Бэс ыйын 4 күнэ. «Боотур Уус сыдьааннара» муниципальнай бырагыраама чэрчитинэн, «Оҕо саас уйгулаах ыһыаҕа» диэн Чурапчы улууһун оҕо аймаҕын Үрүҥ Тунах Ыһыаҕа Маҕаайы алааһыгар үөрүүлээхтик буолан ааста.
Ыһыах кэмигэр «Боотур Уус сыдьааннара» муниципальнай бырагыраама туһунан Чурапчы улууһун үөрэҕин управлениетын салайааччытын Юрий Павлович Посельскайы кытта көрсөн кэпсэттибит.
Юрий Павлович кэпсээбитин курдук, «Боотур Уус сыдьааннара» бырагыраамма Чурапчы улууһугар иккис үөрэх дьылын толору үлэлиир. Биллэн туран, ханнык баҕарар бырагыраамма бастаан дириҥ толкуйтан оҥоһуллан тахсар.
– Бу күҥҥэ диэри норуот быһыытынан илдьэ кэлбит сыаннастарбытын, төрүт үгэстэрбитин кэлэр көлүөнэбитигэр, кэнчээри ыччаттарбытыгар хайдах иҥэрэр уонна ону барытын кинилэр сайдыыларыгар хайдах сөптөөхтүк туһанар туһунан барытын сааһылаан бырагыраамма оҥоһуллуон наада диэн улууспут баһылыга Степан Анатольевич Саргыдаев үөрэх управлениетыгар улахан соругу туруорбута. Ону таһынан оҕону иитиигэ улахан болҕомтобутун ууруохпутун наада диэн Ил Түмэн депутата Михаил Дмитриевич Гуляев Чурапчы улууһун педагогическай общественноһыгар туһаайан эмиэ эппитэ. Онон улууспут баһылыгын, Ил Түмэн депутатын соруктарын ылынан, ырытан бараммыт “Боотур Уус сыдьааннара” бырагыраамманы оҥорон саҕалаабыппыт, – диэн кэпсиир Юрий Павлович Посельскай.
Бырагыраамма саха тылыгар, саха төрүт үгэһигэр олоҕуран оҥоһуллубут. Улууска иитии эйгэтигэр ыытыллар үлэлэр барыта сааһыланан, “Боотур Уус сыдьааннара” бырагырааммаҕа хайысхаларынан аттарыллан киирбиттэр.
– Оҕо бастаан дьиэ кэргэнин, хантан силистээҕин-мутуктааҕын, төрдүн-ууһун туһунан билиэхтээх. Эбээ, эһээ, хос эбэ, хос эһэ, ийэ, аҕа толору аатын-суолун билиэхтээх диэн туран үөрэх тэрилтэлэригэр төрүччүнү үөрэтии күүскэ ыытыллар. Оҕо төрөөбүт улууһун, нэһилиэгин дьонун-сэргэтин, дьарыгын, историятын эмиэ билиэхтээх. Оҕо саадыгар, оскуолаҕа үөрэх, иитии ирдэбиллэригэр сөп түбэһиннэрэн, ыытыллар үлэлэр барыта төрөөбүт дойдуну кытта ыкса ситимнээхтэр, – диэн этэр Юрий Павлович.
Бэс ыйын 4 күнүгэр буолан ааспыт Оҕо аймах ыһыаҕа “Боотур Уус сыдьааннара” бырагыраамма иһинэн ыытыллар.
Оҕолор сыл устата оҕо саадыгар, оскуолаҕа үөрэх дьылын устата саха төрүт үгэстэрин туһунан тугу билбиттэрин, үөрэппиттэрин – барытын ыһыах түһүлгэтигэр дьиҥнээхтик көрөллөр. Онон бу ыһыах оҕолорго олус чугас уонна суолталаах.
– Быйылгы ыһыахпыт икки тыһыынчаттан тахса оҕону түмтэ. Оҕолор төрөппүттэрин, учууталларын, иитээччилэрин кытта ыһыах түһүлгэтигэр мустан быыстапкаларга, куонкурустарга, күрэхтэһиилэргэ үөрэ-көтө кыттыыны ыллылар, – диэн этэр үөрэх управлениетын салайааччыта.
Биһиги Юрий Павловичтан бу бырагыраамма туох түмүгү биэрбитин уонна салгыы хайдах үлэлиирин туһунан ыйыталастыбыт.
– “Боотур Уус сыдьааннара” бырагыраамма оҕо киһи буолан ситэн-хотон тахсыытыгар туһуланар. Эппитим курдук, иккис сылын үлэлиир. Түмүк туһунан этэр билигин эрдэ дии саныыбын. Ол эрэн ситиһиилэр бааллар. Холобур, “Төрүччү” бырайыак чэрчитинэн, Оҕо ыһыаҕар “Мин эһэм, эбэм – Улуу Кыайыыны уһансыбыттара” диэн түһүлгэ ыытылынна. Ааспыт сылга Н.Е. Мординов-Амма Аччыгыйа аатынан “Кэскил” оҕо бэчээтин кытта “Төрүччү” бырайыагынан “Дьиэ кэргэним үйэлээх баайа” быыстапка тэриллибитэ. Оҕолорбут, төрөппүттэрбит төрүттэрин-уустарын үөрэтэргэ сүрдээх улахан интэриэстээх буоллулар уонна маны наадалаах диэн өйдүүллэр. Инникитин бу бырагыраамма хайдах үлэлиэҕэй диэн этэр буоллахха, бу бырагыраамма тохтоон хаалбат. Хас үөрэх дьылын аайы салҕанан баран иһэр. Сылларынан барытын арааран, аттаран олоробут. Бырагыраамма олоххо киириитин түмүгүнэн ырытыы, тэҥнээн көрөөһүн үлэтэ ыытыллар. Туруорбут сорукпутун аны 4-5 сылынан ситиһиэхпит дии саныыбын, – диэн Юрий Павлович Посельскай бырагыраамма олоххо киириитин туһунан санаатын үллэһиннэ.
Оҕо ыһыаҕар Семен Андреевич Новгородов аатынан Чурапчы орто оскуолатын алын кылааһын учуутала Луиза Егоровна Максимованы көрсөн кэпсэттибит.
– Биһиги улуус оскуолалара “Боотур Уу сыдьааннара” бырагыраамма тула түмсэн иккис үөрэх дьылын түмүктээтибит. Үчүгэйэ диэн ханна олороргуттан тутулуга суох иитэр үлэҕэ биир ситимнээхтик үлэлиибит. Сылы устата иитэр үлэҕэ араас хайысхаллаах дьаһаллары ыытабыт. Уонна үөрх дьылын Маҕаайыга Оҕо ыһыаҕар көрсөн түмүктүүбүт. Сыл устата тугу билбиппитин, үөрэппиппитин – барытын ыһыах түһүлгэтигэр көрдөрөбүт. Онон ыһыахха кыттыы иитэр суолтата олус улахан. Оҕолорбут уһуйаан саастарыттан бэйэлэрин кытта өбүгэ ситимин иҥэринэн улааталлар. Ол барыта үөрэхтэригэр, киһи буолан тахсалларыгар улахан олугу уурар, – Луиза Егоровна Максимова санаатын үллэһиннэ.
Чурапчы улууһун үөрэҕириитин управлениетыгар ситиһиилээх үлэни баҕарабыт. “Боотур Уус сыдьааннара” бырагыраамма тула түмсүбүт үлэҕит ситиһиилээх буоллун!
Карина СИВЦЕВА, VIII «А» кылаас,
Ф.Г. Охлопков аатынан Майа орто оскуолата, Мэҥэ Хаҥалас,
Вадим КОЛЕСОВ, XI кылаас,
А.П. Илларионов аатынан Хайахсыт орто оскуолата, Чурапчы