Горнай улууһун Бэрдьигэстээх улуустааҕы гимназиятын 2001 сыллааҕы выпускнига, гимназиябыт кыһыл көмүс медалиһа, бастыҥ общественник, сатабыллаах урбаанньыт, «Талакан» хампаанньалар бөлөхтөрүн салайааччыта, гимназиябыт попечителэ Василий Петрович Николаев бирииһигэр аан маҥнайгытын улууспут үөрэнээччилэрин ортолоругар «Бизнес-стартап» диэн сонун күрэх үрдүк таһымнаахтык ыытылынна. Бу туһунан Бэрдьигэстээх гимназиятын 9 кылааһын үөрэнээччитэ, “Ай-тал” пресс-кулууп эдкора Яна Данилова суруйар.
Күөн күрэх үс түһүмэҕинэн ыытылынна. Бастакынан, «Мин предприниматель буолуохпун тоҕо баҕарабыный?» диэн эссе күрэҕэ. Иккиһинэн, бэйэ бизнеһын бырайыагын көмүскээһинэ. Үсүһүнэн, В.П.Николаевтыын тус сэһэргэһии (собеседование). Бастакы түһүмэххэ улууспут 12 оскуолатыттан барыта 36 оҕо кытынна, олортон 23 кыттааччы 2-с, 3-с түһүмэххэ салгыы кыттарга мэктиэлэммитэ. Ол иһигэр сэттэ кыттааччы биһиги гимназистарбыт.
Муус устар 3 күнүгэр гимназиябыт попечителэ Василий Петрович Николаев «Бизнес-стартап» күрэҕэ түмүктэннэ. Бу күрэх сүрүн сыала-соруга диэн профориентационнай хайысхалаах. Ону тэҥэ күрэх нөҥүө Горнай улууһун инфраструктуратын биир кэлимник сайыннарыыга олоҕу хамсатар предпринимательство эйгэтин кэҥэтии уонна кинилэрдиин бииргэ үлэлээһини өрө тутууну сырдатар ис хоһоонноох.
Бырайыак уонна сэһэргэһии түмүгүнэн, муҥутуур (абсолютнай) кыайыылааҕынан уонна 200 тыhыынча суумалаах бизнес төрүттэригэр үөрэниигэ сертификат хаһаайынынан Л.Н.Харитонов аатынан Маҕарас орто оскуолатын 11-с кылааһын үөрэнээччитэ Дарья Ефремова (“Перспективы развития КФХ “Кэскил” (агротуризм)” бырайыагынан) аата доргуччу ааттанна. Иккис бириистээх миэстэҕэ А.Н.Осипов аатынан Бэрдьигэстээх орто оскуолатын 11-с кылааһын үөрэнээччитэ Анатолий Осипов “Бизнес с интеграцией инновационных технологий: 3D и коучинг” бырайыагынан таҕыста уонна 10 тыhыынча суумалаах СР Ил Дарханынан салаллар ИМҮО-гар (ВШИМ) үөрэнэр сертификатынан наҕараадаланна. Үһүс миэстэҕэ мин, Бэрдьигэстээх улуустааҕы гимназиятын 9-с кылааһын үөрэнээччитэ Яна Данилова, “Семейный контактный зоопарк (Mini-ZOO)” бырайыакпынан таҕыстым уонна СР-тын «Мой бизнес» ГАТ (ГАУ) Киинин сертификатын туттум.
Маны таһынан, 5 бастыҥ предпринимателлэр кэккэлэригэр киирбит Өрт оскуолатын 9 кылааһын үөрэнээччитэ Вера Андреева, гимназия 9 кылааһын үөрэнээччитэ Айсаар Николаев, 10 кылааһын үөрэнээччитэ Аня Ефремова, Кировскай орто оскуолатын 8 кылааһын үөрэнээччитэ Ангелина Кубарова, А.Н. Осипов аатынан оскуола 9 кылааһын үөрэнээччитэ Ия Прохорова М.К.Аммосов аатынан ХИФУ “Эргиэн” эдэр предприниматель оскуолатыгар бизнес-бырайыактааһыҥҥа үөрэниигэ сертификатынан наҕараадаланнылар. СР «Ил Түмэн” Государственнай мунньаҕын депутата Ф.В. Габышева аатынан анал бириистэри туттулар: гимназия 9 кылааһын үөрэнээччитэ Арина Герасимова, 11 кылааһын үөрэнээччитэ Джума Магомедова уонна Атамай орто оскуолатын 8 кылааһын үөрэнээччитэ Амалия Степанова.
Түмүккэ, Горнай улууһун «Горнай түмсүү» общественнай тэриллии салайааччыта, биир дойдулаахпыт Надежда Петровна Федорова гимназия хамаандатыгар норуот маастардарын «Симэх» музей-галереяларыгар экскурсияҕа уонна «Седьмое небо» рестораҥҥа сылдьыыга сертификаттары туттарда.
Түгэнинэн туһанан, тус бэйэм бизнес-бырайыакпын сырдатыахпын баҕарабын. Бырайыагым сүрүн сыалынан Горнай улууһун олохтоохторугар анаан контактнай (тутан-хабан көрөр, аһатар-сиэтэр) дьиэ кэргэн зоопаркатын тэрийэн үлэлэтии буолар. Ону тэҥэ Бэрдьигэстээххэ тыа хаһаайыстыбатын сайыннарыыга, чуолаан, дьиэ харамайдарын иитиини киэҥ эйгэҕэ таһааран, сырдатар, билиһиннэрэр сыаллаах. Тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктаныы дьоҕус көрүҥнэрин сайыннарыыга олук уурар суолталаах.
Биһиги дьиэ кэргэммит «контактнай» зоопаркатыгар улаханныын-кыралыын бары бүттүүн үлэлиэхтээхпит. Маннык зоопарканы тэринии, арыйыы олох кыра эрдэхпиттэн ыра санаам этэ. Зоопаркабытыгар бэйэбит кэтэх хаһаайыстыбабытыгар иитэн турар дьиэтээҕи харамайдарбытын: кус арааһын, кууруссалары, козаны, кролик арааһын, сибиинньэни, хааһы, ньирэйи тэҥэ, өссө атын да интэриэһинэй кыыллары атыылаһан тутар, иитэр былааннаахпыт.
«Контактай» зоопаркабытын бэс ыйын 1 күнүттэн саҕалаан үлэлэтэргэ бэлэмнэнэ сылдьабыт. Онон билиҥҥи кэмҥэ дьон, ордук оҕолор ийэ айылҕа-ларыттан тэйэ быһыытыйбыт, дьиэҕэ хам хатанан олорор, гаджет эйгэтигэр ытарчалыы ылларан эрэр көлүөнэни өрүһүйэр, кинилэри айылҕаҕа, хамсыыр харамайга чугаһатар сыаллаах-соруктаах бырайыакпыт олоххо киирэрин ситиһэргэ бу күрэх үктэл уурарбытыгар төһүү күүһүнэн буолла.
Онон инникитин да бу «Бизнес-стартап» күрэх саҥа саҕахтары арыйа үүнэ-үрдүү турдун, биһиги инники суолбутун хайынарбытыгар киэҥ аартыгы тэлэйдин, идэбитин таба тайанарбытыгар сирдьит буоллун!
