2008 сыллаахха “Кэскил”, “Юность Севера” хаһыат редакцията “Бэлэм буол” сэрии кэнниттэн сөргүтүллэн тахсыбыт 1959 с. нүөмэрдэригэр болҕомтотун туһаайбыта. Редакторбыт Нина Иннокентьевна Протопопова хас биирдии үлэһиккэ ыйдарынан үллэрэн, оччотооҕу хаһыаты көрөрбүтүгэр сорудахтаабыта. Онуоха өрөспүүбүлүкэ араас муннугуттан 1959 с. үгүстүк бэчээттэммит, биитэр, хаһыат геройа буолбут оҕолору көрдөөн бөҕө этибит. Олор истэригэр Эдьигээн оройуонун Кыстатыам начаалынай оскуолатын IV кылааһын үөрэнээччитэ Гоша Родионов бэйэтин оҥоһуктарыныын турар хаартыската “Бэлэм буол” хаһыат 1959 с. муус устар 12 күнүнээҕи нүөмэригэр тахсыбытын булан, үөрбүппүт.
Геройдарбытын, эдкордарбытын Бэчээт дьиэтигэр ыҥыран, түмэн, көрсүһүү оҥорбуппутун өйдүүбүн. Биһиэхэ ыҥырыыбытын ылынан, үгүс ыалдьыт кэлбитэ, оҕо саас ахтылҕанын үөрэ-көтө үллэстибитэ. Олор истэригэр Георгий Родионов—ССРС худуоһунньуктарын Сойууһун чилиэнэ, РФ үтүөлээх худуоһунньуга, СӨ искусстволарын үтүөлээх деятелэ, Россия, СӨ спордун маастара баара. Кини оҕо сылдьан “Бэлэм буолга” бэчээттэммит хаартыскатын биллиилээх фотограф Иннокентий Канаев түһэрбит.
“Дьылҕа Хаан бэйэтэ анаабыт эбит”
—“Бэлэм буолга” иккитэ суруйбутум. Уруһуй туһунан. Дьылҕам, аналым соччоттон биллэ сылдьар эбит. Уруһуйдуурбун, уһанарбын сөбүлүүрүм. IV кылааска сылдьан мэтириэттэри ойуулуурбун ордорорум. Холобур, нуучча суруйааччыларын. Онон Кыстатыам VII кылаастаах оскуолатын бүтэрэн, үөрэххэ туттарсыбытым. Дьиҥэр, киирбитим. Ол эрээри, борокуоту баттаспакка кыайан барбакка хаалбытым. Оноуха аҕам: “Чэ, оскуолаҕа салгыы үөрэн ээ. VIII да кылаас кэнниттэн барыаҥ буоллаҕа”,—диэбитэ. Кырдьык, VIII кылааһы бүтэрээт, эмиэ били баҕалаах үөрэхпэр киирбитим, ситиһиилээхтик үөрэммитим. Дьылҕа Хаан худуоһунньук идэтин миэхэ бэйэтэ анаабыт эбит. Кэлин Эдьигээн оскуолатыгар учууталлыы сылдьыбытым. Онно эһиги хаһыаккыт үлэһитэ, дьон-сэргэ сөбүлээн ыллыыр “Хатыҥнар сайыны түһүүллэр” ырыа ааптара, мелодист Василий Ивановы үөрэппитим,—диэн, ахтыбытын суруналыыс Евдокия Иринцеева уонна бу строкалар ааптара “Кэскил” хаһыакка 2008 с. таһаарбыт эбиппит.
Георгий Родионов туһунан “Кэскилгэ” араас сылларга Анатолий Павлов-Дабыл, үөрэнээччитэ, биир дойдулааҕа Василий Иванов сырдаппыттара.
Учууталын туһунан СӨ култууратын уонна үөрэҕириитин туйгуна, СӨ Национальнай бибилэтиэкэтин иһинэн бэчээттиир киин I категориялаах редактора Василий Иванов ахтар:
—Георгий Николаевич Родионов биһигини Эдьигээн орто оскуолатыгар 1975-1978 сылларга уруһуй уруогар үөрэппитэ. Ону таһынан, Эдьигээннээҕи музыкальнай оскуола уруһуй кылааһын салайбыта. Ол кэмнэргэ элбэх оҕо уруһуйдьут талааннааҕа арыллыбыта. Олор ортолоругар билигин киэҥник биллэр уруһуйдьут, СӨ худуоһунньуктарын сойууһун чилиэнэ Алик Борисович Элляев, “Илкэн” хаһыат кылаабынай эрэдээктэрэ Валентин Викторович Христофоров, Эдьигээн музыкальнай оскуолатын уруһуй кылааһын салайбыт Георгий Александрович Кириллин уо.д.а. бааллар. Миигин эмиэ ити сылларга Эдьигээн орто сокуолатыгар V—VI кылаастарга үөрэппитэ. Натюрморт бөҕөтүн биһиэхэ уруһуйдатара, оҕо уруһуйдуур дьоҕурун сайыннарарыгар толору кыаҕы биэрэрэ. Кини үөрэтэр сылларыгар оҕолорго куолаһын соноппутун, кыыһырбытын биирдэ да көрбөтөҕүм, өйдөөбөппүн. Оннук түбэлтэ даҕаны ончу тахсааччыта суох. Георгий Николаевич оҕону кытта оҕо, улахан дьоннуун кэпсэтэрэ да ураты буолааччы.
“Образ Арктики” быыстапкаҕа
Алтынньы 30 күнүгэр СӨ Национальнай-художественнай мусуойугар “Образ Арктики” диэн муосчут, ювелир, РФ үтүөлээх, СӨ норуодунай худуоһунньуга, СӨ искусстволарын үтүөлээх деятелэ, Россия худуоһунньуктарын Сойууһун чилиэнэ, педагогическай наука кандидата, наука уонна искусство Петровскайдааҕы Академиятын дьиҥнээх чилиэнэ Георгий Николаевич Родионов 80 сааһынан тус быыстапката аһылынна. Үөрүүлээх тэрээһиҥҥэ мусуой генеральнай дириэктэрэ Влада Тимофеева, кылаабынай научнай үлэһитэ Ася Габышева, худуоһунньук кыыһа Варвара Куличкина, чугас аймахтара, үөрэнээччилэрэ, биир дойдулаахтара кытыннылар.
Татьяна Маркова, суруналыыс, СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ:
—Георгий Родионов, сахаттан бастакы идэтийбит худуоьунньук Петр Петрович Романов, сахаттан бастакы муосчут Семен Николаевич Пестерев, саха бастакы балерината Аксения Васильевна Посельская курдук айылҕаттан айдарыылаах, үгүс талааннаах дьонноох Чурапчы улууһун II Мэлдьэхси нэһилиэгиттэн силис тардар. Ийэтэ Варвара Осиповна Пестерева 1942 сыллаахха Чурапчы холкуостарын хоту күүс өттүнэн көһөрүүгэ ыыппыттарын кэннэ Мэлдьэхсигэ собус-соҕотох хаалбыт “Тахсыбыт Сардаҥа” холкуос бэрэссэдээтэлинэн үлэлээн, дьонун-сэргэтин көрөн-истэн, сэрии ыар сылларын туорааннар, 1947 сыллаахха холкуоһун өрөспүүбүлүкэ биир бастыҥ үлэлээх хаһаайыстыбата буоларын ситиспитэ. Колхуос ССКП обкомун Көһөрүллэ сылдьар Кыһыл Знамятынан наҕараадаламмыта. Варвара Осиповна Саха АССР II Ыҥырыылаах Үрдүкү Сэбиэтин дьокутаатынан быыбардаммыта. Георгий аҕата Николай Григорьевич Родионов Аҕа дойду Улуу сэриитин бэтэрээнэ, икки уордьаннаах буойун-учуутал, үйэтин тухары учууталынан, оскуола дириэктэринэн үлэлээбитэ. Ити курдук хорсун, үтүө үлэһит дьоннордоох биһиги Георгий Николаевичпыт. Кини тапталлаах аҕа, эйэҕэс эһээ, хос эһээ. Уопуттаах педагог, педагогическай наука кандидата. Спорт бэтэрээнэ, марафонец—Россия уонна СӨ спордун маастара. Айдарыылаах, талааннаах муосчут, худуоһунньук. Биьиги, аймахтара, талааннаах убайбытынан киэн туттабыт. Родионовтар үгүс сыл хоту Эдьигээҥҥэ, Кыстатыамҥа олорбуттара, үлэлээбиттэрэ, үөрэммиттэрэ. Хоһуун дьонноох Эдьигээнин олус таптыыр буолан, Георгий Родионов айар үлэтигэр биир саамай таптыыр, чугас тиэмэтэ—хоту дойду! Ону киһи тылынан кыайан тиэрпэт. Кэлэн быыстапканы көрдөххүтүнэ, бэйэҕит тута өйдүөххүт!
Умсулҕаннаах быыстапка тохсунньу 11 күнүгэр диэри мусуой бары ыалдьыттарыгар аһаҕас!
Жанна ЛЕОНТЬЕВА,
Алексей ВАСИЛЬЕВ түһэриилэрэ.
keskil14.ru