптардар: : Санников И.А., Тарабукин А.М. 2000с. Кыайыы 55 сылыгар «Мин мантан сэриигэ барбытым» обелиск туруоруллубута. Ааптардар: : Санников И.А., Тарабукин А.М. 2012 с. нэһилиэкпит киинигэр өйдөбүнньүк сквер оҥоһуллубута.
Сквергэ сынньалаҥ киинин благоустройствоҕа программатынан өрөмүөн оҥороору сылдьабыт, субуотунньуктар буолуохтара. Ыам ыйын 9 күнүгэр Кыайыы параада буоларыгар бэлэмниэхпит.
— Нэһилиэкпитигэр хас тыыл бэтэрээнэ, сэрии огдообото, сэрии оҕото олороруй?
— Хомойуох иһин, Дүллүкүгэ Кыайыы 80 сылыгар тиийбит сэрии бэтэрээнэ суох. 4 тыыл бэтэрээнэ, 8 сэрии оҕото баар. Сорохтор куоракка, атын улуустарга олороллор. Кинилэргэ биһиги туох баар наҕараадалары, эҕэрдэлэрбитин тириэрдэ сылдьабыт. Холобура, Кыайыы 80 сылынан үбүлүөйдээх бэлиэтин куоракка олорор бэтэрээммитигэр илдьэн туттардым.
— Кинилэргэ Кыайыы 80 сылынан туох көмө оҥоһулларый?
— Нэһилиэк дьаһалтата депутаттары кытта үп көрбүппүт, бэлэх туттартыахпыт, анал сувенир оҥорторбуппут, бородуукта наборун биэриэхпит.
-Нэһилиэкпит Кыайыы үбүлүөйдэх сылын көрсөргө туох үлэни ытарый?
-Анал бырагыраамма оҥорбуппут. Субботниктартан саҕалаатыбыт. Хас биирдии тэрилтэҕэ бэтэрээннэри, сэрии оҕолорун сыһыарбыппыт. Оскуола оҕолоро бүгүҥҥүттэн таҕыстылар. Оттук мас бэлэмнээһинигэр, хаары ыраастыырга көмөлөһөбүт. Бэтэрээннэр сүбэлэрин бэрэссэдээтэлэ Валентина Ильинична Ксенофонтова ким туох көмөҕө наадыйарын быһаччы биллэрэ олорор. Аҕам саастаах дьоммутун дьиэнэн сылдьан быраас уонна биэлсэр доруобуйаларын туругун көрүөхтээхтэр. Тэрээһин элбэх.
— Соторутааҕыта Анал байыаннай дьайыы буола турар сиригэр баран кэллиҥ. Ол туһунан кэпсиигин?
— Кулун тутар 28 күнүгэр Үөһээ Бүлүү делегациятыгар киирэн Кэнтик, Хоро, Харбалаах, Дүллүкү нэһилиэгин баһылыктара, ЕДДС начаалынньыга Прокопьев Егор Дмитриевич, улуус баһылыгын солбуйааччы Егоров Михаил Михайлович сирдьиттээх айаннаабыппыт. Улуус дьонуттан 80-тан тахса киһиэхэ аадырыстаах көмө илдьэ барбыппыт. Улуус тэрилтэлэрэ 1-кы кварталга биир күннээх хамнаһы хомуйан туттарбыттарын 5 мөл. сууммалаах көмөнү оҥордубут. Ростовка байыаннай госпитальга эмтэнэ сытар уолаттарбытын көрсүбүппүт. «Медведь» диэн позывнойдаах Россия Геройугар түһэриллибит Маҥаас уолун көрсүбүппүт. Алта мотоцикл, дизель, рациялары, тепловизор туттарбыппыт. Байыастарбытын көҥүллэтэн ыҥыртаан көрсүбүппүт, инники кирбиигэ сылдьар бацыастарбыт кыайан кэлбэтэхтэрэ. Донецкайка, Луганскайга, Запорожскай уобаласка сылдьан, Белгородга, Курскайка гуманитарнай көмө оҥордубут. 11 күн устата сылдьан Үөһээ Бүлүүттэн төрүттээх 56 байыаһы көрүстүбүт. Дүллүкүттэн барбыт 5-6 уолу сирэй көрсөн кэпсэттим. Маннык сылдьан ким хайдах сылдьарын, балаһыанньаны билэн-көрөн кэллибит. Уолаттарбыт көрсүһүүттэн санаалара көтөҕүлүннэ, кыайыылаах кэлиэхпит диэн эрэллээхтэр. Буойуттарбыт бэтэҥҥэ дойдуларыгар төннөн кэлэллэригэр баҕарабыт.
-Николай Петрович, сиһилии кэпсээниҥ иһин махтанабыт. Нэһилиэги салайар түбүктээх үлэҕэр ситиһиини баҕарабыт!
Баһылыгы кытта кэпсэтиини сиһилии бу видеоҕа көрүҥ:
“Эрчим” медикиин кэрэспэдьиэннэрэ Айыына Петрова, Александра Иванова VIII кылаас, Айтал Ксенофонтов VII кылаас, Игорь Ан VI кылаас, Дүллүкү орто оскуолата, Үөһээ Бүлүү