Мас тардыһыы – саха төрүт оонньууларын биир сүдү көрүҥэ. Бу көрүҥ былыр былыргыттан, өбүгэлэрбититтэн кэлбитэ. Билигин Аан дойду таһымыгар тэҥнэнэр буолла. Мас тардыһыы туһунан маҥнай XVII үйэҕэ Сибиир уонна Хотугу сирдэри үөрэтэр чинчийээччилэр суруйбуттара. Онтон XIX үйэҕэ моряктарга, Аляскаҕа уонна Хотугу Европаҕа киэҥник тарҕаммыта. 2000 сыллаахха «Азия оҕолоро» норуоттар икки ардыларынааҕы спортивнай оонньууларыгар туспа көрүҥ быһыытынан киирбитэ, бу аан дойду таһымыгар тахсыыга бастакы хардыылар этэ. 2003 сылтан Арассыыйаҕа мас рестлинг диэн аатынан тарҕанан, Арассыыйатааҕы спорт көрүҥнэригэр кииллэриллибитэ уонна ол сыллаахха Аан дойдутааҕы мас тардыһыытын федерацията олохтоммута. Билигин мас тардыһыыта бүтүн Аан дойдуга таҕыста, билиннэ, сайынна.
Ол курдук, «Манчаары оонньууларын» биир саамай тыҥааһыннаах, киһи барыта күүтэр сүрүн көрүҥэ — мас тардыһыы. Бүгүн, от ыйын 9 күнүгэр, «Дьулуруйар Ньургун Боотур» саҥа уораҕайга мас тардыһыыга финалга киирии иһин бастакы хапсыһыылар аастылар. Бүтүн өрөспүүбүлүкэттэн, Сахабыт сирин араас улуустарыттан саамай сымса, харса суох, бастыҥтан бастыҥ мадьынылара күөн көрүстүлэр. Хас биирдии күрэсчит тулуура, кыайыыга дьулуура, күүстээх бэлэми ааспыта киһи хараҕар тута быраҕыллар этэ.
Бүгүҥҥү мас тардыһыытын киирсиилэригэр саастарынан түөрт хайысхаҕа ыйааһыннарынан арахсан кыраһыабай киирсиилэри көрдөрдүлэр: оскуола оҕолоро, эр дьон, бэтэрээннэр уонна кэрэ аҥаардар. Бүгүҥҥү күннээх финалга киирии иһин күрэс маҥнайгы күнүгэр хас да мөккүөрдээх быһыы буолла, күрэсчиттэр саҥаттаан бэрэбиэркэни да көрдөспүт түгэннэрэ үөскээтэ. Уолаттарга уонна кыргыттарга 56, 62, 68, 74, 82, 90 уонна 90 элбэх ыйааһыннарга, икки хотторуу кэннэ тардыһыытынан туорууллар.
Оттон Мэҥэ Хаҥалас улууһун оҕолорун хомуур хамаандатыттан быйылгы күрэскэ элбэх мадьыны кэлэн кыттыыны ылла. Ыйааһын аайы эдэр кэскиллээх уолаттар күүстээхтэрин, бэлэмнээхтэрин көрдөрдүлэр уонна 3 мадьыны финалга тахсан, сарсын бастыыр иһин күрэхтэһиэхтэрэ. Олортон биирдэстэрэ Николай Солдатов, Аллараа Бэстээх 1№-дээх орто оскуолатын үөрэнээччитэ, бүгүҥҥү кыттыытын туһунан маннык үллэстэр:
Бүгүҥҥү кыттыыбар халлаан туруга туран биэрбэтэ, сииктээх соҕус, инчэҕэй уонна ардахтаах, онон халлаан туругунан бэлэмнэнэн кэлиэххэ наада. Холобур, дождевик, саппаас кроссовка уонна бэрчээккэ ылан. Тоҕо диэтэххэ, илииҥ инчэйдэ даҕаны, чэр бара турар, оттон аһара итии буоллаҕына, эмиэ, онон аһара итии буолбата эмиэ үчүгэй.
Аны сарсын уонна өйүүн, от ыйын 10-11 күннэригэр, муҥутуур кыайыылаах аатын ылар туһугар саамай долгутуулаах тиһэх киирсиилэр буолаллара күүтүллэр.
Сиһилии видео-матырыйаалбытыгар көрүҥ:
Александра Иванова суруйуута уонна кэпсэтиитэ, 9 кылаас, Дүллүкү, Үөһээ Бүлүү,
Дарина Иванова видеоҕа устуута, оҥоруута, 9 кылаас, Мэҥэ Хаҥалас, «Кэскил» оҕо медиа киинин эдэр кэрэспэдьиэннэрэ