Соторутааҕыта Хаҥалас Н.И. Кочнев аатынан орто оскуолатын үөрэнээччилэрэ уонна В.А. Петрова аатынан кыраайы үөрэтэр түмэл үлэһиттэрэ Сунтаар улууһугар баран кэллибит.
Хаҥалас оскуолатын директора Леонид Николаевич көҕүлээн, Сунтаардааҕы лицей технология учуутала Николай Васильевич Селляхов уонна мастарыскыайын үлэһитэ Кирилл Иванович Николаев сирдээн, Кэмпэндээйи сиригэр-уотугар сылдьан кэллибит. Оҕолорго туус собуотун былыргы историятын, бүгүҥҥү үлэтин-хамнаһын билиһиннэрдилэр. Туус хайдах хостонорун, хомулларын кэпсээтилэр. Ону таһынан оҕолор кыһыл туойдаах үрэҕи көрөн-истэн, сэргээн кэллилэр.
Төннөн иһэн аатырбыт «Сунтарцеолит» собуотун көрдүлэр. Өйдөбүнньүк гынан цеолит таастары илдьэ кэллилэр. Николай Васильевич цеолит туохха туһанылларын сиһилии кэпсээтэ. Суол-иис үчүгэйэ буоллар, цеолит үөскүүр хайатын уонна хостонор карьерын көрүөхтээх этилэр.
Кэмпэндээйи сиртэн хостонор туһалаах баайынан эргиччи дэлэй дойду эбит. Ол курдук, уҥуох-сүһүөх ыарыыларын эмтиир туустаах ванналардаах санаторий сылы эргиччи үлэлиир.
Таас чоҕу хостуур карьертан Сунтаар улууһа барыта туһанан олорор эбит.
Оҕолор сылдьыбыт сырыыларыттан олус астынан кэллилэр. Оскуолабыт дириэктэрэ Леонид Николаевич Васильевка, илдьэ сылдьыбыт эрэллээх суоппарбытыгар Артур Семенович Анисимовка, Сунтаар, Кэмпэндээйи историятыттан элбэҕи кэпсээбит Николай Васильевич Селляховка улахан махталбытын тиэрдэбит.
Слава Васильев, Х кылаас.
Хаҥалас, Ньурба.