Хос эhэм Семен Дмитриевич Лазарев (1919-1990 сc.) Улуу Ильмень кыргыһыытын хорсун сэрииhитэ.
Хос эhэм Семен Дмитриевич 1942 с. бэс ыйыгар бэбиэскэ туппута. Уралга сулууспалыы сылдьан, 19-с туспа хайыhар бригадатыгар түбэспитэ, Новгородскай уобалас Старай Русса оройуонугар бастакы сүрэхтэниитин ааспыта. Кэлин 26 стрелковай дивизия 87-с стрелковай полкатын састаабыгар, эмиэ киирэн Старай Русса оройуонугар инники кирбиигэ киирбитэ. Сэрии хонуутугар стрелок быhыытынан 1-кы Ударнай Армия Хотугулуу-Арҕаа фронугар, Старай Руссаҕа икки сырыыга иккиэннэригэр кырыктаах кыргыhыыларга кыттыбыта. 1943 с. ыараханнык бааhырбыта, 1944 с. олунньуга сэрии инбэлиитэ буолан дойдутугар эргиллибитэ. Аҕа дойду сэриитин бастакы истиэпэннээх уордьаннаах.
Мин хос эhэм Семен Дмитриевич сырдык кэриэhин, Кыайыыны уhансыбыт хорсун быhыытын умнубакка, үйэттэн үйэҕэ махтана туруохпут.
Быйыл оскуоланы бүтэрэр эдьиийим Сайыына Лазарева хос эһэтигэр анаабыт хоһоонун ыытабыт. Салгыы эдьиийим суруйар:
Нэһилиэкпит биир киэн туттар киһитэ Семен Дмитриевич уоттаах сэрииттэн эргиллэн кэлэн, таһаарыылаахтык үлэлээн, дириҥ ытыктабылы ылбыта. Сырдык кэриэһин оҕолоро, сиэннэрэ, аймах-билэ дьоно үрдүктүк тутабыт. Хос эһэм сэрии кэминээҕи сылларын хоһоонунан суруйан сырдатабын:
Хос эһэм «Улуу Ильмень» хорсун сэрииһитэ
Киэн туттар киһим —
Мин хос эһэм,
Ийэтэ эрдэ өлөн
Үөрэх диэни билбэккэ
Үлэ күүстээх үөһүгэр
Туруулаһа сылдьыбыта.
Эмискэ ыраас халлааҥҥа,
Этиҥ эппитинии
Ийэ Дойдуга өстөөх саба түспүтэ.
Мин оскуолам олбуорун иһиттэн
Бары учууталлары кытта,
Нэһилиэк ыччаттара
Уоттаах сэриигэ барбыттара.
Поеһынан, хайыһарынан
Барыта 8000 км сири айаннаан
Ильмень күөлгэ тиийбиттэрэ.
19-с хайыһар биригээдэтэ
Улуу Ильмень мууһунан
Өстөөх диэки кимэн киирбиттэрэ.
Үөһэттэн буомба бырахпыттар,
Утары пулемет ытыалыыр
Күөл мууһа алдьанан
Үгүстэрэ тыыннаахтыы тоһуурга
Тымныы ууга тимирэн сырдык тыыннара быстыбыта.
Эһэм доҕотторун сүтэрэр
Ыар аһыыны билбитэ.
Мин эһэм инники кирбиигэ сылдьан
Тохтоло суох ытыалаһан
Өстөөҕү самнарыспыта
Хорсуннук «Улуу Ильмеҥҥэ» сэриилэспитэ.
Кэлин Лобат өрүскэ
Старай Русса куоратыгар
Уоттаах сэрии толоонугар
Кыайыы иһин киирсибитэ.
Иккитэ ыараханнык бааһыран,
Аҕа дойду сэриитин
Бастакы истиэпэнннээх уордьанын ылан
Эргиллибитэ дойдутугар.
Үлэ үөһүгэр түспүтэ.
Туруулаах тутуу үлэтигэр үлэлээбитэ.
Оҕолонон-урууланан
Олох дьолун билбитэ.
Аны сэрии буолбатын
Оҕо, ийэ аймамматын,
Өрүү ыраас халлаан
Эйэ, дьол буоллун!
Суруйдулар В.С. Яковлев-Далан аатынан Кытаанах орто оскуолатын 3 кылааһын үөрэнээччитэ Кюннэй Лазарева уонна 11 кылаас үөрэнээччитэ Сайыына Лазарева.
Ыам ыйын 6 күнэ, 2024 сыл.
keskil14.ru