Арассыыйа үөрэҕириитин миниистирэ Сергей Кравцов бэлиэтииринэн, 2023-24 үөрэх дьылыгар бэнидиэнньик ахсын ыытыллар «Дьоһуннааҕы кэпсэтии» тиэмэлэрэ улахан суолталаах историяҕа киирбит түбэлтэлэри, бэлиэ күннэри сырдатыа.
- «МОСФИЛЬМ» 100 сыла
– «Мосфильм» – СССР уонна Арассыыйа биир саамай кырдьаҕас киинэ хампаанньата, Европа биир бөдөҥ киинэ устуудьуйата. Устуудьуйа 1924 сыллаахха төрүттэммитэ. Хас да көлүөнэ дьон киинэ нөҥүө эбии билии ылан, иитиллэн, Аан дойду туhунан элбэҕи иҥэринэн тахсыбыт сирэ. Манна арассыыйатааҕы киинэ-, теле- уонна видеобородууксуйалар оҥоһуллаллар. 2020 сыл көрдөрүүтүнэн, 2500 тахса киинэ оҥоһуллубут.
- Композитор Модест Петрович МУСОРГСКАЙ төрөөбүтэ 185 сыла
– Модест Петрович Мусоргскай – нуучча композитора. Араас жанрга үлэлээбитэ: опера, оркестр доҕуһуоллаах пьеса, фортепиано, романс, ырыа, хор. Искусство киэҥ араҥатыгар биллибит киhи, нуучча норуота олоххо сыhыанын, түмсүүлээх буоларын, кыаҕын-уоҕун муусука нөҥүө тириэрдибитэ.
Михнаса Михайловна АТЛАСОВА,
М.К. Аммосов аатынан ХИФУ дассыана, педагогика билимин кандидата.
- Александр Сергеевич ПУШКИН төрөөбүтэ 225 сыла
– Александр Сергеевич Пушкин – нуучча улуу поэта, суруйааччыта, драматуура, прозаик. Аан дойдуга бу уһулуччулаах поэты билбэт киһи суох, айымньылара киэҥник биллэллэр. Кини нуучча тылын тарҕатааччы уонна тылы уларыппыт реформатор быһыытынан биллэр.
- Николай Васильевич ГОГОЛЬ төрөөбүтэ 215 сыла
– Николай Васильевич Гоголь – нуучча биллиилээх классик суруйааччыта, драматуур, поэт, кириитик, публицист. Арассыыйа уонна Аан дойду классикатыгар улахан кылааты киллэрбит суруйааччынан буолар. Элбэх айымньыта киинэ экраныгар тахсыбыта.
Зоя Григорьевна ВОРОНОВА,
нуучча тылын, литературатын учуутала,
С.М. Васильев аатынан Чернышевскай орто оскуолата, Бүлүү.
Арассыыйа ГИЭРБЭТИН 30 сыла
– Арассыыйа гиэрбэтэ Арассыыйа Бэдэрээссийэтин судаарыстыбаннай былааҕын уонна гимнин кытары тутаах бэлиэ буолар.
- Ленинград БЛОКАДАТТАН босхоломмута 80 сыла
– Тохсунньу 27 күнэ – биһиги дойдубутугар бэлиэ күн. 1944 сыллаахха Ленинград блокадаттан тахсыбыт күнэ. Блокада 900 күннээх түүн буолан ааспыта.
- Адмирал Федор Федорович УШАКОВ төрөөбүтэ 200 сыла
– Федор Федорович Ушаков Черноморскай флот, Средиземнэй муора нуучча, турок эскадратын хамандыыра, адмирала. Кини кыргыһыыларга биир да хараабылы сүтэрбэтэҕэ, биир да саллаата билиэҥҥэ түбэспэтэҕэ. Биэс улахан муоратааҕы кыргыһыыга кыттан, биирдэ да кыайтарбатаҕа.
Геннадий Дмитриевич ПЕСТРЯКОВ,
история, обществознание учуутала,
И.В. Пухов аатынан Окоемовка орто оскуолата, Уус Алдан.
- Химик Дмитрий Иванович МЕНДЕЛЕЕВ төрөөбүтэ 190 сыла
– Дмитрий Иванович Менделеев периодическэй химическэй табылыысса оҥорон, киһи-аймах историятыгар сүҥкэн кылааты киллэрбитэ. Биир саамай кэрэхсэнэрэ табылыыссаҕа Д. Менделеев өссө да арылла илик химическэй элэмиэннэргэ миэстэ хаалларбыта буолар. Кини оннук курдук инникини көрөр уһулуччулаах учуонай этэ.
Никита Константинович ХОВРОВ,
химия, биология учуутала,
И.В. Пухов аатынан Окоемовка орто оскуолата, Уус Алдан.
Снежана ВОРОНОВА
keskil14.ru