С.А. Новгородов аатынан Чурапчы орто оскуолатын үөрэнээччилэрэ олоҕу-дьаһаҕы хааччыйар улуус тэрилтэлэригэр сырыттылар, инники баһылыан баҕарар идэлэрэ дьиҥ олоххо туох суолталааҕын ыкса билистилэр.
***
Балыыһа: Быраас олоҕун тухары үөрэнэр
Бастакы чиэппэри түмүктүү Х естественнэй кылаас үөрэнээччилэрэ Чурапчы кииннэммит балыыһатыгар экскурсияҕа сырыттыбыт.
Балыыһа үрдүк категориялаах сиэстэрэтэ Ирина Гаврильевна Салгынова балыыһаны сиһилии көрдөрдө, хас биирдии отделение туһунан ымпыгар-чымпыгар тиийэ сэһэргээтэ. Кылааспыт улахан аҥара доруобуйа харыстабылын эйгэтигэр үөрэнэн үлэлиэн баҕарар буолан, олус интэриэһиргээн иһиттибит, көрдүбүт.
Быраас идэтэ ыраас, чэпчэки дии саныыр этибит да, илэ хартыынаны көрөн сөхтүбүт. Сорох оҕолорбут хирургия өттүн сэҥээрдилэр, сорохтор лабораторияны сэргээтилэр. Лаборатория сэбиэдиссэйэ Л.И. Григорьева идэтигэр бэриниилээх киһи буолара тута көһүннэ, үлэтин туһунан кэпсээн, биһиэхэ көрдөрөн биэрбитэ туһалаах буолла. Кини: «Быраас буолар диэн улахан эппиэтинэс, бу идэни талбыт киһи туохтан да сиргэммэт, бэйэтигэр эрэнэр, дьону таптыыр буолуохтаах, олоҕун тухары үөрэнэр», – диэбитигэр сөпсөстүбүт.
Алина ТУРГУНБЕКОВА, Х естественнэй кылаас
***
Баһаарынай чаас: Бэйэҕин кыанар буолуохтааххын
VIII технологическай кылаас оҕолоро салайааччыбытын Николай Валерьевич Захаровы кытта Чурапчытааҕы баһаарынай чааска экскурсияҕа сырыттыбыт. Баһаарынайдар сүрдээх ыарахан үлэлээх дьон буолалларын эрдэттэн да билэр этибит. Бу тэрилтэ хайдах үлэлээн олорорун илэ харахпытынан көрбүппүтүн астынныбыт.
Караулунан суукка устата хоно сытан дьуһуурустубалыыллар эбит. Онно сөптөөх гына ас астанар кухнялаахтар, сынньанар сирдээхтэр. Ыарахан үлэҕэ сылдьар буоланнар, бэйэлэрин эт-хаан өттүнэн бэйэлэрин кыанар буолуохтаахтар. Ол иһин баһаарынай чаас иһигэр тренажердаах саала баар эбит. Ким баҕалаах эрчиллэр.
Массыыналарын уонна баһаарга кэтэр таҥастарын интэриэһиргээтибит. Бу туһунан баһаарынай чаас үлэһитэ Егор Захаров сиһилии кэпсээтэ. Таҥастарын ыйааһына ыарахан баҕайы буолар эбит. Аҥардас ол да иһин бэйэҕин кыанар буолуохтааххын. Массыыналара куруук толору уулаах тураллар эбит, эбии саҥа массыына кэлбит. Сигнал хаһан баҕарар киириэн сөп, күнүс да, түүн да, онон бэлэм олороллор.
Иванна ЛОПАТЫРЕВА, VIII тех. кылаас
***
Улуус дьаһалтата: Хас биирдии идэ эппиэтинэс
Биһиги кылаас улуус дьаһалтатын үлэтин-хамнаһын кытта билистибит. Дьаһалта специалистара хас биирдии отдел туох эбээһинэстээх үлэлии олороллорун билиһиннэрдилэр. Баһылык солбуйааччылара ханнык хайысхалаах үлэни ыыталларын туһунан биллибит.
Кылааһым оҕолоро ЕДДС үлэтин олус сэҥээрдилэр. Тыа хаһаайыстыбатын үлэһиттэрэ СХПК оҥорон таһаарар бородууксуйатын туһунан кэпсээтилэр. Экономистар улуус үрдүнэн олорор дьон ахсааныттан саҕалаан биир киһи төһөнү аһыахтааҕар тиийэ суоттууллар эбит. Биһиги кылааспыт гуманитарнай хайысхалаах буолан юрист идэтин сэҥээрдибит, ыйытыыларбытыгар хоруй ылан астынныбыт.
Хас биирдии идэ тус-туһунан эппиэтинэһи үөскэтэрин, бүтүн улуус олоҕо-дьаһаҕар онтон улахан тутулуктааҕын өйдөөтүбүт.
Амелия ПИНИГИНА, Х гум кылаас
***
Социальнай харалта управлениета: Дьону кытта истиҥ сыһыан
Учууталбыт Ким Ньургуйаана Дмитриевна социальнай харалта управлениетыгар илдьэ сырытта. Биһигини Ольга Гаврильевна Баишева диэн специалист көрсөн кэпсээтэ, тэрилтэ тугу үлэлиирин билиһиннэрдэ. Социальнай харалта үлэһитэ дьону кытта үчүгэй, истиҥ сыһыаннаах буолуохтааҕын, хас биирдии киһиэхэ барытын быһааран, өйдөтөн биэриэхтээҕин биллибит.
Араас кыһалҕалаах дьон кэлэллэрин туһунан Ольга Гаврильевна кэпсиир. Кыаммат, кырдьаҕастар дьоҥҥо, анал байыаннай дьайыылар кыттыылаахтарын дьиэ кэргэттэригэр, улаханнык ыалдьыбыт, олох моһоллоругар түбэспит ыалларга көмө социальнай харалта нөҥүө оҥоһуллар эбит.
Бу хонтуора специалистара докумуон эрэ толороллор дии саныыр эбит буоллахпытына, билигин олох атын өйдөбүл үөскээтэ. Кинилэр бэйэлэрэ психолог курдуктар. Дьону кытта табатык кэпсэтэргэ маастардар. Ханнык үөрэххэ барыахха сөбүн туһунан бэрт үчүгэй сүбэлэри биэрдилэр.
Кира ПОИСЕЕВА, XI гум кылаас
***
Чурапчыга сылааһы тиэрдэр киин
Кылааспыт салайааччытын Анна Егоровнаны кытта гааһынан оттор кииҥҥэ экскурсиялаатыбыт. Гаас киинэ хайдах үлэлээн олорорун туһунан сиһилии билистибит. Тыас-уус быыһыгар үлэ күөстүү оргуйар эбит.
Гааһынан оттуллар киин Чурапчы нэһилиэгин үксүн сылааһынан хааччыйан олорор. Улахан тэрилтэлэртэн саҕалаан чааһынай ыаллар дьиэлэригэр тиийэ сылааһы биэрэр эбит. Киин тыаһа-ууһа олох тас өттүгэр таһаарбат гына толкуйданан оҥоһуллубут. Ис-тас өттө олус ырааһа сөхтөрдө. Бу экскурсияттан элбэҕи биллибит.
Кирилл ДЬЯЧКОВСКАЙ, Роберт БАТАРИН, Х тех кылаас
***
Чурапчытааҕы кииннэммит бухгалтерия
Биһиги Чурапчытааҕы кииннэммит бухгалтерияҕа тиийэ сырыттыбыт. Салайааччыта Туяра Викторовна үөрэ көрүстэ. Кини бухгалтердар хайдах үлэлээн олороллорун туһунан кэпсээтэ. Бухгалтерия диэн тугун сэргээн иһиттибит, сорохторго идэбитин таларга бу экскурсия наадалаах буолбута саарбаҕа суох.
Туяра Викторовна бухгалтер идэтин талбыт киһи үлэтигэр хайдах хаачыстыбаларын салайтарыахтааҕын туһунан кэпсээтэ, билиһиннэрдэ.
Коля АЛЕКСАНДРОВ, IX тех кылааc
