С.Ф. Гоголев аатынан Дьокуускайдааҕы педагогическай кэллиэс түһүлгэтигэр «Идэҕэ блэмниир үөрэх тэрилтэлэригэр саха тылын, литературатын уонна култууратын үөрэтэр усулуобуйаны тупсарыы» иитээччилэр, учууталлар маастар-кылаас хабааннаах төгүрүк остуоллара ыытылынна. Тэрээһин үс бөлөҕүнэн үлэлээтэ: уһуйааҥҥа сахалыы иитэр-үөрэтэр иитээччилэр, педагогтар, алын кылааска сахалыы иитэр-үөрэтэр учууталлар, орто уонна үрдүк үөрэх тэрилтэлэригэр саха тылын, литературатын уонна култууратын үөрэтэр преподавателлэр.
Маҥнай хас биирдии бөлөх оҕо эрэ буолбакка, иитээччилэр уонна учууталлар болҕомтолорун тардар олус кэрэхсэбиллээх Дьокуускайдааҕы педагогическай кэллиэс преподавателлэрин уонна устудьуоннарын маастар-кылаастарын көрдүлэр-иһиттилэр:
- Саха култууратын үөрэтиигэ усулуобуйаны тэрийии. Оскуола үөрэнээччилэригэр саха төрүт муусука үнүстүрүмүөннэрин, норуот тылынан уус-уран айымньытын, уостан түспэт ырыаларын билиһиннэрии, уһуйуу.
- Тыл сайдыытыгар уһуйааҥҥа дидактическай оонньуулар. Оҕо буукубаны саҥара үөрэнэригэр, саха норуотун иһитин-хомуоһун, туттар тэрилин, малын-салын өйдүүрүгэр анаммыт устудьуоннар бэйэлэрэ айбыт оонньууларын көрдөрдүлэр.
- Математика өйдөбүллэрин билиһиннэриигэ туттуллар араас ньыма. Уһуйаан эбэтэр алын кылаас оҕотугар ахсааны үөрэтиигэ, математика судургу өйдөбүллэрин, холобур, ыарахан уонна чэпчэки, элбэх уонна аҕыйах, таһым уонна сабардам, кэтит уонна синньигэс, үрдүк уонна намыһах диэни оонньууларынан, аныгы технологияны даҕаны, илии анныгар баар матырыйааллары даҕаны туһанан маастар-кылаас ыыттылар.
- Музыка учууталын үлэтигэр региональнай компонены киллэрии. Оҕо саха төрүт дорҕооннорун саҥара үөрэнэригэр музыка учуутала ханнык үлэни ыытыан сөбүн көрдөрдүлэр.
- Физкультура уруогар региональнай компонены киллэрии. Саха уонна хотугу норуоттар төрүт оонньууларын киллэрэн, оҕо эт-хаан эрэ өттүнэн буолбакка, үөрэнээччи толкуйдуур дьоҕурун сайыннарар кыаҕын ситиһиэххэ сөп диэн өйдөттүлэр.
Түһүлгэ иккис чааһыгар тэрээһин кыттыылаахтара санаа атастастылар, бэйэлэрин уопуттарыттан үллэһиннилэр. Ол курдук, Саргылаана Михайловна Сергеева, Дьокуускайдааҕы педагогическай кэллиэс преподавателэ, төрөөбүт тылы үөрэтиигэ алын кылаас учуутталларын бэлэмнээһин ис хоһоонун, билиҥҥи устудьоннар быраактыкаларыгар саха тылын хайдах үөрэтэллэрин сырдатта.
Людмила Георгиевна Дедюкина, Саха гимназиятын алын кылааһын учуутала. Гимназия сахалыы үөрэҕи иитэрин быһыытынан маҥнайгы кылааска киирбит оҕолор саҥаларын чинчийэн, сыл аайы сахалыы саҥарар/ сахалыы өйдүүр эрээри, төрөөбүт тылынан санаатын сайа эппэт/ сахалыы өйдөөбөт диэн статистика таһаарар. Ахсаан көрдөрөрүнэн, быйылгы үөрэх дьылыгар алын кылааска сахалыы өйдүүр эрээри, санаатын сайа эппэт оҕо бырыһыана үксээбит. Учуутал бэлиэтээбитинэн, итиннэ биир сүрүн кыһалҕа оҕо сахалыы төрүт дорҕооннору таба саҥарбата сытар. Ону тэҥэ салгыы маннык кыһалҕалар баалларын кэпсээтэ: оҕо тыл ис хоһоонун өйдөөбөт, тылын сапааһа татым, төрүт үгэс туһунан өйдөбүлэ тутах, тыа олоҕун-дьаһаҕын билэр оҕо ахсаана быстар аҕыйах, дьиэлэригэр төрөөбүт тылынан кэпсэтэр ыал сэдэх көстүү. Бу кыһалҕалары хайдах эмэ быһаарар туһугар учууталлар, эбии үөрэхтээһин педагогтара оскуолаҕа сахалыы эйгэни тэрийэн үлэлииллэр. Ону тэҥэ, Людмила Дедюкина төрүт тылы уонна төрүт литератураны үөрэтии чааһа сыл аайы кыччаан иһэрин бэлиэтээтэ.
Дария Михайловна Муксунова, Саха гимназиятын эбии үөрэхтээһин педагога. Алын сүһүөх кылаас оҕолорун маҥнайгы кылаастан төрөөбүт тылга уһуйуу, сахалыы чуолкайдык саҥаралларын үөрэтии төрөппүт уонна иитээччи сүрүн сыала-соруга буолар диэн Дария Муксунова бэлиэтиир. Ол курдук, норуот сэдэх ырыаларын нөҥүө төрүт дорҕооннору саҥарарга үөрэтэрин туһунан сэһэргээтэ. Кини этэринэн, саха тылын хас биирдии бүтэй дорҕооно норуот ырыаларыгар киирэ сылдьар. Ырыа нөҥүө оҕо тылын, ситимнээх саҥатын сайыннарар, төрүт дорҕооннору таба саҥарар буолар, артикуляцията, таба тыыныыта чочуйуллар. Холобур, дь дорҕоону тойук нөҥүө, оттон һ дорҕоону кылыһах нөҥүө үөрэтэр табыгастааҕын кэпсээтэ.
Нюргустаана Иннокентьевна Иванова, Дьокуускайдааҕы педагогическай кэллиэс дириэктэрин уопсай үөрэхтээһиҥҥэ солбуйааччы. Кэллиэс алын кылааһын оскуолата хайдах үлэлии олорорун сырдатта. 2023 сыллаахха тахсыбыт методическай сүбэлэри мустубут учууталларга билиһиннэрдэ. Сахалыы эйгэни саха тылын уруогар эрэ буолбакка, уруһуй уонна труд уруогар эмиэ хайдах киллэриэххэ сөбүн кэпсээтэ.
Сардаана Константиновна Константинова, Дьокуускайдааҕы педагогическай кэллиэс алын кылааһын учуутала. Сахалыы өс хоһооннору үөрэнээччигэ тиэрдэр ньымалары билиһиннэрдэ. Ол курдук, өс хоһооннору суолталарынан тиэмэлэргэ наардаан, уруһуй, хартыына нөҥүө тэрдии уонна ахсааны кытта дьүөрэлээн үөрэтии туһунан бэйэтин уопутуттан үллэһиннэ.
Анна Гаврильевна Белолюбская, А.Г. уонна Н.К. Чирээйэптэр ааттарынан Дьокуускай куорат национальнай гимназиятын алын кылааһын учуутала. Бүтүн Арассыыйатааҕы «Орлята России» бырагыраама Саха сиринээҕи «Өксөкү сиэннэрэ» бырагырааматынан үлэлии олороллорун сырдатта. Үөрэнээччилэр үлэлиир тэтэрээт курдук «Чуораанчык» сурунаалы туһаналларын кэпсээтэ.
Бүгүҥҥү балысханнык сайдар үйэҕэ төрөөбүт тылбытын кэлэр кэнчээри кэскилбитигэр тиэрдэр иитээччилэр, учууталлар эрэ сүрүн сыаллара буолбатах. Бу — бүтүн саха омук соруга. Сааһыттан тутулуга суох хас биирдии саха киһитэ оҕотугар саха төрүт итэҕэлин иҥэриэхтээх, ийэ тылынан сайа саҥарар ыччаты иитиэхтээх.