Ааспыт үйэ сүүрбэһис сылларыгар ийэ тылы хараанныыр биир үлэ туһунан билиһиннэриэм. Ыраахтааҕылаах Арассыыйа саҕана сахалыы тылынан хаһыат да, кинигэ да тахсыбат этэ. Оттон аптаныамыйа Ийэ тылынан саҥарар, суруйар, бэчээт тыла сайдар кыаҕын биэрбитэ. Ол курдук сахалыы тыл судаарыстыбаннай тыл буолбута.
1923 сыл ахсынньы 3 күнүгэр Саха АССР саламтата таһаарар дьаһаллара нууччалыы уонна сахалыы тылынан, ол аата икки тылынан, тахсалларын туһунан уураах тахсыбыта. Уураах иккис пуунугар уураахтар, дьаһаллар сахалыы тылынан бэчээттэнэллэрэ босхо буолуохтаах диэн. Юстиция народнай комиссариата (билиҥҥинэн бырабыыталыстыба миниистирдэрэ) тылбааһы оҥоруохтаах, өскө тылбаасчыта суох буоллаҕына биир эппиэттээх киһини аныахтаах диэн үһүс пууҥҥа суруллар.
Совнарком бэрэссэдээтэлэ И.Н. Барахов бу уурааҕар эбии тугу бэлиэтээбитий диэтэххэ маннык. Уураах олоххо киирэригэр народнай комиссардар анал тылбаасчыты аныахтарын эбэтэр наймылаһыахтарын сөп диэн. Онон эдэр өрөспүүбүлүкэ сайдарыгар тахсар уураахтары, дьаһаллары сахалыы тылбаастаныахтаах бастакы дьаһалы И.Н. Барахов таһаарбыта. Мантан сиэттэрэн тылбаас үлэтэ күүһүрбүтэ, тэтимирбитэ.
Евдокия Семенова, И.Н. Барахов аатынан СӨ судаарыстыбаннаһын музейын үлэһитэ.