РФ Президенин 2010 сыл от ыйын 30 күнүнээҕи 948 №-дээх Ыйааҕынан үөрэнээччилэр Бүтүн Россиятааҕы «Президент күрэҕэ» спортивнай тэрээһиннэрэ хаһыс да сылын ыытыллар. Бүтүн Россия оҕолорун хабар бу улахан күрэх түөрт түһүмэхтээх.
Бастакы түһүмэх – үөрэнэр оскуолаҕа барыга бастыҥ биир кылааһы быһаарыы.
Иккис түһүмэх – бу кылаас куоракка, улууска бастыыр иһин күрэхтэрэ.
Үһүс – өрөспүүбүлүкэҕэ, региоҥҥа, кыраайга, уокурукка иккис түһүмэххэ бастаабыт кылаастар куоталаһыылара. Үһүс түһүмэххэ кыайбыт кылаас Хара муора кытылыгар Бүтүн Россиятааҕы «Смена» лааҕырга ыытыллар «Президент күрэҕэ» түмүктүүр түһүмэҕэр кыттан, төрөөбүт сирдэрин көмүскүүр быраабы ылар. Күрэххэ элбэх көрүҥ киирэр: сүүрүү, тардыныы, сиртэн анньыныы, преһи хачайдааһын, сырсыыга эстафета, бэйэ талаанын көрдөрүү, о.д.а.
Саха сирин оскуолаларыгар ыытыллыбыт бу күрэххэ Дьокуускайдааҕы национальнай гимназия IX «А» кылааһын оҕолоро инники күөҥҥэ ойон тахсаннар, Анапа куоракка күрэхтэһэ барар кыахтаммыттара.
Кылаас салайааччыта – Күндэлиинэ Трофимовна Васильева. Ол эрээри, оҕолору ыраах айаҥҥа илдьэр эппиэтинэстээх улахан сорук гимназия физкультураҕа учуутала Татьяна Леонидовна Крыловаҕа уонна көмөлөһөөччүнэн гимназия учуутала Наталья Михайловна Максимоваҕа сүктэриллибитэ.
Сөрүүнтэн өҥүрүк куйааска
Сайыны быһа эрчиллэн, туох ирдэнэри барытын толорон, балаҕан ыйын саҥатыгар X «А» кылааска тахсыбыт 16 оҕо бу улахан күрэххэ Саха сирин аатын көмүскүү сөмөлүөтүнэн көппүтэ. Саппаҕырбыт күннэрдээх Дьокуускайга баара-суоҕа 10 кыраадыс сөрүүн эбит буоллаҕына, кинилэри Анапаҕа 25 кыраадыстаах итии салгын кууспаҕалыы көрсүбүтэ.
Хайаны курбуулуур эрийэ- буруйа суолунан оптуобуһунан айаннаан, хоту дойду үүнээйилэригэр ханан да дьүөрэтэ суох хоп-хойуу лабаалардаах, күп-күөх мастардаах кэрэ айылҕа дьикти хартыыната арылыйар. Сотору кэминэн мастар быыстарынан ыраахтан «ВДЦ «Смена» диэн сурук көстөр.
Ох курдук ортокулар
Киэҥ Россия бары өрөспүүбүлүкэлэриттэн, уобаластарыттан, кыраайдарыттан, куораттарыттан 75 хамаанда 1200 оҕото талыллан кэлбит! Онно аан дойду, Европа, Россия оҕолорго күрэхтэһиилэрин кыайыылаахтара, призердара, кыттыылаахтара кытта бааллар. Спортивнай формалара, таҥастара-саптара, тутта-хапта сылдьаллара үчүгэйэ бэрт!
Маҥнайгы көрүҥ – многоборье (турникка тардыныы, пресс хачайдааһына, сиртэн анньыныы, ырааҕы сүүрүү, о.д.а.).
Иккис көрүҥ – эстафета. Манна сайыннары-кыһыннары таһырдьа эрчиллэр, уһун илиилээх-атахтаах киин сир спортсмен оҕолоро бэлэмнэрэ үчүгэйэ бэрт буолан, биһиэннэрэ ох курдук ортоку көрдөрүүлэнэллэр.
Үһүс – айар дьоҕуру көрдөрүү. Спорка аналлаах дьүһүйүүлэр, композициялар, ырыалар, үҥкүүлэр киирэллэр. Норуоттар икки ардыларынааҕы «Азия оҕолоро» спортивнай Оонньуулар хайдах ыытыллыбыттарын кэпсиир литературнай-муусукаалынай монтаһы бэлэмнээн аҕалбыттарын көрдөрүөхтээхтэр.
Диктор: «Под громкие аплодисменты встречаем команду Республики Саха (Якутия)!» – диэн биллэрээтин кытта хомус дьүрүскэн доҕуһуолунан оҕолорбут сыанаҕа тахсаллар. Салайааччылара Татьяна Крылова уонна Наталья Максимова быыс ойоҕоһугар туран, оҕолоруттан кырата суох долгуйаллар. Мэктиэтигэр, өйдөрүгэр-санааларыгар бииргэ үҥкүүлэһэргэ, ыллаһарга дылылар. Һуу, хата этэҥҥэ бүттүлэр!
Үөрүү үлүскэнэ
Нөҥүө күн сарсыардатыгар аһаҕас түннүгүнэн:
– Доҕоттоор! 75 хамаандаттан бастаабыппыт! Ураа!!! – диэн сахалыы үөрүүлээх саҥа иһиллибитигэр, бары биллэрии ыйанар дуоската баар сиригэр тэбинэллэр. Кырдьык, халыҥ испииһэккэ бастакынан «Республика Саха (Якутия)» диэн суруллан турар эбит! Үөрүү-көтүү үлүскэнэ, өрө көтөҕүллүү өрөгөйө манна буолар.
Бэрт көрдөрүү!
Бүтүн Россиятааҕы «Президент күрэҕэ» түмүктэнэр күнэ. Хамаандалар бары көрүҥҥэ көрдөрүүлэрин очукуолара эбиллэн, күрэх кыайыылааҕа быһаарыллар. 75 хамаандаттан бастакы миэстэни Калининград уобалаһын үөрэнээччилэрэ ыллылар.
Коми Өрөспүүбүлүкэтин эдэр спортсменнара иккис буоллулар.
Бочуоттаах үһүс миэстэҕэ Тамбов уобалаһын уолаттара, кыргыттара таҕыстылар.
Саха сирин хамаандата ортоку кэрдиискэ баара, туһугар, куһаҕана суох көрдөрүү. Ол аата, саха оҕото эт-хаан сайдыытын өттүнэн атыттартан хаалсыбат, кыайыыга дьулуурунан да баһыйтарбат эбит диэн, киэн туттабыт.
Оҕо аймаҕы кыра эрдэҕиттэн үчүгэйгэ үөрэтэр, билиигэ-көрүүгэ көҕүлүүр Дьокуускай национальнай гимназиятын оҕолоро Бүтүн Россиятааҕы күрэххэ Саха сирин дьоһуннаахтык ааттатан, үөрүү-көтүү аргыстаах, умнуллубат үтүө өйдөбүллээх, инникигэ эрэллээх дьиэлэригэр кэлэннэр, билигин сонуннарын үллэстэ, үөрэхтэрин ситиһэ, билиилэрин хаҥата сылдьаллар.
Василий ИВАНОВ.
ХААРТЫСКАЛАРГА: 1. Эйэлээх Х «А» кылаас спортсменнара. 2. Ким доҕордоох – ол дьоллоох. 3. «Смена» лааҕыр сыанатыгар. 4. Биэтэк быһаарыа! 5. Эстафетаҕа бэлэмнэнии түгэнэ. 6. Ситиһии көтөллөөх онустар.