Муусука дьикти, күүстээх алыба ханнык баҕарар киһи кута-сүрэ, ис эйгэтэ сайдарыгар, кэҥииригэр, байарыгар сабыдыала сүдү күүстээх. СӨ бастакы Президенэ Михаил Ефимович Николаев олохтообут “Муусуканы—барыбытыгар” диэн бырайыага аныгы киһи, үүнэр көлүөнэ
олоххо кэрэни дьүөрэлиир кыаҕын сөпкө туһана үүнэригэр, өйө-дьоҕура ситимнээхтик сайдарыгар туһуланар.
Бырайыак чэрчитинэн сааскы уһун өрөбүл кэмигэр кулун тутар 27 күнүгэр, Парфений Никитич уонна Надежда Евменьевна Самсоновтар ааттарынан Хатас орто оскуолатыгар IV төгүлүн «Айар дорҕоон – 2025» диэн оскуола оҕолоругар тыыннаах мууcука өрөспүүбүлүкэтээҕи күөн күрэһэ буолан ааста. Бу күрэскэ ыраах, ыарахан диэн аахсыбакка, өрөспүүбүлүкэбит араас муннуктарыттан: Сунтаартан, Усуйаанаттан, Орто Халыматтан, Чурапчыттан, Амматтан, Мэҥэ Хаҥаластан 19 бөлөх кэлэн кыттыыны ыллылар. Бырайыак көҕүлээччитэ, тэрийээччитэ муусука учуутала Николай
Михайлович Андросов. Оскуола дириэктэрэ Николай Владимирович Слепцов өйөбүлүнэн бырайыак 2021 сыллаахтан ыытыллар. Тыыннаах муусука эйгэтэ киһини абылыыр күүстээх, ордук ВИА доҕуһуолунан ырыалары толоруу дьон-сэргэ биһирэбилин ылыан ылла.
Күрэс үрдүк таһымнаахтык ыытылынна. Оҕолор муусукаҕа, култуураҕа сыһыаннара, көрүүлэрэ кэҥээн, кыра эрдэхтэриттэн истээччи уонна толорооччу быһыытынан таһымнара сайдарыгар, тупсарыгар «Айар дорҕоон – 2025» төһүү күүс-көмө буолла. Саха киһитэ бэйэтин хараҕынан көрдөҕүнэ, эт кулгааҕынан иһиттэҕинэ, муусука эйгэтин сүрүн тутулун дьиҥнээхтик
иҥэринэр уонна ону оҕоҕо тириэрдэр күүһэ үрдүүр. Кэлбит уһуйааччыларга С. Н. Донской-II аатын сүгэр үөрэҕи сайыннарар уонна идэни үрдэтэр институт иитиигэ уонна эбии үөрэтээһиҥҥэ
кафедратын педагога Е.П. Дуткина «Муусукаҕа тэтим» диэн анал кууруһу тэрийдэ. Ону тэҥэ экономическай наука кандидата, “Муусуканы—барыбытыгар” бырайыак салайааччыта О.М.
Харайбатовалыын Төгүрүк остуол буолан ааста. Тыыннаах муусука салайааччылара бэйэлэрин үлэлэрин, инникигэ былааннарын аһаҕастык ырытан, кэпсэтэн, астынан тарҕастылар. Сылын аайы бу күрэскэ кыттааччы эбиллэн, таһымнара үрдээн, тыыннаах муусуканан дьарыктанар оҕолор киһи
быһыытынан сайдалларыгар төһүү күүс буолар. Быйылгы дьүүллүүр сүбэҕэ кыттааччылары СӨ култууратын туйгуна Петр Семенович Петров-Бүөккэ Бөтүрүөп, СӨ култууратын туйгуна Алексей
Алексеевич Егоров уонна бастакы “Айар Дорҕоон” кыттыылаахтара Любомир Васильевич, Антон Айсенович сыаналаатылар.
«Айар дорҕоон – 2025» күөн күрэс түмүгүнэн Анал ааттары ыллылар: “Бастыҥ соло-гитара”— «Сырдык күүс» Алексей Пудов, “Бастыҥ барабаан”—«Ыллык» бөлөхтөн Инесса Горохова, “Сыл бастыҥ арыйыыта”— «Айар суол» бөлөх, Хатас нэһилиэгэ, “Бастыҥ аранжировка”— «Дьүрүскэн» Үөһээ Бүлүү, “Бастыҥ ырыаһыт”— «Кыраһа» бөлөхтөн Диана Пинигина, “Бастыҥ гитара”— «Айар Кут» бөлөх, Тупсууна Иванова, “Бастыҥ салайааччы”— Владимир Васильевич Константинов, “Бастыҥ инструменталист” – «Ыллык» Ярик Слепцов.
Кыайыылаахтарын буоллулар.
I ҮКТЭЛ – «Айар Кут» (Сунтаар нэһилиэгэ); «Дьүрүскэн» (Үөһээ Бүлүү нэһилиэгэ, салайааччы Сергей Сергеевич Иванов);
II ҮКТЭЛ – «Кыраһа» (Майа, Мэҥэ Ханалас, салайааччы Дмитрий Семенович Санников); «Сырдык күүс» (Сылаҥ, Чурапчы, салайааччы Айсен Гаврильевич Борисов).
III ҮКТЭЛ – «Слякоть» (Покровскай, Хаҥалас, салайааччы Кузьмин Валерий Семенович), «Тумат» бөлөх (Тумат, Усуйаана, салайааччы Николай Иванович Слепцов).
Күөн күрэх кылаан кыайыылааҕынан «Ыллык» (Орто Халыма, салайааччы эбии үөрэхтээһин иитээччитэ Владимир Владимирович Киприянов) буолла.
«Айар дорҕоон – 2025» оскуола оҕолоругар тыыннаах муусука өрөспүүбүлүкэтээҕи күрэһин салайааччыларыгар уонна тэрийээччилэригэр С. Н. Донской II аатын сүгэр Үөрэҕи сайыннарар уонна идэни үрдэтэр институт аатыттан махталбытын тириэрдэбит. XXI үйэ оҕолоро сыыппара хайысхата балысханнык сайдыбыт кэмигэр олороллор, кинилэри билим үөрэхтээхтэрэ “Z” көлүөнэ диэн ааттыыллар. Ол аата, сыыппара технологиятын кытары ыкса ситимнээх көлүөнэ буолар. Ол эбэтэр, оҕо интэриэһин тардан, муусука дьиҥнээх алыбын билиһиннэрэн, тыыннаах муусука эйгэтигэр дьарыктыы сылдьар салайааччылар маннык түһүлгэлэр наадаларын бэлиэтээтилэр. Болҕомто киинигэр үнүстүрүмүөн, аппаратура сыаналара ыараан, көмө оскуолаларга наадатын ыйдылар.
Хас биирдии көлүөнэ олох уларыйыытыгар, сайдыытыгар, түһүүтүгэр очурдарга оҕустарбакка, өйө-санаата, толкуйа, олоҕу көрүүтэ уларыйан, кини киһи быһыытынан сайдарыгар баҕарыллар.
Тулаҕыт иллээх, туруккут чэгиэн, үлэҕит тахсыылаах, өрүү бу курдук
тыыннаах доҕуһуолу өрө тутуҥ диэн алгыспытын аныыбыт.
Елизавета Дуткина, С.Н. Донской-II аатын сүгэр Үөрэҕи сайыннарар уонна
идэни үрдэтэр институт иитиигэ уонна эбии үөрэхтээһиҥҥэ кафедратын
преподавателэ