Ахсынньы 11 күнүгэр биһиги оскуолабытыгар “Герой оскуолата” диэн ааттаах улуустааҕы патриотическай форум буолан ааста. Манна улуус оскуолаларын үөрэнээччилэрэ, учууталлара кыттыыны ылыллар. Мин Мэҥэ Хаҥалас улууһун үөрэҕириитин управлениетын начальнигын солбуйааччыта Филипп Александрович Стручкову кытта көрсөн кэпсэттим.
– Филип Александрович, биһиги оскуолабыт Аҕа дойду Улуу сэриитигэр сахалартан бастакы Сэбиэскэй Сойуус Геройа Федор Кузьмич Попов аатын сүгэр. Баатара – Федор Кузьмич төрөөбүт дойдута. Онон бу биһиэхэ барыбытыгар улахан эппиэтинэс дии саныыбыт. Эн санааҕар?
– Оннук. Арсений саамай сөпкө эттин. Оҕолортон итинник санааны истэр олус улахан суолталаах. Федор Кузьмич Попов аҥардас Баатарҕа, Мэҥэ Хаҥаласка эрэ буолбакка бу саха норуотун биир бастыҥ холобур буолар, киэн туттар киһибит. Тус бэйэм Федор Попову саха киһитин кыаҕын, күүһүн, модун санаатын холобурун быһыытынан көрөбүн. Тула өттүгэр барыта сэрии уотунан кутаара турдаҕына, эр санааны ылынан, күһүн алтынньы ыйга Днепр өрүһү бастакынан харбаан туораан, ньиэмэс фашистарын утары уоту аспыта. Кини оччолорго баара-суоҕа 21 эрэ саастааҕа. Федор Кузьмич Попов саамай ситэр-хотор сааһыгар Аҕа дойду Улуу сэриитэ саҕаланан, олоҕун сэрии толоонугар толук уурар. Кини кылгас олоҕун холобуругар эр санаалаах киһи дойдутун таптыыр, харыстыыр, дьонун-сэргэтин туһугар сүрэҕинэн-быарынан ыалдьар үтүө санаалаах буолар диэн көрөбүт. Федор Кузьмич кылгас олоҕо итинэн түмүктэнэн хаалбакка, бу кэм устата уонна инники да өттүгэр кини биһиэхэ тирэнэр тирэхпит буолар.
– Федор Кузьмич Попов аатын эн олоххор аан бастан хаһан истибиккиний?
– Аан бастаан оскуолаҕа үөрэнэ сылдьаммын билбитим. Мин бэйэм Табаҕа орто оскуолатын бүтэрбитим. Оскуолабытыгар музейдаах этибит. Онно Федор Поповка аналлаах стендэ баар этэ. Үһүс кылааска музейга экскурсияҕа сылдьаммын, Федор Попов аатын аан бастаан онно истибитим, хаартыскатын аан бастаан онно көрбүтүм. Ити кэмтэн ыла Федор Кузьмич туһунан билиим-көрүүм бэйэбин кытта тэҥҥэ улаатан, кэҥээр иһэр.
– Филипп Александрович, биһиги Сүөдэрбит аатын Мэҥэ Хаҥаласка эрэ буолбакка Саха сирин бары улуустарыгар, Арассыыйаҕа билэллэрин туһугар тугу гыныахтаахпытый?
– Билигин бүттүүн дойду үрдүнэн чэпчэкитэ суох кэм кэлэн турар. Бу кэмҥэ дойдуга бэриниилээх буолууну өрө тутаммыт патриотическай өйү-санааны тарҕатыыга үлэни ыытабыт. Дойдубут, улууспут, өрөспүүбүлүкэбит салалтата хас биирдии киһи геройу билиэхтээх диэн ситимнээх, ис хоһоонноох үлэни ыытыыга сүрүн соруктары туруорар. Биллэн туран, биһиги биир дойдулаахпыт Аҕа дойду Улуу сэриитигэр сахалартан бастакы Сэбиэскэй Сойуус Геройа Федор Кузьмич Попов аата биир бастакынан ааттанар. Бу форум биир үөрүүлээх түгэнинэн, “Оҕо саас сирдьиттэрэ” ресурснай киин Саха сиринээҕи салаатын салайааччыта Нюргуяна Владимировна Макарова “Именем твоим, ГЕРОЙ!” диэн сабыс-саҥа кинигэни аҕалан туттарда. Арассыыйа 89 регионун геройдарын туһунан кэпсиир кинигэҕэ Саха Өрөспүүбүлүкэтиттэн Баатара орто оскуолатын дириэктэрин иитэр үлэҕэ сүбэһитэ Сайыына Николаевна Свинобоева Федор Кузьмич Попов туһунан кэпсиир матырыйаала киирбитин көрөммүт олус үөрдүбүт. Киэн тутуннубут.
Баатара оскуолатын иһинэн үлэлиир Федор Попов аатынан кадетскай кылаас быйыл төрүттэммитэ 20 сылын бэлиэтээтибит. Баатараҕа Федор Кузьмич олоҕун кэпсиир, киһи уйулҕатын таарыйар сүрдээх баай ис хоһоонноох музей үлэлиир.
Манна нэһилиэк, улуус дьоно эрэ буолбакка өрсөпүүбүлүкэ дьоно-сэргэтэ музейы көрөн-истэн, биһиги Сүөдэрбитигэр сүгүрүйэн бараллар. Кэм кэрдии хардыытын кытта тэҥҥэ ордук ыччаттарбыт Федор Кузьмич Попов туһунан билиилэрэ-көрүүлэрэ бэйэлэрин кытта тэҥҥэ улаатан, кэҥээн иһиэ диэн күүскэ эрэнэбин.
– Филипп Александрович, кэпсээниҥ иһин махтанабын. Көрсүөххэ диэри!
Арсений ЖИРКОВ, VII кылаас,
Ф.К. Попов аатынан Баатара орто оскуолата, Мэҥэ Хаҥалас
Ааптар хаартыскаҕа түһэриилэрэ