Ханнык баҕар омук бэйэтэ төрүт уус-уран айымньылаах буолар: таҥастаах-симэхтээх, ырыалаах-хоһоонноох, үҥкүүлээх-битиилээх. Ол көмөтүнэн биһиги өбүгэлэрбит хайдах таннан, айан-тутан олорбуттара төрөппүттэртэн оҕоҕо бэриллэн күн бүгүҥҥэ диэри сүппэккэ-симэлийбэккэ сылдьар үтүө үгэс, кэрэһит буолар. Оттон билиҥҥи кэмҥэ ону тарҕатарга араас айар дьоҕур күрэхтэрин ыыталлар.
Күрэс төрүт көрүҥнэригэр XXII-с «Манчаары оонньууларын» чэрчитинэн от ыйын 8-9 күннэригэр маҥнайгытын ыытыллар өрөспүүбүлүкэтээҕи «Манчаары сулустара» айар күрэх сүрэхтэннэ. Манна араас улуустартан, ыраахтан-чугастан мустан, кыралартан саҕалаан саастаах дьоҥҥо тиийэ элбэх кыттааччы күөн көрүстэ, бэйэлэрин талааннарын көрдөрдүлэр, көхтөөх кыттыыны ыллылар.
Күрэх икки күн ыытылынна: бастакы күн уһуйаан иитиллээччилэрэ уонна үөрэх кыһатын оҕолоро кыттыыны ыллылар, оттон иккис күн — улахан дьон. Бастакы күн уопсайа 48 нүөмэри дьүүллүүр сүбэ көрдө. Хас биирдии кыттааччы ураты нүөмэрдэри көрдөрдүлэр, дьон интэриэһин тартылар, төрүт үгэс хатыламмат айымньыларын сырдаттылар. Ол курдук, оҕолорго лауреат үрдүк аатын Тааттатааҕы лиссиэй 9 кылааһын үөрэнээччитэ Алексей Саввин ылары ситистэ. Иккис күн түмүгүнэн, улахан дьоҥҥо Таатта Чөркөөҕүн ансаамбыла кыайыылаахтарынан ааттаннылар.
Хас биирдии кыттааччы кэрэ таҥаһын, уран үҥкүүтүн көрөн, дорҕоонноох куолаһын уонна баай тыллаах хоһоонун истэн киһи сэргиир, дууһата чэпчиир.
Бу күрэх аны кэлэр «Манчаары оонньууларыгар» салгыы ыытылларын күүтэбит, күрэх сандаархай сулуһа симэлийбэккэ тыгарын баҕарабыт.
Мария СИБИРЯКОВА суруйуута, XI кылаас, Чурапчы улууһа,
Дарина ИВАНОВА хаартыскаҕа түһэриитэ, IX кылаас, Мэҥэ Хаҥалас улууһа, «Кэскил» оҕо медиа киинин эдэр кэрэспэдьиэннэрэ