Сэтинньи 25 күнүгэр Саха Өрөспүүбүлүкэтэ Олоҥхо күнүн күргүөмнээхтик бэлиэтиир. Таатта улууһун Игидэй нэһилиэгэр Эдуард Карлович Пекарскай сыылкаҕа кэлэн олорон, саха норуота тыла сайдарыгар үйэлэргэ өлбөт-сүппэт кылааты киллэрбитэ. Биир боччумнаах үлэтинэн саха фольклорун хомуйан-түмэн «Образцы народнай литературы якутов» диэн кинигэни таһаарыыта буолар. Бу кинигэҕэ биир дойдулаахпыт К.Г. Оросин «Дьулуруйар Ньургун Боотур» олоҥхону ыаллыы сытар Дьүлэй нэһилиэгин олоҥхоһутун Миинэ уола Дьөгүөссэни ыллатан аан бастаан сурукка киллэрбитэ. Онон Игидэй нэһилиэгэ олоҥхоҕо суолта ууран үлэлэһэр нэһилиэк буолар.
А.Ф. Бояров аатын сүгэр Норуот айымньытын дьиэтэ Олоҥхо күнүгэр анаан дириҥ ис хоһоонноох тэрээһини ыытта. Бу тэрээһиҥҥэ нэһилиэк түмсүүлэрэ, оскуола оҕолоро кыттыыны ыллылар. Тэрээһини Анна Владимировна Лопатина салайааччылаах «Ситим» итэҕэл түмсүүтэ арыылаах алаадьылаах, саламааттаах алгыһынан аста. Алгыһы Галина Владимировна Лопатина толордо. «Удьурхай» олоҥхоһуттар бөлөхтөрө «Дьулуруйар Ньургун Боотур» олоҥхоттон быһа тардыыны толордулар.
«Оҕо Тулаайах» бастакы ырыатын толордо: Анна Владимировна Лопатина.
«Оҕо Тулаайах» иккис ырыатын толордо: Матаннанова Мавра Павловна.
«Кыыс Ньургун» ырыатын толордо: Лопатина Галина Владимировна.
Оскуола үөрэнээччилэрэ бырагыраамма быһыытынан үөрэтэр олоҥхолорун өйтөн ааҕан кытыннылар. Бу бырайыак үгэскэ кубулуйбута номнуо ыраатта. Ол курдук:
5 кылаас. К.Г. Оросин «Дьулуруйар Ньургун Боотур» олоҥхотуттан быһа тардан өйтөн аахта. Сал. М.Р. Петрова, С.А. Васильева.
6 кылаас. С.С.Васильев-Борогонскай «Мөҥүрүүр Бөҕө» олоҥхотуттан быһа тардан өйтөн аахта. Сал. В.К. Ефимова, С.А. Иванова.
7 кылаас. У.Г. Нохсоров –Үстүүн Нохсоороп «Дыырай Бэргэн» олоҥхотуттан быһа тардан өйтөн аахта. Сал. В.К. Ефимова, Л.Н. Захарова.
9 кылаас С.С. Васильев-Борогонскай «Эрчимэн Бэргэн» олоҥхотуттан быһа тардан өйтөн аахта. Сал: В.К. Ефимова, Н.Б. Баннова.
Салгыы Игидэйдээҕи модельнай библиотекаҕа олоҥхо дьыктаан суруйуу аахсыйатыгар кытынныбыт. Библиотека сэбиэдиссэйэ Жулева Кристина Алексеевна көҕүлээһинэн Лопатина Галина Владимировна кэлбит дьоҥҥо дьыктаан суруйтарда. Акцияҕа кыттыбыт дьон Саха Өрөспүүбүлүкэтин Национальнай библиотекатыттан «Туоһу сурук» тутан үөрдүбүт.
Мария Иннокентьевна Ермолаева салгыы түмсүүлэртэн иккилии киһилээх хамаанда туруоран, “ТОК” оонньууга ыҥырда. Барыта 6 түмсүү кыттыыны ылла.
«Иэйии» литературнай түмсүүттэн кыттыыны ыллылар: А.С. Жулева, В.К. Ефимова. Бэтэрээн сэбиэтэ түмсүүттэн кыттыыны ыллылар: А.К. Аргунова, Р.И. Унаров. “Көмүс күһүн” үҥкүү түмсүүттэн кыттыыны ыллылар: Т.В. Лопатина, В.Ф. Марков. “Ситим” итэҕэл түмсүүтүттэн кыттыыны ыллылар: А.В. Лопатина, Г.В. Лопатина. “Оһуор тойуга” иистэнньэҥнэр түмсүүлэриттэн кыттыыны ыллылар: М.С. Лебедева, О.И. Нехчеонова. “Алаас оһуордара” үҥкүү түмсүүтүттэн кыттыыны ыллылар: М.П. Матаннанова, С.С. Пахомова.
Олоҥхоҕо сыһыаннаах сүрдээх элбэх эрийсиилээх, эмиэ да көрдөөх-күлүүлээх,оонньуулаах түһүмэхтэри ааһан миэстэ маннык таҕыста:
1 миэстэни эрэллээхтик ылла: Анна Владимировна, Галина Владимировна Лопатиналар “Ситим” итэҕэл түмсүүтэ.
2 миэстэни ылары ситистэ: М.С. Лебедева, О.И. Нехченова кыттыылаах “Оһуор тойуга” иистэнньэҥнэр түмсүүлэрэ.
3 миэстэни ылары ситистэ: Т.В. Лопатина, В.Ф. Марков кыттыылаах “Көмүс күһүн” үҥкүү түмсүүтэ.
Атын кыттыбыт хамаандалар бука бары тэрийээччилэртэн Туоһу сурук, сыаналаах бириис тутан үөрэн-көтөн тарҕастыбыт. Бу курдук Игидэй нэһилиэгэр саханы саха дэппит Олоҥхобут күнүн олус үчүгэйдик бэлиэтээн аастыбыт.
Варвара Ефимова, саха тылын уонна литературатын учуутала.
keskil14.ru