Саха литературатын төрүттэспит суруйааччы Н.Д. Неустроев аатынан Smart-библиотекаҕа талыы-талба Таатта улууһун «Арылы Кустук» уопсастыбаннай холбоһук өрөспүүбүлүкэҕэ Олоҥхо дэкээдэтин чэрчитинэн «Олоҥхо оочоон оонньуурдара» диэн бэйэ айбыт сахалыы оонньууларын быыстапката буолла.
Тэрээһини Таатта улууһуттан тэнийэн, биир идэлээхтэр түмсэн, өбүгэбит сүдү күүһүн, саха норуотун култууратын үрдүк чыпчаалын улуу айымньытыгар Олоҥхоҕо олоҕуран, оҕо кыра сааһыттан олоҥхону истэ үөрэнэрин, төрөөбүт уус-уран тылбыт сүмэтэ сүтэн-симэлийэн хаалбатын туһугар айа-тута, үлэлии- хамныы сылдьар «Арылы кустук» уопсастыбаннай холобоһук иилээн-саҕалаан ыытта. Быыстапканы арыйыы саха омук сиэринэн, сэтинньи ый буоларын быһыытынан «Байанай алгыһыттан» саҕаланна. Салгыы күндү ыалдьыттары алгыстаах алаадьынан күндүлээтилэр.
«Арылы кустук» үөрэхтээһин уопсастыбаннай ситимин научнай салайааччыта, этнопедагог, педагогика билимин хандьыдаата Екатерина Чехордуна тыл эттэ:
Олоҥхо — норуот педагогикатын кылаан чыпчаал айымньыта. Онон, олоҥхо педагогиката норуот педагогикатын биир кылаата буолар. Ол иһин «Сэдип» (С-самобытность, Э-этничность, Д-деятельность, И-интеграция, П-подход) диэн технология оҥоһуллубута. Бу аҥаардас саха эрэ омугар анаммыт технология буолбатах. Хас биирдии омук бэйэтин уратытын үлэлээн-хамсаан таһаарар, атыттары кытта алтыһан, көрүүтүн оҥорор диэн суолталаах. Олоҥхо педагогикатын саха ыала бүтүннүү оҕотун үөрэтигэр туһанар. Хас биирдии киһи төрөөбүт тылынан киэн туттарыгар «Арылы кустуктартан» холобур ылан, бары үлэлиэххэйиҥ-хамсыаххайыҥ, сандаарыаххайыҥ.
Дьокуускай куорат баһылыгын солбуйааччыта Владимир Аржаков биир дойдулаахтарын эҕэрдэлээтэ:
Бүгүн Екатерина Петровна олус дириҥ суолталаах үлэтин ньыматынан айар-тутар уһуйааннар үлэлии-хамныы сылдьаллар. Билиҥҥи кэмҥэ саамай тоҕоостоох кыһалҕабыт — оҕону сахалыы иитии. Биһиги ийэ тылбыт сүттэҕинэ, омук быһыытынан симэлийэбит. Ол иһин, чахчы, Тааттаҕа бара турар олоҥхонон иитии, үөрэтии киэҥник тарҕаныан наада. Оҕону сахалыы тыыннаах иитии кини үүнэригэр-сайдарыгар олук оҥоруу буолар.
Быыстапкаҕа сахалыы тыыннаах оҕону иитэргэ, төрөөбүт ийэ тылын этигэр-хааныгар иҥэрэргэ туһуламмыт оскуолаҕа киириэн иннинэ саастаах уонна алын сүһүөх кылаас оҕолоругар аналлаах өбүгэлэрбит төрүт үгэстэрин, норуот тылынан уус-уран айымньытын билиһиннэрэр, ийэ тылын саппааһын байытар, тарбах быччыҥнарын сайыннарар, айар, толкуйдуур дьоҕурун чочуйар үгүс бэйэ айбыт оонньуулара кыттыыны ыллылар.
Айталина Филатова, Чөркөөх «Аленушка» уһуйаанын иитээччитэ:
Биһиги оскуолаҕа киириэн иннинээҕи саастаах оҕолорго олоҥхо тылын-өһүн билиһиннэрэр сыаллаах араас хайысхалаах ооньуурдары толкуйдуубут. Омук быһыытынан уратыбытын көрдөрөр төрүт дьарыкпытыгар туттуллар сэптэргэ-сэбиргэллэргэ, таҥнар таҥастарыгар-саптарыгар, астарыгар-үөллэригэр сыһыары тутан айабыт. Ону оҕолорбут оонньоон, тутан-хабан кэбэҕэстик ылыналлар. Холобур, «Лотуо» диэн оонньууну оҥорбутум. Төрүт дьарыгы үөрэтэргэ олус табыгастаах ньыма. Ону тэҥэ, олоҥхоҕо сыһыары тутан, үс дойдуну көрдөрөр «Бухатыыр күүһэ» диэн бэйэни салайына тутар, тулууру, дьулууру, болҕомтону ирдиир, мэйиини сайыннарар оонньуу айбытым.
Елена Алексеева, Ытык Күөл «Сулусчаан» оҕону сайыннарар киинин сэбиэдиссэйэ:
Быйыл «Арылы кустук» ситим тэриллибиппит 11-ис сыла. Биир дойдулаахпыт, ытыктыыр киһибит Екатерина Чехордуна санаатын ылынан, олоҥхо педагогикатыгар «Сэдип» технологияны арыйыыга үлэни саҕалаабыппыт. Билигин бу технологиянан үлэ араас хайысхатын ыыттыбыт. Бүгүн турар быыстапкабыт 2017 сылтан саҕаламмыта. Аан бастаан саҕалыырбытыгар «Олоҥхо дойдутун оонньуулара» диэн ааттаах этэ. Сахалыы толкуйбут даҕаны, олоҥхобут даҕаны геммытыгар баар буоллаҕа. Ону уһугуннарар сыалтан маннык тэрээһиннэри ыытабыт. Саамай улахан сыалбыт — саха оҕотун сахалыы тыыннаах иитии. Кэнники кэмҥэ кэтээн көрдөххө, төрөппүттэр олус уларыйдылар, төрөөбүт тылларыгар, өбүгэ үгэстэригэр эргийдилэр, оҕону сахалыы иитиигэ наһаа улахан болҕомто уурар буоллулар. Холобур, Тааттаҕа оҕолор уһуйааны, алын кылааһы, оскуоланы бүтэрэллэригэр бары олоҥхону куолаан толорон бүтэрэллэр. Үлэбит үтүө түмүктэрэ бу курдук аһыллан истэхтэрин аайы, биһиги үлэлиир баҕабыт күүһүрэн, улаатан, оҕолорбутун кытта тэҥҥэ көтөн иһэр буоллахпыт.
Олоҥхону оҕоҕо, ыччакка тарҕатар сыаллаах быыстапка көрөөччүлэр биһирэбиллэрин ылла. Кыратыттан улаханыгар тиийэ араас оонньууну оонньоон, саха төрүт үгэстэрин кытта билистилэр. Бука бары сомоҕолоһон, кэлэр кэнчээри кэскилбитигэр олоҥхо туһунан кэпсиэххэ, олоҥхо оонньуурдарын оонньотуохха!
keskil14.ru