Кырачаан Дарина эбэтэ — Мария Михайловна Игнатьева, 60 сааһыттан уруһуйдаан саҕалаабыт. Кыыс кини уруһуйдарын көрөн астынан, сэҥээрэн тахсара. Онтон бэйэтэ… быластылыынынан дьүһүйэн саҕалаабыт.
Бэлэхтээ…
Кинилэр биир кылааска үөрэммиттэрэ… Эркин хаһыатын кыһалла уруһуйдаан доҕордоспут уоллаах кыыс бэйэ-бэйэлэрин сөбүлүү көрбүттэрэ. Үөрэхтэрин бүтэрэн, дьылҕаларын холбоон, дьоллоох ыал буолбуттара.
Сыллар-дьыллар ааһан испиттэрэ, оҕоломмуттара-урууламмыттара, элбэх сиэннэммиттэрэ. Маанылаах ыал эбэтэ, эһэтэ буолбуттара.
Мария Михайловна Игнатьева-Кыалык, ыал эбэтэ, өр сыллар тухары, киистэнэн туттубатах, кыраасканан уруһуйдаабатах. Кини 60 сааһыгар аан бастаан уруһуйдуурга туруммут.
– Кэргэним миэхэ куруук кырааска атыылаһан биэрэрэ. Наар бэлэмнээн сытыарар этэ. Уруккум курдук уруһуйдатыан баҕарара… Оттон мин, сиэннэрбиттэн иллэҥ буолбакка, онно аралдьыйар солом суоҕа. Ол гынан баран, кэргэним төрөөбүт күнүгэр, баҕарбытын курдук, сүүрбэ күнү быһа, Куинджи “Березовая роща” хартыынатын үтүктэн уруһуйдааммын бэлэх ууммутум. Наһаа да үөрбүтэ…
Хайдах ойуулуурун да билбэт киһи, аан бастакы хартыыната бэрт үчүгэйдик табыллыбытыттан олус астыммыта.
Сотору буолаат, кэргэнэ ыалдьан балыыһаҕа киирэн, бу сиртэн туораабыта… Улахан олоҕу бииргэ түстээбиттэргэ ыарахана. Кини суох буолбутун кэнниттэн, Мария Михайловна, кутурҕаннаах күннэрин аһарынаары, тугу да санаамаары, уруһуйдаа да уруһуйдаа буолбут. Оннук гынан илиитин, хараҕын дьарыктаабыт, дууһатын уоскуппут…
Хаартыскаттан хартыынаҕа
Туох баар уруһуйа барыта хаартыскаттан уһулуу. Оҕолоро хаһан эрэ бэлэхтээбит хаартыска түһэрэр аппарааттарынан айылҕаны уһулан хартыынаҕа түһэрэр. Хайдах көрөрүнэн ойуулуур.
Биирдэ, үөрэниэн баҕаран, уруһуй кууруһугар тиийбит, онно хартыыналарын көрөн эппиттэр:
– Бэйэҥ үчүгэйдик ойуулуур эбиккин. Биһиги сатаабат эрэ дьону үөрэтэбит, – диэн. Онон үөрэнэн бүппүт.
Ол иһин, араас худуоһунньуктар быыстапкаларыгар сылдьан, көрөн, тугу эрэ бэйэтигэр ылынар буолбут. Эгэлгэ хартыыналары үтүктэн, дойдутун, сирин-уотун үйэтитэн, аймахтара үлэһэннэр, хартыыната элбээтэр элбээн испит…
Быластылыын хартыына
Мария Михайловна кырачаан сиэнэ, Дарина, эбэтин хартыыналарын көрөн сэҥээрэрэ. Эбэтэ “маслянай” кыраасканан уруһуйдуур буоллаҕына, сиэнэ… быластылыыны сыбаан, хартыына таһаарар буолбут.
Дарина Куртуяхова 11 саастаах. Эбэтин дьарыгын утумнуур кыыс. Бииргэ олорор буоланнар, иккиэн уруһуйунан үлүһүйэллэр. Дарина иэйиитэ киирдэҕинэ, олус үчүгэй хартыыналары оҥорон таһаарар.
Биир ый кэриҥэ уруһуй оскуолатыгар үөрэммит. Оттон билигин сувенир оҥорор куруһуокка сылдьар. Сороҕор Интэриниэт нөҥүө көрөн үөрэнэр.
Ол аата хайдах?
Дарина биһиэхэ кистэлэҥиттэн кэпсээтэ:
– Мин быластылыынынан маҥнайгы кылаастан ыла дьарыктаммытым. Онтон хартыына оҥорорго үөрэммитим. Ону хайдах оҥорорбун билиэххитин баҕарар буоллаххытына, кыра кистэлэҥмин арыйыам. Биһиэхэ араама тааһа, маркер уонна араас өҥнөөх быластылыын наада. Кинигэттэн көрөн уһулуоххутун сөп. Аан бастаан маркерынан уруһуйдуугут, ол кэннэ, өҥнөрүн көрө-көрө, быластылыыны сыбыыгыт. Маннык оҥорорбун олус сөбүлүүбүн.
Дарина араас куонкурустарга ситиһиилээхтик кыттар. Быластылыыны сэргэ, кини туустаах тиэстэнэн үлэлиир. Оттон билигин, акварелынан уруһуйдуурга үөрэнэ сылдьар.
Эбэтиниин бииргэ үлэлэрин холбоон, Норуот Айымньытын дьиэтигэр быыстапкалаабыттар.
Киһи талаанын сайыннарар куолу. Үчүгэйдик да уруһуйдаа, үөрэнэн эбиммэтэххэ, худуоһунньук буолар кыаҕыҥ суох… Онон, дьарыктаныҥ, күннэтэ сайдан иһиҥ!
Ааптар: Айаана Третьякова.