Аан дойдуга урут-уруккуттан биир саамай туһалаах идэнэн тутааччы идэтэ буолар. Хас биирдии киһи үчүгэйдик олороругар, айымньылаахтык үлэлииригэр, үөрэнэригэр олорор дьиэлээх буолуохтаах. Ол дьиэни тутарга анал идэлээх дьон үлэлииллэр.
Атырдьах ыйын 10 күнүгэр тутааччы күнэ бэлиэтэнэринэн, интэриэһиргиир оҕолорго анаан бу идэ туһунан тутааччы-инженер идэлээх Дьокуускайга олорор аҕам быраатын Петр Иванович Афанасьевы кытта кэпсэттим.
-Үтүө күнүнэн! Тутааччы күнүнэн истиҥник эҕэрдэлиибин! Оҕолорго анаан тутааччы идэтин туһунан кэпсиэҥ дуо?
— Махтанабын! Билиэн-көрүөн баҕалаах оҕолорго кэпсиэххэ сөп.
— Петр Иванович, хас сааскар тутааччы идэтин талар эбиппин диэн быһаарыммыккыный? Ханнык үөрэх кыһатын бүтэрбиккиний?
– Армияттан кэлэн баран 20 сааспар Благовещенскайдааҕы сельхозинститут тутуу факультетыгар тутуу идэтигэр үөрэнэ киирбитим. Мантан ылан дьылҕам тутууну кытта ситимнээх.
— Оскуолаҕа ханнык предметтэргэ ордук кыһаллар, сөбүлүүр этигиний?
–Үөһээ Бүлүү Дүллүкү орто оскуолатын бүтэрбитим. Ордук математика, геометрия, физкультура уруоктарын сөбүлүүрүм. Тутуу инженерэ буолуон баҕалаах оҕо математика курдук туочунай наукаларга болҕомтотун ууруохтаах.
— 4 сыл институкка үөрэнии үчүгэй специалист буоларга сөптөөх билиини биэрэр дуо?
–Түөрт сыл теория өттүн үөрэтиигэ сөп буолар. Онно эбии устудьуоннуур кэмҥэ быраактыкаҕа сылдьан, стройэтэрээккэ үлэлээн тутааччы идэтин дьиҥнээхтии билсиэххин наада.
— Дьиэ тутуута туохтан саҕаланарый?
–Тутуу бастаан тутуу барыахтаах сир учаастагын талыыттан, дьиэ бырайыагын оҥоруутуттан саҕаланар.
— Туох идэлээх дьон тутууга үлэлиирий?
– Архитектор, проектировщик, тутуу инженерэ, каменщик, бетонщик, сантехник, электрик, сварщик, кран-погрузчик массыына суоппара уо.д.а.элбэх киһи кыттан, дьиэлэр тутуллаллар.
— Кыргыттар тутууга тугу үлэлииллэрий?
–Кыргыттар сметаны, бырайыагы оҥоруохтарын, прораб, дьиэни атыылыыр офис үлэһитэ да буолаллар.
— Эн хас сыл тутууга үлэлээтиҥ? Ханнык улахан тутууларга кытынныҥ?
–Тутууга, уопсайа, 23 сыл үлэлээтим. Дьокуускайга стадион, В. П. Ларионов скверэ, Үөһээ Бүлүүгэ 4 №-дээх оскуола, балыыһа комплекса, араас улуустарга поликлиникалар, оскуолалар, спортсаалалар, олорор дьиэлэр улахан тутууларыгар кытынным.
— Инженер-тутааччы үлэтин өрүтэ?
–Бырайыагы бэрэбиэркэлээһин, аукцион докумуонун оҥоруу, үлэ хаачыстыбатын көрүү, үп-харчы сөптөөхтүк туттулларын хааччыйыы. Үлэлиир үлэм ирдэбиллэрин бириэмэтигэр, сөпкө оҥоруу, дьону кытта сөптөөх сыһыан.
— Бу үлэҕэ туох уустуктар баалларый?
— Сайыммыт кылгаһа тутуу ыытыллар болдьоҕун хааччахтыыр. Аукциоҥҥа ардыгар сыана улаханнык түһэрэ, үлэһит специальноска төрүт олохтоох дьон аҕыйахтара уустуктары үөскэтэр. Ыраах, суола мөлтөх улуустарга объектары тутуу ыарахаттардаах буолар.
— Тутааччы идэтин таларга сананар киһи ханнык ураты хаачыстыбалардаах буолуохтааҕый?
–Үлэҕэ сүрэхтээх буолуу, объекка ирдэбиллэри түргэнник, сөпкө оҥоруу, дьону кытта учугэй сыһыан. Логика, математика өттүнэн толкуй.
— Күн бүгүн идэбин сөпкө талбыппын диэн киэн тутта этиэххин сөп дуо?
– Идэбин таба талбыппын дии саныыбын.
— Петр Иванович, ыйытыыларбар эппиэттээбиккэр, идэ талар оҕолорго сүбэлээн, быһааран биэрбиккэр махтал!
Ааптар: Уруйдаана Афанасьева, 9 кылаас, «Эрчим» эдкорпост.
Дүллүкү, Үөһээ Бүлүү.