«Үлэһит киһи диэн кимий?» диэн ыйытыыга хоруйдаары биһиги нэһилиэкпит биир тутаах урбаанньытыгар Петрова Евдокия Ивановнаттан интервью ыларга сананныбыт:
- Евдокия Ивановна, үтүө күнүнэн! Бэйэҕит туһунан билиһиннэриэххит дуо?
Дорооболоруҥ, мин урбаанньыт быһыытынан үлэлээбитим номнуо 10 сыл буолла. Бастаан Нөмүгү нэһилиэгэр 2016 сыллаахха доставка суши, пиццы «Вкус моря» диэн арыммыппыт. Онтон бу билигин номнуо сыл буолан эрэр «Утум» диэн ааттаах бэлэм астаах маҕаһыын арымыппыт.
- Бастаан туох ыараханнары көрсүбүккүтүй?
Бастаан саҕалыырбытыгар үлэһиттэри буларга, оборудование ыларга ыарахан этэ, тоҕо диэтэр ас астыыр оборудованиялар сыаналаахтар. Оччолорго 2017 сыллаахха Хаҥалас улууһун уонна Нөмүгү нэһилиэгин дьаһалтата көмөлөһөн, социальнай контракт ноҥүө кыттан наадалаах оборудованияларбытын барытын ылбыппыт. Онтон ыла үлэбит күүстээхтик саҕаламмыта. Кыралаан кэҥээн испиппит. Күн аайы сакаас бөҕө киирэн, дьон сөбүлээн бу өр сыллар тухары үлэлээн, ол идиэйэттэн сиэттэрэн бу билиҥҥи маҕаһыыммыт үлэлии турар. Биһиги маҕаһыыммытыгар продукта араас көрүҥэ, бастакы наадалаах табаардартан саҕалаан иһиттэргэ, кондитердар туттар тэриллэригэр тиийэ баар. Уонна сүрүнэ диэн бэлэм астар атыыга бааллар. Ол курдук: салааттар, бурдук ас арааһа, иккис блюдолар. Нэһилиэк дьоно ордук бэлэм астары ылаллар. Биһиги хас биирдии ыалга ийэлэр үлэлэрин чэпчэтээрибит маннык толкуйдаах маҕаһыыны арынан үлэлэтэ турабыт.
- Үлэhит киhи диэн хайдах буоларга кимнээх үөрэппиттэрэй, кимнээҕи холобур курдук көрөҕүт?
Мин бэйэм Сэбиэскэй Сойуус саҕана төрөөбүт киһи буоламмын, туох баар үлэни барытын сатыыбын, кыайабын. Оскуола оҕото эрдэхпиттэн хотоҥҥо үлэлээн саҕалаабытым, онон туох да үлэттэн толлубаппын. Киһи элбэх баҕа санаалаах буоллаҕына, барытын кыайар. Мин холобур оҥостор киһим Арсен Томскай буолар. Бары билэргит курдук кини элбэҕи ситиспит, күүстээх санаалаах үлэһит киһи диэн көрөбүн.
- Бу үлэҕитигэр ордук тугу сөбүлүүгүт?
Мин дьон үөрэрин туһугар үлэлиибин. Миигин үөрдэр дьонум диэн мин клиеннарым буолаллар. Кинилэр үөрүүлэрэ миигин кынаттыыр, үөрбүт харахтарын көрдөхпүнэ наһаа дьоллонобун.
- Идэҕит инники кэскилин эһиги хайдах көрөҕүт, туох сүрүн сыаллары туруораҕыт?
Мин бэйэм былаан киһитэбин. Эрдэттэн барытын бэлиэтээн, сурунан, былааннан иһэбин. Уонна ону ситиһэр гына түүннэри да күнүстэри да үлэлиибин. Мин үлэм — өй үлэтэ буолар, атыннык эттэххэ генератор. Ол иһин урбаанньыт диэн барыта толкуй, сыаллаах-соруктаах, барыта сааһыланан, бириэмэтин сөпкө тутуһан үлэлиир-хамсыыр киһи буолар. Сыалбытын ситистэхпитинэ дьол буолар. Ол туһугар биир да өрөбүлэ суох куруук үлэ эрэ туһунан толкуйдуубут. Онон биһиги маҕаһыыммытыгар олус киэҥ былааннардаахпыт. Быйыл биир эрэ сыл буоллубут, өссө да кэҥии туруохпут.
- «Үлэ киhини киэргэтэр» диэн этиини хайдах өйдүүгүт?
Үлэ кырдьыктыы киһини киэргэтэр, тоҕо диэтэр үлэһит киһи хаһан даҕаны өлөн-охтон биэрбэт. Үлэһит киһини «сатабыллаах саһыл саҕалаах» диэн мээнэҕэ эппэттэр. Толкуйдаа, үлэлээ, барытын кыай диэн буолар. Мин олохпор девииһим инник буолар.
- Инники көлүөнэҕэ баҕа санааларгыт.
Инники көлүөнэҕэ баҕарыам этэ: элбэхтэ кинигэтэ ааҕыҥ, үөрэххитигэр кыһаллыҥ уонна туохтан да толлубакка үлэһит киһи буола улаатыҥ.
Иванна МОРДОВСКАЯ, ХI кылаас,
Илона ШАДРИНА, IХ кылаас,
Ой орто оскуолата, Хаҥалас улууһа