Бүгүн, сэтинньи 25 күнүгэр, Былатыан Ойуунускай аатынан Саха тыйаатырын уораҕайыгар Олоҥхо ЮНЕСКО киһи-аймах тылынан уонна өйүнэн айбыт култуурунай нэһилиэстибэтинэн билиниллибитэ 20 сыллаах өрөгөйдөөх тэрээһинэ буолан ааста.
Кэлбит ыалдьыттары аан айаҕыттан арыалдьыт уолаттар, кыргыттар айхалыы көрүстүлэр. Тыйаатыр иккис этээһигэр Хаҥалас улууһун Оҕо ускуустубатын оскуолатын үөрэнээччилэрин «Бөртө Боотур» олоҥхотунан уруһуй быыстапката дьон хараҕар хатанна. Маны таһынан Олоҥхо тыйаатырын туруорааччы-худуоһунньуга Петр Бояркин саха боотурдарыгар анаабыт «Урааҥхай сахалар» уонна «Вселенная героев Олонхо» оҕолорго аналлаах уруһуй күрэҕин быыстапкалара сэҥээрини ыллылар.
Киирии саала уҥа өттүгэр «Муҥха Олоҥхото» ыччат өрөспүүбүлүкэтээҕи бэстибээлин Кылаан кыайыылааҕа Прасковья Прокопьева, «Бастыҥ олоҥхону толорооччу» анал бириэмийэ хаһаайына Виталий Никифоров, «Олоҥхо дойдутун оҕотобун» өрөспүүбүлүкэтээҕи бэстибээл лауреата Юра Мордовской олоҥхону толордулар, сотору-сотору «Ноо!» диэн саҥа аллайыы иһилиннэ.
Ил Дархан Айсен Николаев 2005 сыллаахха ЮНЕСКО «Киһи-аймах тылынан уонна өйүнэн айбыт култуурунай нэһилиэстибэтин чулуу айымньытынан» биллэрбит Саха Олоҥхотун, судаарыстыба өттүттэн өйүүр, харыстыыр, тарҕатар уонна норуоттар икки ардыларынааҕы бииргэ үлэлээһиннэрин сайыннарар туһуттан, бүгүн, сэтинньи 25 күнүгэр Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дарханын 870 №-дээх Ыйааҕынан Саха Сиригэр 2026 сылтан 2035 сылга диэри Олоҥхо үһүс уон сылын биллэрэр дьаһалыгар илии баттаабытын туһунан үөрүүлээх тэрээһин арыллыытыгар иһитиннэриини мустубут ыалдьыттар ытыс тыаһынан көрүстүлэр.
Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дарханын иһинэн үлэлиир «Олоҥхо» национальнай кэмитиэтин Бочуоттаах Грамотата туттарылынна:
Спиридонов Василий Ивановичка-Барҕа Баһылайга, Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуотун маастарыгар, Саха Өрөспүүбүлүкэтин үөрэҕириитин уонна култууратын туйгунугар;
Белолюбскай Андриан Семеновичка, олоҥхону толорооччуга, норуот ырыаһытыгар (Хаҥалас улууһа);
Васильев Сергей Ефимовичка, М.К. Аммосов аатынан ХИФУ физико-техническай институт лабораториятын салайааччытыгар;
Гололобов Артем Юрьевичка, М.К. Аммосов аатынан ХИФУ физико-техническай институт доценыгар, Космофизика уонна аэрономия институт билимин сүрүннүүр үлэһитигэр.
Экспертнэй сүбэ быһаарыытынан Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дархан иһинэн үлэлиир «Олоҥхо» Национальнай тэрийэр кэмитиэтин 2025 сыл түмүгүнэн «Бастыҥ олоҥхону толорооччу» анал бириэмийэни Цыпандина Вера Петровнаҕа туттарылынна (Нам улууһа).
2025 сыл түмүгүнэн «Бастыҥ олоҥхоҕо уһуйааччы» анал бириэмийэнэн наҕараадаланнылар:
Парфенова Варвара Алексеевна (Таатта улууһа);
Старкова Вера Никитична (Хатас нэһилиэгэ);
Захарова Анастасия Федотовна (Чурапчы улууһа);
Федорова Тамара Федоровна (Ньурба улууһа);
Мордосова Саргылана Ивановна (Нам улууһа).
«Бастыҥ олоҥхону толорооччу оҕо» анал бириэмийэни туттулар:
Мордовской Юра, Н.С. Охлопков аатынан улуустааҕы гимназия 7 кылааһын үөрэнээччитэ, Нам улууһа. Салайааччы Цыпандина Вера Петровна;
Максимова Кристина, В.С. Соловьев-Болот Боотур аатынан Хатылы орто оскуолатын 8 кылааһын үөрэнээччитэ, Чурапчы улууһа. Салайааччы Захарова Анастасия Федотовна;
Ксенофонтов Никита, Н.Е. Мординов-Амма Аччыгыйа аатынан Харбалаах орто уопсай үөрэхтээһин оскуолатын 9 кылааһын үөрэнээччитэ,Таатта улууһа. Салайааччы Парфенова Варвара Алексеевна;
Сидорова Айаана, Н.Н. Чусовской аатынан Антоновка орто оскуолатын 4 кылааһын үөрэнээччитэ, Ньурба улууһа. Салайааччы Федорова Тамара Федоровна;
Яковлева Милана, С.П. Данилов аатынан Бэрдьигэстээх орто оскуолатын 3 кылааһын үөрэнээччитэ, Горнай улууһа. Салайааччы Алексеева Дария Егоровна.
Үөрүүлээх тэрээһиҥҥэ РФ Судаарыстыбаннай Дуума депутата Федот Тумусов, СӨ Судаарыстыбаннай мунньаҕын (Ил Түмэн) бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччыта, СӨ Ил Дарханын иһинэн Олоҥхо иккис уон сылын бэлэмнээн ыытар Национальнай кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Александр Жирков, СӨ Бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччыта Сергей Местников, СӨ култууратын уонна духуобунай сайдыыга миниистирэ Афанасий Ноев, Олоҥхо тыйаатырын уус-уран салайааччыта Андрей Борисов эҕэрдэ тылы эттилэр.
Сергей Васильевич бу күннэргэ улуус баһылыктарын кытары сүбэ мунньах тэриллэн, Ил Дархан Ыйааҕынан ылыныллыбыт Олоҥхо үһүс уон сылыгар ылыныллар соруктары олоххо киллэриигэ улуустарга, нэһилиэктэргэ үлэ күүскэ барыахтааҕын тоһоҕолоон бэлиэтээтэ. Онуоха хас биирдии улуус баһылыгын өттүттэн бу хайысхаҕа үлэ күүскэ ирдэниэхтээҕин тоһоҕолоон эппитин, дьон-сэргэ үөрэ иһиттэ.
Үөрүүлээх тэрээһинтэн видеону көрөргүтүгэр ыҥырабыт:
keskil14.ru