—Мааркыс! Мааркыс!
—Кэкэйикэ! Кэкэйикэ!
— Алаас-Вегас!
Суох, ити ханнык да Лас-Вегастан кэлбит Маркес туһунан буолбатах. Бу — Оҕо дыбарыаһын саалатыгар толору мустубут көрөөччүлэр, Саха КВН түмүктүүр оонньууларыгар киирбит хамаандаларга ыалдьан, хаһыытыыр саҥалара.
Өрөспүүбүлүкэ үөрэнээччилэрин ортолоругар киэҥ сэҥээриини ылар Саха КВН финала Дьокуускайга кулун тутар 30-31 күннэригэр буолан ааста. Барыта 10 бастыҥ хамаанда күөн көрүстэ: Уус Алдан Тумулуттан “Алаас-Вегас”, Эбээн-Бытантай Саккырыырыттан “Кэкэйикэ”, Мэҥэ Хаҥалас Маттатыттан “Абытайдар”, Нам Хатыҥ Арыытыттан “Мааркыс”, Сунтаар улуустааҕы гимназиятыттан “Дьүкээбил уоттара”, Сунтаар 2-с нүөмэрдээх оскуолатыттан “Шахмат”, Бүлүү Халбаакытыттан “Муммуттар”, Дьокуускайдааҕы Оҕо дыбарыаһыттан “Үрдэл”, Таатта Туора Күөлүттэн “Дьүлэй дьээбэлэрэ”, Нам 2-с №дээх оскуолатыттан “Оҕолор”.
Саха КВН оонньууларын төрүттэспит Маргарита Константиновна Петрова:
—Саха КВН сонун сүүрээнэ аан бастаан 1992 сыллаахха Чурапчыга саҕаламмыта. Петр Калачев тэрийбитэ. Ону Үөрэх министиэристибэтэ сэҥээрэн, 1997 сыллаахха Көр-күлүү театрын (Үүнэр көлүөнэ театра) кытта тэрийэн ыыппыта. Ол кэмҥэ оонньообут оҕолорбут Геннадий Охлопковтаах улаатан, бэйэлэрэ бу күрэхтэһиини илиилэригэр ылан, үүннээн-тэһииннээн, иилээн-саҕалаан, 2008 с. Саха КВН Лигатын олохтоон, билигин бу күрэхтэһии киэҥ сэҥээриини үөрэнээччилэр ортолоругар ылла.
Саха КВН-ҥа оонньообут оҕолорбут өрөспүүбүлүкэни салайар дьоһун дьон буола үүннүлэр. Ол тугу этэр? Ол аата бу көрдөөх күөн күрэс оҕо бэйэтигэр эрэллээх, сахалыы толкуйдаах, кыайыыга дьулуурдаах, дойдутугар бэриниилээх буола улаатарыгар улахан оруоллааҕын, сүҥкэн суолталааҕын.
—“Кэкэйикэ” финалга өрүү тахсар. Арай 2 сыл ким да дьарыктаабакка кыттыбатахпыт. Быйыл Евдокия Петровна Гутовская уонна “Кэкэйикэҕэ” бэйэтэ эмиэ оонньуу сылдьыбыт Юрий Васильевич Сотрудников ылсан, утумнаахтык бэлэмнээннэр, ситиһиилээхтик кытынныбыт. “Кэкэйикэ” диэн тыл эбээннииттэн “өрүү маннык” диэн тылбаастанар. Онон өрүү маннык Саха КВН-ҥа түмсэ туруоххайыҥ, — дииллэр ыраах Эбээн-Бытантайтан кэлбит Саша Сотрудникова, Константин Сыроватскай.
“Күндү күлүүк” («Мисс КВН») үрдүк ааты күүстээх куоластаах, сытыы-хотуу, ааттаах артыыс Сайаана Кузьмина (Туора Күөл, Таатта) ылла. “Көрдөөх көкөт” («Мистер КВН») – дьээбэлээх-хооболоох Илья Петров (Сунтаар).
Хамаандалар “Тоҕо миэхэ оруол тиксибэтий?” диэн тиэмэлээх бэйэни билиһиннэриигэ, Инстаграмҥа анаан устубут вайн күрэҕэр, булугас өйү тургутар “разминкаҕа”, кылгас көрүдьүөстэри кэпсиир “биатлоҥҥа”, салайааччы кыттыылаах “Мин уруккуттан этиэхпин баҕарабын…” диэн “СТЭМ”-ҥэ уонна “20 сыл ааспытын кэннэ” диэн ырыалаах дьиэтээҕи сорудахха куоталастылар.
Дьүүллүүр сүбэҕэ Саха КВН-тан үүнэн тахсыбыт вайнердар, КВН-щиктар, киинэ артыыстара үлэлээтилэр.
Бастакы миэстэни ылбыт «Мааркыстары» (Аппааны, Нам) көр-күлүү жанрын баһылаабыт учуутал Матрена Егоровна Винокурова-Мото Куо дьарыктыыр буолан, оҕолоро бэйэтин курдук артыыстар, сыанаҕа холкутук тутта-хапта сылдьаллар уонна кыайыыга эрэллээхтэр. Миниатюралара толкуйдатар, сүбэлиир, олох сыаннастарын өйдөтөр түмүккэ аҕалалларынан уратылаахтар.
«Абытайдар» (Матта, Мэҥэ Хаҥалас) абытай уһун уонна абытай «курутуой» кыыстара да аҥаардас былааһы ылар. Саамай кэрэхсэбиллээҕэ, кинилэр оонньуулара ситимнээхтик толкуйдаммыт ис хоһоонноох. Холобура, аныгы үйэ Бэйбэрикээнэ аһары элбэх кредиккэ киирэн, ипотекаҕа ыйанан, 5 ынаҕыттан ордон хаалбыт соҕотох Маҕааччыйатын сүүскэ биэрэ сатыыра туспа остуоруйа. Олох курус көстүүтүн күлүүлээхтик көрдөрдүлэр. Кинилэр II миэстэ буоллулар.
Оннооҕор улуу Фредди Меркьюри «The Show Must Go On» ырыатын сахалыы толорор кыахтаах, оннук күүстээх куоластаах «Дьүлэй дьээбэлэрэ» (Туора Күөл, Таатта) эрэллээхтик үһүс буоллулар. «Тоҕо наһаа ырыаһыттарый?» — диэтэххитинэ, кистэлэҥин бэйэлэрэ биллэрдилэр: салайааччылара Геннадий Васильев музыка учуутала, уруккута «Дайыы» бөлөх ырыаһыта эбит.
«Ылдьаа ыччаттарыгар» оонньообут Вячеслав Жирков билигин бэйэтэ КВН хамаандатын тэрийэн кытыннара сылдьара хайҕаллаах. Ол курдук, Нам 2-с оскуолатын «Оҕолоро» бэркэ кытыннылар, «Саха КВН уруога диэн баара буоллар», — диэн эттилэр.
Өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн КВН хамаандатын бэйэтинэн эрчийэр дириэктэр, оҕолоро этэллэринэн, «единственный экземпляр в мире» ханна олороро буолуой? Бүлүү Халбаакытыгар! Оскуола дириэктэрэ Гаврил Иннокентьев КВН оонньууларын өйүүр, «Муммуттар» хамаанданы салайар.
Нууччалыы эйгэлээх куорат сиригэр сахалыы тыыны киллэрэр, төрөөбүт тылга уһуйар «Үрдэл» хамаанда (Оҕо дыбарыаһа) бэркэ кытынна. Салайааччы Николай Корякин, бэйэтэ «Маҕарас маладьыастарыттан» үүнэн тахсыбыт буолан, оҕолорун бэркэ эрчийбит.
Сунтаар 2-с оскуолатыттан «Саахыматтар» КВН «үрүҥ-хара» түһүмэхтэрдээх дуоскатын устун ферзь курдук көҥүллүк хаама сырыттылар. Кэлэр сырыыга, учууталлара Д.А. Михайлов этэринии, «харахтарын уота бу курдук умайа сырыттаҕына, салайааччылара умуллубатаҕына», дьэ кырдьык, саахымат хоруолун коронатын ылар кыахтаахтар. Кытаатыҥ!
Сунтаартан тахсыбыт «Буойун сахалар» вайнердар (уруккута КВН-щиктар) үтүө сабыдыаллара быһыылаах, бу бөһүөлэктэн финалга икки хамаанда кытынна!!! Сунтаар гимназиятыттан «Дьүкээбил уоттара» суһумнуу чаҕылыйдылар. Дэлэҕэ «Көрдөөх көкөт» кинилэртэн талыллыа үһү дуо?!
Саккырыырдар аҥаардас ыллаан саҥардахтарына да, күлсүү-салсыы улаата түһэр. Оттон туундара туһунан дьээбэлээхтик тугу эмэ эттилэр эрэ — быара суох бараллар. Ити «фишкаларын» «Кэкэйикэ» хамаанда билэр, ону куоһур оҥостон, өрүү маннык ситиһиилээхтик кыттар. Маладьыастар!
Лас-Вегаска да сотору тиийиэхтэрэ эбээт — «Алаас-Вегастар» (Тумул, Уус Алдан). Ол курдук кинилэр үрдүк таһымнаахтар, бэлэмнээхтэр уонна кыайыыга дьулуурдаахтар.
Сырдатта Анисия Иевлева.